مقدمه :
ساعت 6:30 اعضای گروه متشکل از ریاست سازمان آقای دکتر محمدیان رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وو جمعی از مشاوران(آقایان باهو، جعفرآبادی، حمیدزاده، خادمیان و سید نصرت الله فاضلی)، معاونان و مدیران کل دفاتر(آقایان حسین طلایی زواره، محمودامانی طهرانی، دوراندیش، حسینی، محمدی، شهابلو) بودند، که با هدف زیارت مضجع پاک کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و دیدار با مراجع عظام و علمای اعلام و تقدیم کتاب های جدید التالیف و بهره مندی از نظرات و رهنمود های ایشان، به سمت شهر مقدس قم حرکت نمودند.
آنچه در پی می آید گزارشی است اجمالی از این سفر
تقریبا ساعت 30 :8 صبح بود که گروه به شهر مقدس قم رسید وپس از صرف صبحانه در خانه معلم شماره یک برای دیدار با حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی، روانه دفتر ایشان شد. با توجه به اینکه معظم له برای جمع دیگری سخنرانی می نمودند، اعضای گروه در اتاق مجاور قریب 15 دقیقه به انتظار نشستند. عاقبت لحظات سخت انتظار به پایان آمد و نوید ورود حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی رسید. همه مشتاقانه به پا خواستند و خود را برای زیارت و این دیدار معنوی آماده کردند.
طولی نکشید معظم له وارد شدند و روی یک صندلی که کاناپه ای سفید آن را پوشانده بود مستقر شدند.
* دکتر محمدیان با کسب اجازه از محضر ایشان ضمن ابلاغ سلام گرم آقای دکتر علی اصغر فانی اظهار داشت:
در راستای سند تحول و برنامه درسی ملی که هرسال کتاب های 2 پایه تحصیلی تغییر پیدا می کند که کتاب های اول، دوم، سوم ابتدایی و ششم، هفتم تغییر یافت و امسال نیز پایه چهارم و هشتم تغییر کرد. در این مورد باید عرض تعدادی از کتاب ها بالکل عوض شده و یا غنی سازی و بازتولید شده است.
به موازات تدوین و چاپ قریب 120 میلیون جلد کتاب، 35 عنوان مجله نیز با تیراژ35 میلیون نسخه تولید و توزیع می شود که مطالبی را که به دلیل محدودیت صفحات کتاب نمی توانیم بیاوریم، در این مجلات به عنوان مکمل کتاب می آوریم.بعلاوه بسته های آموزشی از جمله فیلم های آموزشی، سی دی، محتوای الکترونیکی هم بعضا ملصق به کتاب یا به صورت مستقل توزیع می شود تا مکمل کتاب باشد که در تهیه همه آن ها هویت ایرانی، اسلامی و انقلابی و پیوند با روحانیت به عنوان مدافع ارزش های اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.
* بیانات حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(دام عزه)
بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، الصلوه و السلام علی بشیر النذیر ابوالقاسم محمد(ص) و علی اهل بیته الطاهرین المعصومین، سیما بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف.
خیرمقدم عرض می کنم به محضر شما سروران که از راه دور تشریف آوردید.
کارشما در آموزش و پرورش مشکل ترین و در عین حال ظریف ترین کارهاست و هیچ کاری و هیچ شغلی به اندازه شغل شما تاثیر گذار و نقش آفرین نیست. خداوند توفیق داده که این کار مهم برعهده شما قرار گرفته است. مساله انسان سازی، مهمترین مساله دنیاست و این توفیق پروردگار است. قطعا در شما شایستگی هایی بوده که این کار مشکل و مهم بر عهده شما قرار گرفته است. در اینجا لازم می دانم به چند مساله مهم اشاره کنم: اولا همان اصول و موازین تربیتی است. در تنظیم هربرنامه ای، متناسب با هر فرهنگی باید این اصول مورد توجه قرار گیرد و افتخار داریم که اصول ما از قرآن و اهل بیت علیهم السلام است و این افتخار ماست که چنین اصولی از قرآن گرفته شود و راهی بهتر از فرهنگ اهل بیت وجود ندارد. عزیزانی که در نگارش و تدوین این موضوعات گام برمی دارید، قرآن اصولی دارد. گردش کرات براساس ضوابط واصولی می چرخد. این اصول سنت و نوامیس خلقت هستند. لئن شکرتم لازیدنکم، یک اصل است. والعاقبه للمتقین یکی از این سنت هاست. ولو ان اهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض( 96 اعراف) قطعا درهای برکات به روی اهل ایمان گشوده خواهدشد، "اِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم" خداوند سرنوشت قومی را تغییر نمی دهد مگر آن که خود بخواهند. این ها اصل است.
دوم نهادینه کردن آن، که این بخش مهمتر است. نوشتن یک کار است ولی عمل کردن به آن خیلی مشکل تر است. کار شما خیلی مهم است. برای آن که استعداد و ذوق افراد متفاوت است. معلم و مدیر باید بچه ها را بشناسد و استعداد های آن ها را کشف کند، همانطور که پدر و مادر فرزندان خود را می شناسند. بچه ها استعداد های مختلفی دارند. همان طور که در حدیث شریف آمده " اَلّناسُ معادِنُ کَمَعادِنِ الَّذهَبِ وَ الْفِضَّةِ "
هر که در خردیش ادب نکنند در بزرگی فلاح از او برخاست، چوب تر را چنان که خواهی پیچ، نشود خشک جز به آتش راست. امام علی علیه السلام فرمود: تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ صِغاراً تَسُودُوا بِه کِباراً. کودکان و نوجوانان که در اختیار شما هستند خداوند به آن ها استعدادهای فراوانی عطا کرده است، برخلاف حیوانات که تابع غرایز هستند، اگر چه آن ها هم کارهای دشوار و پیچیده ای دارند، اگر دنیا جمع شوند، نمی توانندکار یک درخت انار را انجام دهند. با این نظم دانه ها کنار هم چیده شده. اما انسان موجودی مختار است. خداوند به او لیاقت داده، استعداد داده که به حیوانات نداده است. حالا شکوفاکردن این استعداد ها بسیار مشکل است. هرقدمی که بر می دارید مشکل است. شغل شما شریف ترین شغل هاست. در قرآن کریم سوره عبس می فرماید" فلینظر الإنسان مم خلق " و یا " فلینظر الإنسان الی طعامه" ظاهر آیه راجع به غذای بدن است، ولی باطن آن برای روح است. استاد فقط درس نمی دهد، بلکه حرکات و سکنات استاد هم دارای پیام تربیتی است.
دنیای امروز که این همه مشکل دارد برای آن است که تربیت دینی ندارند. بحمدلله پس از انقلاب حضرت امام (ره) {بر تربیت دینی} تاکید فراوان کردند. من اینجا توصیه می کنم مطالعه سه کتاب را 1- دفتر تبیان که 50 جلد است 2- صحیفه نور امام که 22 جلد است3- وصیتنامه حضرت امام که حاصل یک عمر تجربه یک فقیه فریادگر مجاهد است که با قلم خود توانست تحولی در جهان ایجاد کند. چقدر فرد باید نبوغ داشته باشد که بتواند چنین کند؟ این ها اصول و موازینی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
ایشان با اشاره به سخنان دکتر محمدیان اضافه کرد: این ها که فرمودید خیلی خوب است. ما میراث دار فرهنگ طاغوت هستیم. کتاب هایی می نوشتند که نتیجه اش خودباختگی در برابر غرب بود. سرنخ همه پیشرفت ها در غرب معرفی می شد. کشف حرکت زمین را به گالیله ایتالیایی، زوجیت گیاهان را به کارل لینه سوئدی و جاذبه زمین را به نیوتن انگلیسی نسبت می دهند در حالی که همه این ها در قرآن هست. الحمدلله با پیروزی انقلاب اسلامی" آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت" البته باید توجه داشت که صبغه دینی داشتن کتاب تنها کافی نیست، مشکل شناخت افراد است، بالاخص امروز. در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید آمده است در تربیت فرزندان خود نگرشی به آینده داشته باشید. آینده ای که انقلاب به لطف الهی اوج می گیرد و باید خود را برای سربازی امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف آماده سازند.
نکته مهم دیگر تربیت معلمان و مربیان شایسته و پر تلاش است و سوم ایجاد حس تربیت پذیری است. زیرا اگر حس تربیت پذیری در فرد ایجاد نشود، کتاب و تلاش مربی به جایی نمی رسد. در اسلام ابوجهل ها و ابو لهب ها هم بودند که همان معجزه ای که میلیون ها انسان را به راست هدایت کرد در آن ها تاثیری نداشت. ایجاد روحیه تربیت پذیری، کار ظریفی است.
مساله دیگر، مساله ورزش است. من حس و تجربه کردم، البته 50 درصد کار با وزیر بهداشت است. اگر جوانان و دانش آموزان مداومت به ورزش صحیح داشته باشند نیازی به دارو پیدا نمی کنند.
بنده متولد 1304 هستم و بیش از 90 سال قمری دارم اما به هیچ کدام از امراض و بیماری های شایع امروزی مبتلا نیستم و این مسئله به دلیل مداومت به ورزش بوده است. این باید جزئی از برنامه ها باشد و از اول باید نهادینه شود که "عقل سالم در بدن سالم است".
باید ورزش همگانی در کشور گسترش یابد و آموزش و پرورش به این مسئله اهتمام بیشتری داشته باشد.
خداوند شما را حفظ کند و برتائیداتتان بیافزاید.
والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته دکتر محمدیان :
با کسب اجازه از محضر حضرت آیت الله العظمی سبحانی و ابلاغ سلام گرم آقای دکتر علی اصغر فانی اظهار داشت:
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین انه خیر ناصر و معین، سال گذشته که خدمت شما رسیدیم، رهنمودهایی داشتید که ما در تالیف کتاب های درسی مورد توجه قرار دادیم. مستحضرید که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی 1150 عنوان کتاب درسی با تیراژ قریب 120 میلیون نسخه برای دانش آموزان از پایه اول ابتدایی تا پایان دوره متوسطه نظری و فنی و حرفه ای تولید و توزیع کرده است. چند سالی است که تالیف کتاب های درسی را بر اساس برنامه تحولی آموزش و پرورش آغاز کرده است و در این رابطه هر سال دو پایه تحصیلی با رویکرد برنامه درسی ملی که شکوفایی فطرت است تدوین شده و شکوفایی فطرت را در 5 عنصر تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق خلاصه کردیم که در چهار عرصه ارتباطی با «خدا»، با «خلق»، با «خلقت» با «خود» که اینجا تعبیر خلقت را از شما به عاریت گرفتیم، در 11 حوزه یادگیری، شامل حوزه تفکر و حکمت، قرآن و معارف اسلامی، زبان و ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی، ریاضیات، علوم تجربی، بهداشت سلامت و تربیت بدنی، فرهنگ و هنر، کار و فناوری، آداب و مهارت زندگی و خانواده و آموزش زبان‌های خارجی متبلور می‌شود و هدف غایی دست یابی به مراتبی از حیات طیبه است. در کتاب های گذشته نوشته بودند: ابر آمد، باران بارید، گیاه سبز شد، اما علت فاعلی آن همواره مغفول واقع می شد، درنتیجه دانش آموز نیز با همان تفکر تربیت می شد. ما در کتاب های جدید التالیف توجه دانش آموزان را به علت فاعلی جلب کرده ایم که به صراحت در قرآن کریم از آن یاد شده است (أأنتم أنزلتموه من المزن أم نحن المنزلون ، اانتم تزرعونه ام نحن الزارعون )بدانند که خداوند متعال علت فاعلی آن است. در تاریخ اسلام از امسال از حرا تا نینوا را وارد کردیم. بعلاوه بسته های آموزشی متناسب کتاب ها اعم از فیلم، سی دی، و... تولید شده تا مکمل کتاب باشد. همچنین انتشارات مدرسه نیز کتاب های مکمل را تولید می کند و مطالبی که به دلیل محدودیت صفحات کتاب های درسی از چاپ باز می مانند، به طور مفصل و مشروح چاپ می کند.
همچنین در اجرای تذکر حضرتعالی نسبت به آموزش قرآن، دانش آموزان تا پایه سوم ابتدایی روخوانی و روانخوانی می کنند و در سه سال بعدی علاوه بر روانخوانی و درک مطلب، با فرهنگ قرآنی نیز آشنا میشوند.
برخی از تولیدات این هاست(نمونه کتاب های اهدایی) که در آن زندگینامه شهیدان و مفاخر ادبی و علمی معرفی شده مثل چلچراغ برای گروه های مختلف سنی تدوین شده است. چند فرهنگنامه هم تدوین شده مثل فرهنگنامه نهج البلاغه، فرهنگنامه صحیفه سجادیه، و...
در خاتمه لازم می دانم از برگزاری خوب همایش تکفیری ها که نشان داد مرجعیت نسبت به آن چقدر حساس است و من یک روز شرکت کرده و از بیانات حضرتعالی استفاده کردم تشکر نمایم.
والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته
بیانات حضرت آیت الله العظمی جعفر سبحانی (دام عزه)
بسم الله الرحمن الرحیم
به همه دوستان و همکاران به خانه امام صادق (ع) خوشامد عرض می کنم. از گزارشی که ارائه شد خوشحال شدم. اطلاع چندانی نداشتم که فرمودید.
دو مطلب را باید اشاره کنم. یکی این که کتاب، خودش قدم اول است، قدم دوم باید تربیت معلمی باشد که بتواند این ها را آموزش دهد. معلم باید واقعا خودش را ساخته و علاقمند باشد که این ها را آموزش دهد. علوم طبیعی که ناچارند بخوانند و نمی شود درب کشور را بست ولی آقایانی که مطرح می کنند، می توانند به گونه ای مطرح کنند که توحید از دل آن استخراج شود. مثلا این سلول که در آب است و به انسان تبدیل می شود، لابد برنامه ای داشته است. خانه با عوامل و مصالح ساخته می شود. آنچنان نیست که بتوان فرضیه داروین را صد در صد رد کرد، ولی متوان گفت فرضیه متاسیون لامارک درست نیست، چون تصادف نمی تواند همه راه را بپیماید و به انسان برسد. یا فرضیه لاپلاس که گفته زمین قطعه ای از خورشید بوده که سرد شده، باید پرسید؛ اولین سلول زنده چگونه پیدا شد؟ در حرارت خورشید که موجود زنده یافت نمی شود! همه این ها یک برنامه است. پس معلم می تواند به گونه ای بگوید که اراده اصلی از خداست. در کتاب های درسی، انبیاء و اولیاء و وحی را بزرگ کنید. وحی خطا پذیر نیست. این آقایان معلمان و دبیران مسائل را به گونه ای بگویند که دانش آموزان از شنیدن آن منحرف نشوند. عمرابن عبدالعزیز به دلیل داشتن یک معلم خوب طوری تربیت شد که در دوره خلافتش ناسزا گفتن به علی بن ابی طالب (ع) را منسوخ نمود. یک معلم می تواند جهانی را متحول کند. لذا تربیت معلم خیلی مهم است. ضمنا به حفظ قرآن هم به صورت جانبی توجه کنید. عنایتی بشود آقایان جایزه بدهند. لابد ملاحظه کردید هرجوانی که با قرآن آشناست کمتر گناه می کند.
خداوندا این آقایان در تربیت اسلامی فرزندان این کشور موفق بدار.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
مقصد بعدی دیدار با مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
دکتر محمدیان :
با کسب اجازه از محضر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایی و ابلاغ سلام گرم آقای وزیر اظهار داشت: بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین انه خیر ناصر و معین، سال گذشته که خدمت شما رسیدیم، رهنمودهایی داشتیدکه ما در تالیف کتاب های درسی مورد توجه قرار دادیم. مستحضرید که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی 1150 عنوان کتاب درسی با تیراژ قریب 120 میلیون نسخه برای دانش آموزان از پایه اول ابتدایی تا پایان دوره متوسطه نظری و فنی و حرفه ای تولید و توزیع کرده است. چند سالی است که تالیف کتاب های درسی بر اساس برنامه تحولی آموزش و پرورش آغاز شده است و در این رابطه هر سال دو پایه تحصیلی متناسب بابرنامه درسی ملی، با رویکرد شکوفایی فطرت است تدوین شده و شکوفایی فطرت در 5 عنصر تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق خلاصه شده که در چهار عرصه ارتباط با «خدا»، با «خلق»، با «خلقت» با «خود» و در 11 حوزه یادگیری، شامل حوزه تفکر و حکمت، قرآن و معارف اسلامی، زبان و ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی، ریاضیات، علوم تجربی، بهداشت سلامت و تربیت بدنی، فرهنگ و هنر، کار و فناوری، آداب و مهارت زندگی و خانواده و آموزش زبان‌های خارجی متبلور می‌شود که هدف غایی آن دست یابی دانش آموزان به مراتبی از حیات طیبه است. برای اولین بار موضوع از حرا تا نینوا ، روایتی از حضرت امیر علیه السلام در خصوص آئین دوست یابی را در کتاب درسی آوردیم. همچنین کتاب ها را برای علمای بلاد فرستادیم تا ورقی بزنند و اگر نکته ای سهوا مغفول مانده، یادآوری نمایند. در کتاب عربی مجموعه ای از آیات و روایات وارد شده، تا به جای جملات متفرقه آیات و روایات بر زبان فراگیران جاری باشد. تنها به مکالمه اکتفا نشده نمونه هایی را هم آورده ایم که تقدیم حضور شما کنیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
دکتر محمدیان: کار را شروع کرده ایم ، در تصویر گری شیب ملایمی را داریم که مقاومتی ایجاد نشود. آمدیم عرض کنیم حضرت آقا آنچه را فرمودید، انجام شد و برای بقیه هم نیاز به دعای خیر شما داریم. این را هم اضافه کنم که سازمان 35 عنوان مجله رشد را با تیراژ قریب 35 میلیون نسخه در سال تولید می کند.
بسم الله الرحمن الرحیم؛
خیلی از شما تشکر می کنم که اهتمام دارید به این راه که بیان فرمودید، به نحو احسن، آنگونه که رضای حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ومردم باشد. مساله آموزش و پرورش از اهم مسائل است. العلم فی الصغرکاالنقش فی الحجر، هرگونه تربیت شویم، همانگونه رفتار می کنیم و جلو می رویم. دانش آموزان از همان اول باید با مبانی اسلامی آشنا شوند. دختر وقتی بعضی از این تصاویر(اشاره به تصویر کتاب) را می بیند، از همان اول یاد می گیرد بدون چادر باشد. تکلیف شما و مسئولیت شما خیلی زیاد است. این برتری آموزش و پرورش یک مساله اساسی و بزرگ است و همه باید با آموزش و پرورش همکاری کنند. خانواده ها هم باید همکاری کنند. هر کس که به نوعی متاثر از آموزش و پرورش است، وظیفه دارد به آن کمک کند. کار شما کار بزرگی است.گمان نمی کنم کاری بزرگتر از این باشد. ده دانشجو اگر تربیت شوند، علم اگر نداشت، طور دیگری می شد. این ها دستورات اسلام است و اگر رعایت کنیم، همه جهات حفظ می شود. هرچه بیشتر جلو برویم، باید خدا را شاکر باشیم که توفیق عنایت کرده جلو برویم. از کسانی که بتوانند کمک کنند استفاده کنید. نکته هایی که به نظر اشخاص می رسد تذکر دهند. عصریست که باید انجام وظیفه کنید. دست کم نگیرید. همه کشورها، همه رشته های علمی باید محفوظ باشد. هرمقدار که توفیق پیدا کرده باشید، نزد خدا ماجور خواهید بود. در علم و عمل نباید از دنیا کوتاه ترباشیم و از آن ها بپرسیم. این نقص ماست. باید این ها را به دانش آموزان بگوئید. دانش آموزان آداب و اخلاق می خواهند. سعی کنید نام نیک خود را ثبت کنید.
این نکات خیلی مهم است:
ما می خواهیم حجاب داشته باشیم، حجاب اسلامی را داشته باشیم. (چرا اینجوری شده؟ اشاره به تصویر کتاب).
اخلاق خانواده، ادبی که انسان باید داشته باشد.
فرزند آیت الله العظمی صافی: انصافا آقای محمدیان در آموزش و پرورش تک هستند و خیلی زحمت می کشند. بحمدلله معلمین در اختیار ایشان هستند.
حضرت آیت الله العظمی صافی: کاش من هم یکی از خدمتگزاران شما بودم. از قول من به همه سلام برسانید.
دکتر محمدیان :
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین انه خیر ناصر و معین، خدا را شاکریم که توفیق یافتیم در کنار مضجع مطهر کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها به دیدار شما نائل شویم. سال گذشته که خدمت رسیدیم، حضرتعالی توصیه هایی داشتید که بخشی از آن را به کار گرفتیم و قدم هایی برداشتیم. اجازه خواستم گزارشی عرض کنم و دو سئوال فنی در حوزه تخصصی شما دارم که بپرسم.
مستحضرید درسازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی 1150 عنوان کتاب درسی با تیراژ قریب 120 میلیون نسخه برای دانش آموزان از پایه اول ابتدایی تا پایان دوره متوسطه تولید و توزیع می شود. چند سالی است که تالیف کتاب های درسی بر اساس برنامه تحولی آموزش و پرورش آغاز شده و در این رابطه هر سال دو پایه تحصیلی متناسب بابرنامه درسی ملی، با رویکرد شکوفایی فطرت تدوین می شود که رویکرد شکوفایی فطرت در 5 عنصر تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق خلاصه شده و در چهار عرصه ارتباط با «خدا»، با «خلق»، با «خلقت» با «خود» و در 11 حوزه یادگیری، شامل حوزه تفکر و حکمت، قرآن و معارف اسلامی، زبان و ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی، ریاضیات، علوم تجربی، بهداشت سلامت و تربیت بدنی، فرهنگ و هنر، کار و فناوری، آداب و مهارت زندگی و خانواده و آموزش زبان‌های خارجی متبلور می‌یابد که هدف غایی آن دست یابی دانش آموزان به مراتبی از حیات طیبه است. اما سلیقه دانش آموزان یک چیز است و نظرکارشناسان چیز دیگری. وقتی به مزاج دانش آموز مراجعه می کنیم، نقدهایی دارند. آن ها که نجیب اند، می گویند آسان بنویسید و آن ها که صریح ترند، می گویند حجاب چرا ؟ عربی چرا ؟ رابطه دختر و پسر چگونه باشد؟ بعضی نفیا و بعضی اثباتا نظراتی دارند. کارشناس یک نظر دارد و دانش آموز نظر دیگری. چه کنیم که بین این دو توافقی ایجاد شود؟ در تهران افرادی سگ در بغل دارند، وقتی به آن ها می گوئید؛ نجس است. می گوید حمامش می بریم، واکسن هایش را زدیم و.... سن نوجوانی است دیگر، گفتیم از شما بر می آید، با شخص حضرتعالی مطرح کنیم. در سند آمده در دوره متوسطه آموزش مدیریت خانواده تدریس شود که قبل از ازدواج بچه هاست. نظر حضرتعالی چیست ؟ چه مطالبی را به عنوان سلوک و مدیریت خانواده داشته باشیم؟ آیا مطالب براساس جنسیت جدا باشد؟ الان رشته های مهارتی را داریم و دومین مساله ما رقبای کنکور ما هستند که آموزش ما را تهدید می کنند.
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض تسلیت به مناسبت اربعین امام حسین علیه السلام و عرض سلام خدمت شما.
اولا من نمیدانم آنچه را تهیه کرده اید برای کتاب های درسی برگرفته از کجاست؟! آیا خودتان فکر کردید یا به شما داده اند؟! سند کلی روی چه حسابی است؟! اقدامی است یا از مطالعات اسلامی بوده است؟!
مطالب کتاب دینی از کی گرفته شده است؟ شما یک سندی درست کردید! شما چکاره اید؟! کی درست کرده ؟ ضامن اجرای آن چیست؟ وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفته، درست کرده و او سند را به شما داده؟
دکتر محمدیان : دوستان در وزارتخانه اقدام کردند، آقایان مصباح و اعرافی و علمای دیگر قم هم بودند.
از آثار حضرت امام(ره) و علامه طباطبایی استفاده شده و در نهایت در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و به رویت مقام معظم رهبری (مدظله العالی) هم رسیده و ایشان فرمودند: نسخه شفابخشی است که بند، بند آن باید اجرایی شود.
آیت الله امینی: به هر حال برای من روشن نیست، کی تصمیم گرفته برای ابتدایی، راهنمایی و متوسطه!؟
دکتر محمدیان : این چارچوب توسط متخصصین تهیه شده و به تصویب رسیده و براساس آن برنامه درسی ملی نوشته شده است که به عنوان نقشه راه کتاب های درسی بر اساس آن نوشته می شود.
آیت الله امینی: خیلی در جریان کارهای آموزش و پرورش نیستم، ولی برنامه ریزی برای آموزش باید از خود فراگیران گرفته شود، نه از مافوق، به آن صورت که بنشینند و فکر کنند. به نظر من این درست نیست. به عنوان مثال آن وقت که ما تعلیمات دینی را در مرحله اول برای مدرسه علوی نوشتیم، بعدا تبدیل به کتاب درسی شد. در آن زمان پیشنهاد شد بنده و جمعی از فضلای قم این کتاب را دربیاوریم. آقای سید علی اکبر حسینی هم آمدند. آنوقت یک تعدادی از فضلا را من دعوت کردم و گفتم چنین کتابی را خواسته اند. شما بیائید کمک کنید. بعضی آن را در شان خود نمی دانستند. آقای حسینی اصرار داشت هرچه زودتر انجام شود. گفتم کار ما تنها نیست و باید از افراد متخصصی استفاده شود که یک خانم را معرفی کردند. اسمش را بخاطر ندارم.
و قسمت مهم آن این بود که خانم گفت برای اینکار اول باید با خود دانش آموزان مشورت کرد و نیازهای آن ها را جستجو کرد و ما طبق نظر ایشان شروع کردیم. کتاب را درس، درس می نوشتیم می فرستادیم تهران آقای حسینی شخصا در کلاس تدریس می کرد. بعد از آن ده بیست تا از دبیران مجرب را انتخاب شد تا کتاب را بخوانند و مشکلات آن را بگویند. من هم استفاده بسیار کردم . خدا رحمت کند علامه طباطبایی را کتاب را دادم ببینند و ایشان گفتند: خیلی خوشم آمد. زحمت کشیدید. بعد کتاب های دوم و سوم و... هم به همین صورت تهیه شد.نیامدیم بالا بنشینیم و تصمیم بگیریم.
دکتر محمدیان : البته ما هم شورایی داریم و هربخش کتاب که تهیه شد می دهیم اعتبار بخشی شود و سپس نتایج آن در اختیار کارشناسان و مولفین قرار می گیرد و در صورت نیاز اصلاح می شود و پس از آن روی سایت دفتر تالیف معلمین و صاحب نظران قرار می گیرد تا آن ها نیز با بررسی کتاب نظرات اصلاحی خود را ارائه دهند. نهایتا کتاب ها یکسال اول بصورت آزمایشی تدریس می شود و مجددا به تناسب بازخوردهای دریافتی اصلاح و بازنگری می شود.
آیت الله امینی: به هر حال این سلیقه من است. این سبک دینی نوشتن مناسب نیست که افرادی در بالا بنشینند و تصمیم بگیرند. بخصوص حالا که با آن وقت خیلی تفاوت کرده. آن وقت ماهواره نبود حالا هست. آنوقت اینترنت نبود حالا هست. باید برای بچه های این زمان چیزی بنویسیم، نه آن زمان این برنامه برای طلاب فیضیه نیست. برای بچه هایی است که نه می شود انترنت را از آن ها گرفت و نه ماهواره و موبایل را . الان کودکان دبستانی این زمان از دبیرستانی های آن زمان با اینترنت آشنا ترند. باید برای این ها فکری کرد.
بله ما چیز هایی در فقه و اخلاق داریم ولی باید آن ها را با وضع فعلی دانش آموزان انطباق داد. ازجهات مختلف باید به آن توجه کرد. الان به سبک درست نیست. بچه ها به این سبک نمی خوانند، دوست ندارند. من خودم به هردلیل با جوانان آشنا هستم، رفت و آمد دارم. جوانان مشکلات خود را با من درمیان می گذارند. وضع خوب نیست. خانواده ها مشکل دارند. اگر می خواهید کاری کنید از این سبک بیرون بیائید. بروید همان طور که آن خانم می گفت از خود کودکان بپرسید؛ چه بگوئیم که بپذیرند. شما که تصمیم گیرنده نیستید! تصمیم گیرنده ها آن بالا هستند. آن ها که عقل کلند و به این کارها، کاری ندارند. نه شورای عالی انقلاب فرهنگی، نه شورای عالی آموزش و پرورش، من مفید نمی دانم.
دکتر محمدیان : آیا شما گمانتان این است که از خود بچه ها بپرسیم؟
آیت الله امینی: باید فکر کنند که چطور افکار جوانان را بدست آورند؟ باید به ابهامات ذهن جوانان پاسخ داده شود.
دکتر محمدیان : سئوال دوم برای بچه های سنین 15 تا 18 سال بحثی در زمینه خانواده داشتیم، آئین همسر داری!
آیا همان مطالب موضوعیت دارد؟ گزارش تزلزل خانواده نشان می دهد، روش درست نیست.
آیت الله امینی: در مورد کودکان مصلحت نیست در این قسمت وارد شوید که خیلی تهییج و تحریک می شوند و به جای نفع ضرر هم می رساند. گرچه شهوات بیدار می شوند، اما ما نباید بیدارشان کنیم.
دکتر محمدیان :
بسم الله الرحمن الرحیم . به نستعین، انه خیر ناصر و معین، خوشحالیم که در جوار کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها، توفیق یافتیم خدمت شما برسیم.
مستحضرید که ما بر اساس سند تحول وظیفه داریم هر سال کتاب های درسی 2 پایه را عوض کنیم. این کتار در 3 سال گذشته برای کلاس های اول، دوم و سوم ابتدایی و ششم و هفتم انجهم شد و امسال هم کتاب های چهارم و هشتم تغییر کرد و برای سال آینده تغییر کتاب های پنجم و نهم در دستورکار قرار دادرد. تا اینجا مشکل جدی نبود.اما با ورود به دوره متوسطه دوم به گدنه سخت و نفس گیری می رسیم که عبور از آن بسیار دشوار است. دوره متوسطه چند رشته دارد و هر رشته چندین کتاب تخصصی! البته از عهده آن برمی آئیم. اما علومانسانی مهمترین دغدغه ماست. چگونه و از چه مبانی ؟ مبانی را از کجا بگیریم؟ دانش تولید آن چیست؟ درجلسات شورای عالی شرکت می کنم . استعداد ما در این زمینه بیشتر است. مطالبی ارائه کردم، اظهار خوشنودی کردند.هرچند تولید محتوا وظیفه ما نیست، ولی خودمان مستقیما تولید محتوا هم می کنیم. حوزه های مطالعات اجتماعی و تاریخ نیاز به مبانی و منابع داریم. منابع موجود بیشتر مربوط به اهل سنت است . نیازمند منابع شیعی هستیم. غیر از کتاب فروغ ابدیت و یکی دو منبع از آقاین سبحانی و شهیدی چیز دیگری در دسترس نیست.
2 سال دیگر که قرار است تاریخ اسلام بنویسیم منابع آن را از کجا بیاوریم؟ یا در روانشناسی کدام منابع مورد توجه قرار گیرد؟ حتی در حوزه ادبیات فارسی مشکل داریم.اما روش بلدیم . اگر کسی منابع مستند را در اختیار ما بگذارد، ما می توانیم در بستری مناسب آن را ارائه کنیم. در دانشگاه هم متاسفانه خبری نیست.در تاریخ برای دوری از ایجاد تشتت ناگزیر نوشتیم : بی کفایتی های اطرافیان خلیفه سوم سبب شد؛ چنین و چنا شود، تا مبادا اسباب تحریک احساسات گروهی را فراهم کرده باشیم. آقای امینی گفتند؛ چه کنید. بالاخره باید جایی تولید محتوا کنیم. من بین دوستان حضرتعالی را نزدیک تر می دانم شیطنت می کنم ، می گویم.
بسم الله الرحمن الرحیم؛
خیلی خوش آمدید. از این که به شهر مرجعیت وکریمه اهل بیت (ع) آمدید، خوشحالم از دقت شما ، امیدوارم خروجی قابل قبولی برای آموزش و پرورش داشته باشید. آنچه فرمودید، جای نقد ندارد. سربسته عرض کنم؛ شاید کامل نباشد، ولی اقدامی در آن جهت است.کتاب درسی، تنها مشکل شما نیست. در این مورد حوزه ها هم دچار مشکل جدی است. اگر بخواهند تحولی ایجاد کنند، نگاه مقام معظم رهبری، چند سالی از آن می گذرد. متقدند بخاطر شرایط حوزه ها ما این دانش و معلومات را در مدت زمان کمتری بخوانند. نگاه کارشناسانه است.
دوم: راجع به سبک نگارش کتاب های ماست که باید تغییر کند. تغییرات در مقاطعی ( مقدمات و سطح)انجام شده ولی برای بالاتر نیاز به لجنه هایی است برای ایجاد اثری نو/ در آموزش و پرورش هم شاهدیم که هرچند سال در برخی متون تغییراتی ایجاد می شود. معتقدیم نسبت به سلامت، فضل و دانش حضرتعالی، برخی متون کتاب های درسی تغییر کرده و گام های خوبی برداشته شده است.
چند نکته می خواهم عرض کنم که اگر نباشد، اقدامی بشود:
- دانش آموزان ما پس از فراغت از تحصیل از دانشگاه، جایی برای آشنایی این ها با مفاهیم اعتقادی و دینی نیست.
- نویسندگان کاری کنند که که دانش آموزان که فراغتی پیدا کردند یک دوره فشرده از مسائل اعتقادی را در دست داشته باشند. ولی بتدریج. یک سری بحث معارفی، می خواهم شاکله و جامعیت کار را عرض کنم. کتاب دینی اول تا 12 باید مثل قطعات یک پازل باشند که مجموعه ای را کامل می کند چه مباحث فردی و چه مباحث اجتماعی! مباحث وقف، دانش آموز با فلسفه و مباحث آن آشنا شود.
- تجربه خوبی نداشتیم. رفتیم سراغ حرکت جوهری! چیزی که روحیه اشمئزاز در دانش آموزان ایجاد کرد.با طرح مباحث این چنینی، جاذبه کتاب بین دانش آموزان از دست رفت و این نکته مهمی است که در تدوین کتاب، باید مورد توجه قرار گیرد. آموزه های اعتقادی باید با بیانی نرم ارائه شود. حتی تصاویر کتاب اگر متناسب باشد، هزار پیام برای دانش آموز دارد.
- برای ماندگاری مطالب در ذهن باید از هنر خوب نویسندگی و طراحی های لازم استفاده شود که اثر ماندگاری دارد. بنده و شما خیلی از مطالب 20 سال پیش را در ذهن خود نگهداشته ایم.
- معلم کتاب مهمتر از خود کتاب است. فضای امروز جامعه با فضای قبل آن متفاوت است. اگر معلم شایسته نداشته باشیم،نباید امید به رسیدن هدف های تعیین شده داشت.کتاب چیزی می گوید و معلم چیز دیگری برداشت می کند. در ریاضی اگر مساله ای درست حل نشد به جایی برنمی خورد، اما اگر به مبانی اعتقادی خدشه ای وارد شود یک عمر گمراهی درپی دارد.
- باید زمینه پاسخگویی به شبهات دشمن و ابهامات فراهم شود تا دانش آموزان بدون مشکل بتوانند سئوالات خودرا مطرح و پاسخ دریافت کنند.
- نکته دیگر آن است که بررسی شود تدریس هر درس نیاز به چه مدت وقت لازم دارد. نه آن که پس از چاپ کتاب متوجه شویم کدام کتاب و چه زمان وقت لازم دارد.
- ما به عنوان حوزه از محصولات شما استفاده می کنیم و بارها گفته ام : حوزه مدیون آموزش و پرورش است.. از آموزش و پرورش افراد داوطلب، آزمون می گیریم و وارد حوزه می شوند.
- دارالقرآن ها تقویت شوند. به گونه ای که خاطر جمع باشید تا سال پنجم و ششم دانش آموزان با مفاهیم قرآن آشنا شده اند. این ضعف است که دانش آموزی از مدرسه خارج شود و 2 آیه را نتواند بخواند. حتما اهتمام بشود. این امر مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست.
- با فضای فعلی و رشد فناوری، خواندن قرآن به تنهایی کافی نیست. باید مباحث اخلاقی و رفتاری هم باشد. باید پادزهر مسائلی که مطرح می شود را آماده داشته باشیم. یک مورد اخلاق نظری تا عمل را مورد توجه قرار دهید.
- کمیته های مشترکی تشکیل دهید. من به سهم خودم و شما به سهم خودتان. افراد صاحب نظر را شناسایی کنید. از ظرفیت حوزه، دانشگاه و انجمن های علمی استفاده کنید. ما خوشبختانه 17 تا 18 انجمن با 200 تا 300 عضو داریم. تلفیقی بین حوزه و دانشگاه باشد، کارها بهتر پیش می رود. باید گام های عملی برداشته شود. امام علی علیه السلام فرمودند اگر بترسید از کار، در همان مرحله اول متوقف می مانید.
با تشکر از حضرتعالی؛ خدمت شما رسیدیم برای طرح مساله، امیدواریم ما را یاری کنید تا مسائل و مشکلات بخصوص در حوزه علوم انسانی هرچه سریعتر حل شود.
آیت الله بوشهری: دغدغه جدی ما هم همین است.
دکتر محمدیان: ما حرف جدیدی می زنیم. بحث حیات طیبه در تعلیم و تربیت دنیا بی نظیر است. هیات های مختلفی که از خارج کشور می آیند و اسناد ما را می بینند به شدت منقلب می شوند.
4 تا 5 گروه لبنانی، پاکستانی، آفریقایی آمدند واز اسناد تحولی را برای استفاده خود در خواست کرده اند. ما هر چه تولید و فرآوری کنیم، شیعیان المهدی لبنان استفاده می کنند. سوپرمارکتی هستیم که مشتری بسیاری داریم. گاه مجبوریم خودمان تولید کنیم . احرام پوشیدیم و کمر خدمت به نظام اسلامی بسته ایم.
امسال ده جلد فرهنگ نامه قرآن، 4 جلد فرهنگنامه نهج البلاغه و یک جلد فرهنگنامه صحیفه سجادیه را منتشر کرده ایم. یک کاری را هم به عنوان ترجمه صوتی در دست تهیه داریم که داستان های قرآن را با لحنی متناسب بانقش خود ارائه می دهند.
مجددا از این که زحمت کشیدید و وقت خود را در اختیار ما گذاشتید تشکر می کنم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
(پنجشنبه 18/9/93)
لازم به ذکر است خبر این دیدار تا لحظه تنظیم گزارش در 12 رسانه منعکس شده است
ارسال نظر