با گذشت بیش از دو ماه به نظر نمی رسد آموزش و پرورش ما پس از پاندمی کرونا همانند سابق باشد. وزیر محترم نیز خبر از مهری سخت داد که شاید با ادامه این شرایط مدارس همچنان تعطیل اما آموزش دوباره بر بستر اینترنت و فناوری برقرار باشد. امروز بسیاری می گویند نظام آموزش رسمی و عمومی کشور تغییر رویه و حتی ممکن است تغییر ماهیت بدهد و یا باید تغییر پیدا کند چرا که دنیای قبل از کرونا با دنیای همزمان با کرونا و شاید پس از کرونا متفاوت باشد اما به راستی چه خواهد شد؟ .... این اتفاق و این چه خواهد شد بستگی به آن دارد که از ابتدای تعطیلی مدارس و اپیدمی کرونا در کشور آموزش و پرورش و اساساً همه ما چه درسی از آن می آموزیم. هر چند مقامات عالی کشور به آموزش های غیر حضوری مجازی و ایجاد کانال ها و شبکه های تعاملی تاکید و در حد توان کارشناسی اقداماتی کرده‌اند و تا حدودی خطر اپیدمی از طریق مدارس را به شدت کاهش دادند اما خطر بیماری و از همه مهمتر خطر «یادگیری مجازی» وجود خواهد داشت و شاید هم توسعه یابد.
«یادگیری مجازی» به معنای دور شدن از یادگیری عمیق که شاید منجر به تغییر رفتار و ایجاد شایستگی های متعهدانه در افراد نشود. یادگیری مجازی به معنای حضور داشتن اما نبودن به معنای شنیدن اما گوش ندادن به معنای دیده شدن اما با نشانگر هایی مجازی و دیده نشدن. یادگیری مجازی یعنی تربیت همچون طفل سرگردان در میان شلوغی و گرد و خاک سپاهیان مجازی با هویت های مبهم رها شدن است.
امروز اقتصاد، سیاست و فرهنگ بشریت در تهدیدی جهانی نه از سوی فرازمینی ها، زرادخانه‌های هسته‌ای و تشعشعات خورشیدی مواجه شده باشد بلکه انسان خود خطری برای انسان شده است. آموزش و پرورش هم نه تنها در تهدیداتی چون فقر و نابرابری باقی مانده بود بلکه با چالشی بزرگ مانند کرونا در جهان معاصر و مسلماً ایران عزیزمان مواجه شده است که پاسخ به این چالش جدید با فقر و نابرابری موجود که به آن دامن زده صرفاً نمی‌تواند از سوی مردم و خیرین باشد بلکه دولت مسئولیتی سنگین تر از قبل دارد. دولتمردان باید تصمیمات بزرگ و شاید هم سختی را می بایست اتخاذ کنند هر چند یونسکو دائم در تلاش است تا تجربیات و تصمیمات کشورها در حوزه آموزش و پرورش را به اشتراک بگذارد اما به نظر می‌رسد مسئولین کشورها هنوز باز هم به جغرافیای طبیعی و سیاسی خود فکر می‌کنند. در آموزش و پرورش علاوه بر یک تصمیم گیری در سطح جامعه جهانی لازم و ضروری است که نگاه جدیدی به آموزش و پرورش شکل بگیرد. هرچند جهان آموزش و پرورش با حق تفحظ امضا و اختیار برای کشورها اقداماتی برای توسعه آموزش های فراگیر و انسانی را دنبال می‌کند اما کرونا ثابت کرد که انسان و تعهدات جهانی اش چقدر بی ثبات هستند امروز می بینیم که مردم به بچه هایشان اعتماد کردند و بچه ها ساعت ها با گوشی‌های هوشمند فارغ از تهدیدات این اپیدمی در مورد همه آموزش و پرورش ما نظر می دهند از عصبانی کردن مدیر مدرسه تا پیام‌هایی برای سرگرمی که «زبانی جدیدی» را هم خلق کرده است.
در کنار این آزادی، عواقب این ویروس برای طبقه متوسط و متوسط به پایین بسیار سخت شده است هرچند که ممکن است امنیت و عدالت برای هرکسی معنایی متفاوت و متضاد داشته باشند اما دغدغه ما از امنیت در یادگیری و یا برای یادگیری موجب گسست و افزایش نابرابری عدالت آموزشی شده است. امروز دولت باید برای مهر 99 تصمیم بگیرد اگر مدارس تعطیل شده‌اند آموزش و پرورش چگونه خواهد بود؟
امروز دیگر نمی توانیم در اتاق های بسته فارغ از زمان نقشه‌های تحول را رسم کنیم امروز ما در معرکه تحول قرار گرفته‌ایم لبخند دانش آموزان برای استمرار تعطیلی مدارس معنای دیگری به خود گرفته است شاید به ناتوانی ما می خندد.
باید همانگونه که دولت خود را مجاب می‌کند که تصمیمات سخت اقتصادی را همزمان و یا شاید کمی جلوتر از تصمیمات سخت امنیت بهداشتی اتخاذ کند باید آموزش و پرورش را در صدر اقتصاد بهداشت قرار دهد و شاید اولین گام افزایش بودجه آموزش و پرورش در توسعه زیرساخت های فناوری و آموزشهای الکترونیکی باشد. نمی گویم که این بودجه چگونه تامین می شود اما جهان امروز متوجه شده است، محیط زیست، امنیت انسان و بهداشت در صدر استراتژی هاست شاید با وجود خردمندان و فیلسوفان معاصر به سمت کاهش بودجه‌های نظامی و دوباره سازیهای بیهوده جنگ سرد حرکت کنیم.
اما امروز بهترین فرصت برای تلفیق برنامه درسی آرمان گرا با فضای مجازی ست، هر آنچه که در حوزه اقتصاد و بهداشت ضرورت امروز را مطالبه می کند می تواند برای جبران گذشته در برنامه درسی بر بستر فضای مجازی محقق شود، امروز فضای مجازی می‌تواند آینده و گذشته را ترکیب کند و خلاقیتی نوین در حال، متولد سازد، فضای مجازی را باید به رسمیت بشناسیم چه بخواهیم چه نخواهیم این فضا وجود دارد و خریدار هم دارد بنابراین نیاز است آنچه در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تحت عنوان برنامه درسی ملی مبتنی بر آرمان فطرت گرایی توحیدی دنبال می شود جایی برای فناوری باز کند و شاید ناگزیر باشد آن را در صدر نشاند.
ارسال نظر