استانداردهای آموزشی به معنی و مفهوم ابتدایی خود به زبان ساده یعنی «آنچه را که به عنوان برنامه و اهداف آموزشی و تربیتی در نظر دارید مستند کنید و آنچه را که مستند کرده‌اید گام به گام انجام دهید». اجرای استانداردهای آموزشی نشان می‌دهد که عملکرد سازمان دارای نظم و ترتیب و کیفیت است و مدیریت آن واقعاً به آنچه می‌گوید پایبند است و از اجرای تصمیمات خلق الساعه خودداری می‌کند.
سالهاست که استانداردسازی آموزشی در سطح جهان مورد توجه دست‌اندکاران آموزش و پرورش و بخش‌های آموزش عالی، سازمان‌ها، موسسات دولتی و خصوصی قرار گرفته است. فلسفه استانداردسازی آموزش به نوعی ایجاد اتفاق نظر در میان تمامی دست‌اندرکاران امر آموزش تلقی می‌گردد و در صدد است تا مجریان و عاملان سیستم آموزشی بتوانند در راستای همسان‌سازی آموزش و اجرای عدالت آموزشی در سرتاسر کشور و نظام گسترده آموزشی گام‌های موثری بردارند.
در طول چند دهه گذشته، سازمان بین‌المللی استانداردسازی تحت نام اختصاری ایزو (ISO)[1]، بیش از 16000 سند استاندارد تدوین و توسعه داده است. در میان انواع استانداردها، خانواده ایزو 9000 (استانداردهای مدیریت کیفیت) و ایزو 14000 (استانداردهای مدیریت محیط) مهمترین استانداردهای دارای نفوذ و قدرت در سطح جهان محسوب می‌شوند. دامنه استانداردسازی به نظام‌های آموزشی نیز تسرّی پیدا کرده است. در میان استانداردهای موجود در زمینه آموزش، استانداردهای بین‌المللی ایزو 10015 ابزارهای بسیار مؤثر وکارآمدی برای حل مشکل سنجش و تعیین اثربخشی برنامه‌های آموزشی ارائه کرده است و به نظام‌های آموزشی کمک می‌کند تا با خیال آسوده‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش و اجرای طرح‌های کلان در سطح ملی اقدام نمایند.
استاندارد ایزو 10015 به عنوان یک ابزار مدیریت کیفیت، به مشخص کردن الزامات عملیاتی برای هر مرحله از آموزش به کار گرفته می‌شود و نوعی استاندارد تضمین کیفیت آموزشی است که اثربخشی عملکرد سازمان و برنامه‌های آموزشی آن را تضمین می‌کند. مدل آموزشی و توسعه ایزو 10015 که در سه محور ورودی، فرایند و خروجی، سیاست‌گذاری و متمرکز شده است، نوعی راهنمای عمل است که برای طراحی و استقرار یک نظام آموزشی پنج مرحله‌ای شامل: نیازسنجی، طراحی، اجرا، نظارت و ارزشیابی تعریف شده است و استانداردهایی را برای هر کدام از مراحل ارائه کرده است. این مدل جامع بر سیاست‌گذاری، تعیین راهبردها، رویکردها و خط‌مشی‌گذاری متمرکز است. در این استاندارد بهبود مهارت‌ها، ارتقای دانش و رفتارهای مناسب مورد تاکید است. به عبارت دیگر، بحث مهارت، دانش و رفتار در ایزو 10015 درهم تنیده شده است.
هدف اصلی استانداردهای ایزو 10015، تهیه راهنمای عملی است که بتواند به یک سازمان کمک کند تا نیازهای آموزشی و تربیتی را شناسایی و تجزیه و تحلیل کند، طراحی و برنامه‌ریزی آموزشی را تهیه نماید، نتایج و برون‌دادهای آموزشی را ارزیابی کند، فرایند آموزش و یادگیری را کنترل کرده و توسعه دهد تا به هدف‌های قصد شده دست یابد. اجرای استانداردهای ایزو 10015 سبب می‌شود تا سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری در طراحی نظام جامع استانداردهای آموزشی و تربیتی به غنی‌سازی عملکرد سازمان منتهی گردد و علاوه بر کارایی در استفاده از سرمایه، زمان و انرژی، کارآمدی در افزایش عملکرد را نیز به ارمغان آورد.
از مزایای عمده استانداردهای ایزو 10015 می‌توان به کارایی اثربخش آن در عملیاتی نمودن اسناد بالادستی تهیه شده و در شرف اجرا اشاره کرد. زیرا این ابزار دارای سامانه‌های پایش در مرحله نیازسنجی آموزشی، پایش در فرایند برنامه‌ریزی آموزشی، پایش در فرایند اجرای آموزشی و پایش در فرایند ارزشیابی آموزشی بوده و با تمرکز بر هر یک از ابعاد چهارگانه فرایند آموزشی، مسیر شناخت آسیب‌ها و مشکلات خُرد و کلان فعالیت‌های سازمان را مورد تحلیل و تفسیر قرار داده و متناسب با آسیب‌ها و شرایط سازمان، نسبت به طراحی مدل آرمانی و بازخوردهای اصلاحی اقدام نموده و بر تضمین کیفیت برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی، تضمین کیفیت اجرای استانداردهای آموزشی و تربیتی و همچنین تضمین کیفیت یادگیری تاکید دارد.
[1] International Organization for Standardization
ارسال نظر