مقصر اعتیاد کودکان به فناوری کیست؟

شاید بتوان نوعی مقاومت در برابر فناوری های جدید را در رفتار برخی از مدیران سیلیکون ولی (Silicon Valley) دید که علاوه بر استفاده محدود خود از شبکه های اجتماعی، فرزندان شان را به مدارس عادی و فاقد فناوری (tech-free schools) می فرستند.

ریک وب (Rick Webb)، از سرمایه گذاران اولیه حوزه دیجیتال نیز چندی قبل عنوان کرد که فناوری های جدید بیش از آنکه مفید باشند، مضر هستند.

استفاده کودکان از تلفن همراه، تبلت و رایانه با بروز مشکلات عاطفی، اضطراب،  افسردگی، رفتارهای خشن و کاهش اعتماد به نفس در ارتباط است

مدرسه یا والدین؛ مقصر کیست؟

زمانی که والدین، تلفن همراه خود را در اختیار کودک قرار می دهند تا آنها را ساکت کرده و به نوعی از آزار و اذیت آنها خلاص شوند، این مسأله در ذهن کودک نقش می بندد.

دکتر آسیه اناری،روانشناس کودک و نوجوان کلینیک مادر و کودک دانشگاه شهید بهشتی نیز به این مسأله اشاره و عنوان کرد: وقتی خود والدین دائما با تلفن همراه و تبلت سرگرم هستند، چطور می خواهند به فرزندانشان بگویند که این کارها را نکنند. رفتاری که ما خودمان انجام می دهیم، نمی توانیم به بچه بگوییم انجام نده؛ بنابراین تأثیرگذاری از رفتار والدین مهمترین عامل است.

دکتر اناری افزود: نداشتن برنامه برای سرگرم کردن بچه ها، مشکل دیگر والدین است. پدر و مادرها چون قادر به سازماندهی اوقات فراغت بچه ها نیستند، تلفن همراه را در اختیار بچه ها قرار می دهند. اگر وقت نگذاریم یا اگر فکر نکنیم که الان بچه چه کاری باید انجام دهد و دائما بگوئیم خودت برو بازی کن، این اتفاق (وابستگی به ابزار الکترونیکی) روی می دهد.

اما کودکان امروزی از رایانه تنها در منزل استفاده نمی کنند. فناوری به مدارس نیز راه پیدا کرده است و در این بین، نقش مدارس یک عامل محرک است.

ارزیابی کارکرد فناوری برای کودکان

اوایل ماه جاری میلادی، کمیساریای کودکان انگلیس هشدار داد که دانش آموزان مقطع متوسطه بدلیل استفاده از شبکه های اجتماعی، به دنیای آنلاین زورگیری سایبری (Cyber Bullying) وارد شده اند. همچنین، گسترش استفاده از تلفن همراه، تبلت و رایانه با بروز مشکلات عاطفی، اضطراب و افسردگی در کودکان در ارتباط است.

کالج متخصصان اطفال آمریکا در گزارشی، اعتیاد به فناوری را با مشکلات خواب و چاقی کودکان مرتبط دانسته و عنوان کرد که این مسأله باعث افزایش رفتارهای خشن و پایین آمدن اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان می شود.

گزارش OECD در سال 2015 نیز نشان داد که این فناوری ها تأثیر قابل توجهی بر یادگیری کودکان ندارند. در حقیقت، در اکثر موارد استفاده از رایانه (تبلت و تلفن همراه) به یادگیری صدمه می زند.

مطالعه صورت گرفته توسط محققان دانشگاه دورهام (انگلیس) هم حاکی از آن است که مداخلات مبتنی بر فناوری در مقایسه با روش های دیگر، سطح آموزش را در حد محدودی بهبود می دهد.

یکی دیگر از توجیهات استفاده از فناوری در مدارس، بهبود سطح آموزش کودکان در کشورهای فقیر یا درحال توسعه است. اما نتایج یک مطالعه در مورد اثربخشی توزیع 25 میلیون رایانه (تبلت) ارزان قیمت با نرم افزار آموزشی در بین کودکان در کشورهای درحال توسعه، عکس این ادعا را نشان داد؛ بطوریکه هیچ بهبود قابل توجهی در عملکرد زبان و ریاضی دانش آموزان که از این ابزار استفاده کرده بودند، مشاهده نشد.

شاید فناوری هایی مانند تلفن همراه، تبلت، رایانه و حتی تخته های تعاملی کلاس درس، در ابتدا بتوانند توجه دانش آموزان را تا حدی به مباحث آموزشی جلب کنند، اما عملا در طولانی مدت باعث کاهش تمرکز و قدرت یادگیری آنها می شوند.