ارسال نظر

دانشجویان دوره دکترای برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری از دفاتر مختلف سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بازدید به عمل آوردند.

به گزارش روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، این برنامه در دو بخش‌ انجام شد. در بخش اول در یک نشست سه ساعته با حضور جناب آقای دکتر حسن ملکی معاون طراحی و تولید بسته های یادگیری و نمایندگان دفاتر سازمان در خصوص برنامه‌ها و فعالیت‌های آن با یکدیگر به بحث و گفتگو پرداختند.

در ابتدای این نشست، آقای روشندل ضمن خوشامدگویی به دانشجویان مهمان سازمان پژوهش وبرنامه‌ریزی آموزشی، وظایف و برنامه‌های این سازمان را درسال‌های گذشته واخیر در راستای اسناد تحولی بیان کردند، سپس آقای مهندس بدیعی نماینده دفتر انتشارات وفناوری آموزشی و آقای مهندس آقابابایی نماینده دفتر طراحی و تولید بسته‌های یادگیری دوره فنی و حرفه‌ای و کار و دانش از برنامه‌ها و فعالیت‌های دفاتر ذی ربط سخن گفتند.

در ادامه آقای دکتر حسن ملکی معاون طراحی و تولید بسته‌های یادگیری نیز ضمن ابراز خوشحالی از حضور دانشجویان مقطع دکترای برنامه‌ریزی درسی درسازمان پژوهش اظهار داشت که خانه اصلی دانشجویان برنامه‌ریزی درسی اینجاست این سازمان جایی منحصر به فرد در کل کشور است، منحصر به فرد بودن یعنی تنها جایی است که برای نظام رسمی آموزش، برنامه ریزی می‌کند، مواد و رسانه‌های یادگیری در آن تولید می‌شود در واقع برنامه‌ریزی درسی در این سازمان جلوه عینی پیدا می‌کند.

معاون طراحی و تولید بسته‎های یادگیری سازمان پژوهش، برنامه‌های اخیر سازمان را در چهار محور بیان کرد:

 محور اول از برنامه‌های اخیر سازمان که در دست اقدام است و بنده نیز به دلیل تحقق همین برنامه‌ها به سازمان پژوهش مأموریت یافتم، عملیاتی کردن اسناد تحولی به زبان برنامه درسی است. آنچه که شما دانشجویان عزیز رشته برنامه‌ریزی درسی باید در جریان آن قرار بگیرید این است که یک سری اسناد تحولی و بالا دستی مانند نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی و....وجود دارد. همانطور که برخی از ساختمان‌ها چند طبقه هستند این اسناد هم چند طبقه دارند. طبقه اول این اسناد تحولی، برنامه درسی ملی است که بدون پله وارد آن می‌شویم وسایر طبقات این اسناد را باید از طریق پله‌های مدیریّتی سر بزنیم. باید توجه داشته باشیم که نمی‌توانیم بدون اطلاع از اسناد بالا دستی برای کشورمان برنامه درسی طراحی کنیم. به اعتقاد بنده اگر طراحان برنامه درسی از اسناد متوالی مربوط به حوزه‌های تعلیم و تربیت بی خبر باشند، مذموم است.

در طراحی برنامه درسی توجه به این نکته از ضروریات است که ما باید برنامه درسی را بین واقعیت ها و آرمان‌ها شناور نگه داریم، به این معنا که اگر برنامه‌های درسی فقط به واقعیت‌ها قفل شوند فارغ التحصیلان آن برنامه‌ها حال نگر و واقعیت‌بین و از آرمان‌ها بی‌خبر خواهند شد، اگر آدم هایی تربیت کنیم که فقط به آرمان‌ها فکر کنند آن‌ها هم انسان‌های رویایی و آینده‌نگری صِرف خواهند شد آنهم فایده‌ای ندارد. به اعتقاد من یکی ازرسالت‌های مطالعات برنامه درسی در کشور، پیوند زدن بین واقعیت‌ها و آرمان‌های مربوط به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران است. زیرا نمی‌شود برنامه درسی‌ای طراحی کرد که پیوند و ارتباطی با آرمان‌ها نداشته باشد همانطور که نمی‌شود برنامه درسی طراحی کرد که از واقعیت‌ها خبری نداشته باشد ما نیز با همین راهبرد می‌خواهیم اسناد تحولی را عملیاتی کنیم. اگر در این کار توفیق حاصل شود سازمان پژوهش، راست قامت وعزت مدارانه می‌تواند اعلام کند در حال انجام کاری است که تاکنون انجام نشده است. در این زمان که در گام دوم انقلاب حضور داریم و مقام معظم رهبری هم به آن اشاره و تأکید فرمودند برای سازمان پژوهش در قالب عملیاتی کردن اسناد تحولی و بالادستی تعریف می‌شود به گونه‌ای که بناها بر مبنا مبتنی شود. بناها، برنامه‌ها و کتاب‌های درسی و مبنا هم اسناد تحولی هستند.

محور دوم از برنامه‌های اخیر سازمان پژوهش این است که اگر عمری باشد و موانعی نباشد بنا داریم چهار مرحله اصلی فرایند برنامه‌ریزی درسی یعنی؛ طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی را عینیّت ببخشیم. هر کدام از این چهار مرحله از فرایند برنامه‌ریزی درسی جایگاه خود را دارند، هیچ کدام جای دیگری را نمی‌گیرد. اینکه بگوییم تدوین را خوب انجام می‌د‎هیم و نیازی به طراحی نداریم به مثابه این است که در ساختن بنایی بگوییم بدون اهمیت دادن به فونداسیون ساختمان دیوارها را بالا ببریم، همانطور که می‌دانیم این بنا با دوام نخواهد شد و با یک زلزله کم ریشتری هم فرو می‌ریزد. در سازمان پژوهش هم می‌خواهیم با بنا کردن برنامه‎های درسی مبتنی بر اسناد تحولی و بالادستی برنامه درسی‌ای ضد زلزله طراحی کنیم. برنامه درسی ضد زلزله، برنامه ایست که در آن به فونداسیونش توجه و پرداخته شود. فونداسیون برنامه درسی، طراحی است. کارهای زیاد و خوبی در سازمان انجام شده است ولی در گام دوم می‌خواهیم لباس برنامه درسی را به‌طور کامل بر قامتش بپوشانیم.

محور سوم از برنامه‌های سازمان در شرایط کنونی این است که تفاوت‌ها را با تشابهات و ثابتات را با متغیرات در برنامه ریزی درسی ببینیم. اگر فقط به تشابهات توجه شود دچار یک ظلم تربیتی شده‌ایم زیرا همه جا و همه کس یکسان نیستند به عنوان مثال برنامه‌های درسی دفاتر دوره‌های عمومی و متوسطه نظری و فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، تفاوت‌ها و شباهت‌هاتی با هم دارند که باید به هر دوی آن‌ها توجه شود. باید بگوییم الگویی داریم که در آن تفاوت‌ها و شباهت‌هاتی وجود دارد. تفاوت‌ها به خاطر سرشت و ماهیت این دفاتر است. هر یک از دفاتر ماهیت و سرشتی دارند که باید به درستی آن‌ها را شناخت و به آن‌ها توجه کرد.

نکته پایانی از برنامه‌های سازمان، آماده سازی نیروی انسانی برای انجام برنامه‌ریزی درسی است. همانطور که استحضار دارید برنامه درسی یک امر تخصصی است، نمی‌توانیم هر کسی را وارد کنیم تا کار برنامه‌ریزی درسی انجام دهد همانطور که عقلانی نیست ما وارد حوزه‌ای شویم که انجام برنامه‌ها و فعالیت‌های آن به متخصص خودش نیاز دارد. برنامه‌ریزی درسی باید بوسیله متخصصانش انجام شود. فلذا هر قدر افرادی که در سازمان پژوهش کار می‌کنند برنامه‌ریزی را بلد باشند فبهالمراد ولی اگر رشته آن‌ها برنامه‌ریزی درسی نیست ولی تجربه زیسته دارند باید برایشان کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برگزار کنیم تا روح برنامه درسی در آن‌ها دمیده شود و با قواعد و اصول برنامه‌ریزی درسی به طور کامل آشنا شوند و مهارت‌های لازم را نیز کسب کنند سپس با آن مهارت‌ها برنامه‌ریزی کنند. البته شاید این هم کافی نباشد زیرا به تکرار و تمرین زیاد نیز نیازمند است.

یکی از مباحث فی ما بین متخصصان این است که برنامه‌ریزی درسی علم است یا فن؟ برای اینکه از یک منظر برنامه‌ریزی درسی فن و به تعبیری هنر است ولی اگر از زاویه دیگری به آن نگاه کنیم برنامه‌ریزی درسی به دلیل دارا بودن نظریه، یک علم است. با این توصیف هر دانایی در این رشته نمی‌تواند برنامه‌ریز درسی شود زیرا در عمل نیز باید آن را یاد گرفت. بر این اساس جنبه مهارتی دارد فلذا ضرورت دارد نیروی انسانی سازمان را در این عرصه توانمند کنیم.

پس از سخنان آقای دکتر ملکی، آقایان امیری نیا و مهندس صفری نمایندگان دفاتر طراحی و تولید بسته‌های یادگیری دوره عمومی و متوسطه نظری و نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی، برنامه‌ها و فعالیت‌های دفاترشان را تبیین و تشریح کردند. بخش دوم و پایانی برنامه مزبور، بازدید دانشجویان فوق، از دفاتر زیر مجموعه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بود که با همکاری و مساعدت نمایندگان آنان انجام شد.