ارسال نظر

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیان داشت: در آینده با شکل گیری حوزه‌های تربیت و یادگیری، این امکان برایمان فراهم میشود که جدی‌تری به موضوع زبان فارسی بپردازیم.

به گزارش روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، برنامه تلویزیونی پرسشگر در خصوص مباحث روز آموزش و پرورش امشب 8 آذرماه با موضوع « چالش های آموزش زبان فارسی در کشور» از شبکه هفت سیما روی آنتن رفت که این در برنامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی ذوعلم رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دکتر علی مراد صحرایی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی پاسخگوی سوالات مجری برنامه بودند.

دکتر مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش هم میهمان تلفنی این برنامه بود.

دکتر ذوعلم: دوره پیش‌دبستانی در مناطق دوزبانه باید اجباری شود

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با تأکید بر اینکه دوره پیش‌دبستانی در مناطق دوزبانه باید اجباری شود، گفت: مهارت و توانایی معلمان مناطق دوزبانه باید افزایش یابد.

ایشان اظهارداشت: در برخی مدارس مناطق دوزبانه، آموزش زبان فارسی دچار چالش جدی است که دارای جنبه‌های فرهنگی، علمی و اجتماعی است و باید روی پشتیبانی علمی و زمینه‌سازی فرهنگی سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داد. همکاران این مدارس مسؤولیت سنگینی دارند و باید دانش‌آموزان در بهره‌مندی و فهم درست زبان فارسی از سهم یکسان و عدالت برخوردار باشند.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم با اشاره به اینکه در مناطق دوزبانه شاهد هستیم که زبان محلی در محیط آموزشی هم غلبه می‌یابد و حتی خود درس ادبیات فارسی هم به زبان محلی تدریس می‌شود که باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود، گفت: از همکاران می‌خواهیم به این موضوع اهتمام جدی داشته باشند و روش‌های تدریس متناسب با محیط را به‌کاربگیرند تا آموزش زبان فارسی دچار لطمه نشود.

وی با اشاره به پیشنهاد الزامی شدن دوره پیش‌دبستانی در مناطق دوزبانه، افزود: اگر بتوانیم این دوره را نهادینه کنیم دیگر نیازی به تغییر کتاب‌ها و چندکتابه شدن دوره ابتدایی و تغییر شیوه در دوره ابتدایی نیست ولی به دلیل مضیقه‌های مالی این مسأله تا کنون محقق نشده است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اضافه کرد: برای برخی مسائل پنهان در آموزش و پرورش مانند همین مورد اقدام چندانی صورت نمی‌گیرد؛ تکثر کتاب ممکن است راه حل نهایی نباشد. البته اگر زمانی به این نتیجه برسیم که باید کتاب‌ها برای کودکان دو زبانه تغییر کنند امر غیرممکنی نیست و همه راه‌ها را نمی‌بندیم؛ به هرحال راهکارهای متفاوتی وجود دارد و باید درباره آنها بررسی های لازم را انجام داد.

وی درباره عملیاتی که تاکنون آموزش و پرورش برای حل این مشکل دنبال کرده است، گفت: لازم است خود مدارس و مناطق به این موضوع جدی‌تر بیندیشند و اگر زمان بیشتری لازم است، مدارس زمان آموزش بیشتری درنظر بگیرند. راهکار متمرکزی قابل ارائه نیست و شهرها با همدیگر متفاوتند اما مهم نگاه مدرسه محورانه به مسأله است.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم گفت: در آینده به علت آنکه حوزه‌های تربیت و یادگیری دارد شکل می‌گیرد، این امکان برایمان فراهم میشود که جدی‌تری به موضوع زبان فارسی بپردازیم اما هنوز به راهکار موثر متناسب با همه اقتضائات نرسیده‌ایم.

وی افزود: ما هم قبول داریم که باید استانداردهای حوزه یادگیری را تدوین و بر اساس آن تولید بسته‌های یادگیری را انجام دهیم. ایجاد زمینه‌های لازم برای افزایش مهارت و توانایی معلمان مناطق دوزبانه را نیز دنبال می‌کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه چهار مهارت اساسی زبانی خواندن، نوشتن، شنیدن و بیان کردن حتما باید تقویت شود، اظهار کرد: با مشکلات زیرساختی چون تراکم بالای کلاسی، معلمان آموزش ندیده به علت برخی مصوبات تحمیلی به آموزش و پرورش، محدودیتی که در تربیت معلم داریم روبه رو هستیم.

وی ادامه داد: بدون اعتبارات ویژه برای اینکار برنامه‌ها به خوبی قابل اجرا نیستند و باید آموزش و پرورش هم به دغدغه ملی تبدیل شود. باید به تدریج معلمان توانمند شوند و دوره پیش‌دبستانی هم در مناطق دوزبانه اجباری شود؛ در نظام بروکراتیک اداری ما این مسأله مغفول واقع می‌شود.

وی درباره بودجه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: پیشنهاد بودجه سازمان پژوهش برای سال 99 کم شده و ما را با مشکل رو به رو خواهد کرد. وضع بودجه سال آینده کشور عادی نخواهد بود اما آموزش و پرورش مانند مزرعه‌ای است که باید مراقب بود محصولاتش خشک نشود زیرا جبران آن زمانبر است. بحث کردیم و پیشنهادات خود را داده ایم اما اصل مسأله این است که هنوز آموزش و پرورش مسأله کل جامعه نشده است.

 

دکتر صحرایی: چند درصد دانش‌آموزان بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانند خوب بنویسند؟

در این برنامه دکتر رضا صحرایی استاد دانشگاه و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه یاد دادن و یادگرفتن زبانی غیر از زبان مادری کاری تخصصی است، اظهار کرد: در این موضوع به عنوان شاهد مطلع، می‌توانم بگویم به تجارب جهانی توجه نکردیم. تنوع و چندزبانی یک نعمت است اما ما نه تنها روش‌های درست را درنظر نمی‌گیریم بلکه آن را به تهدید تبدیل می‌کنیم.

وی افزود: در کشور ما کتب درسی با زبان مادری تدوین نمی‌شوند و کتاب‌ها همه با زبان معیار فارسی نوشته می‌شوند؛ آموزش زبان فارسی و سواد فارسی با هم تفاوت دارند. کودکی که در تهران است فارسی را بلد است و می‌رود مدرسه سواد فارسی یاد می‌گیرد اما کودکی در مناطق دوزبانه هنوز زبان فارسی بلد نیست و در مدرسه یک مرتبه با مشکل مواجه می‌شود.

صحرایی با اشاره به اینکه آموزش زبان فارسی توسط متخصص، آموزش داده نمی‌شود، گفت: آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم به کودکان چندزبانه یک کار بسیار تخصصی است.

وی با اشاره به اینکه شیوه آموزش فارسی به کودک فارسی زبان با شیوه آموزش فارسی به کودک غیرفارسی زبان باید تفاوت داشته باشد، اضافه کرد: کودک فارسی زبان خط را یاد می‌گیرد اما کودکی که فارسی زبان نیست باید شیوه دیگری را برایش به کار بست.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از دلایل بازماندگی از تحصیل و افت تحصیلی در اطراف کشور همین مسأله چندزبانگی است، اظهار کرد: عینک تمرکز را از چشممان برداریم و مسائل را مبتنی بر بافتشان بررسی کنیم؛ معتقدم بیش از حد تمرکزگراییم و در تهران تصمیم می‌گیریم که در شمال و غرب کشور چه اتفاقی باید بیفتد. ما در آموزش و پرورش فقط باید استاندارد تدوین کنیم و بعد دست مدرسه را در اجرا باز بگذاریم نه آنکه در جزئیات هم دخالت کنیم.

صحرایی ادامه داد: ارزشیابی توصیفی فی نفسه خوب است، اما به شرط آنکه کامل اجرا شود؛ همچنین به برنامه ملی آموزش زبان فارسی نیازمندیم. به برنامه مهارتی درسی نیاز داریم؛ فرد باید بتواند بخواند، بنویسد و بخوبی صحبت کند. چه افراد تک زبانی و چه چند زبانی های ما کدامشان مهارت بیانی خوب دارند؟ چند درصد دانش‌آموزان ما بعداز فارغ‌التحصیلی می‌توانند خوب بنویسند و مهارت بیانی خوبی دارند؟

وی افزود: آموزش فارسی با آموزش درباره فارسی فرق دارد. مهارت های به کارگیری زبان را به دانش‌آموزان نمی‌آموزیم. کدامشان مهارت خواندن انتقادی را به خوبی بلد هستند؟ وضعیت زبان فارسی در ایران بد است. رتبه ایران در آزمون جهانی تیمز و پرلز افتضاح است. خوب فهمیدن دروس دیگر به زبان فارسی برمی‌گردد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: همه از مدیر مدرسه توقع و انتظار دارند، در حالی که آنها معمولا در شرایط سخت و اضطرار مدیریت می کنند. باید سرخط‌ها و سیاست‌های کلان به مدیران داده شود تا بتوانند با شیوه‌های مختلف آموزش توأمان زبان فارسی و زبان محلی را پیش ببرند. مثلا به معلم بگویند درس را یکبار به زبان محلی و یکبار به زبان فارسی تدریس کنند.

صحرایی تصریح کرد‌: آموزش و پرورش دست مدیران مدارس را بیشتر باز بگذارد و خانواده ها را در امر تعلیم و تقویت زبان فارسی دخیل کند.

 

دکتر نوید ادهم: از خانواده‌ها می‌خواهم حتما قبل از ورود بچه‌ها به مدرسه مقدمات را فراهم و به زبان فارسی هم با کودکان صحبت کنند

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: بودجه 99 آموزش و پرورش نسبت به بودجه 98 کاهش دارد مثلا فعالیت‌های ورزشی حدود 30 درصد کاهش خواهد یافت.

دکتر مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در برنامه پرسشگر با بیان اینکه آموزش زبان فارسی از دو منظر موضوعیت دارد، اظهار کرد: زبان فارسی به عنوان ماده درسی مهمی است که عنصر وحدت آفرین فرهنگی و زبان ملی ما محسوب می‌شود و کتب باید به زبان و خط فارسی باشد و معلمان به همین زبان آموزش دهند.

وی ادامه داد: فراگیری زبان فارسی بستر یادگیری سایر دروس را فراهم می‌کند. به همین دلایل از پایه اول درس ادبیات فارسی را داریم.

نوید ادهم درباره ریشه مشکل عدم آموختن کامل زبان فارسی در مناطق دوزبانه در میان برخی دانش‌آموزان حتی تا پنجم ابتدایی، گفت: فراوانی این موضوع زیاد نیست. معدل درس زبان و ادبیات فارسی نسبت به سایر دروس بهتر است، اما در مجموع مشکلاتی چون تراکم کلاس‌های درسی و وضعیت ورود و خروج معلمان به سیستم، مزید بر علت شده است تا چالش‌های آموزش افزایش یابد.

وی با اشاره به اینکه ارزشیابی توصیفی اقدام خوب آموزش و پرورش در سال های اخیر بود و باعث کاهش استرس‌ها شد، اضافه کرد: اگر کودکی در ارزشیابی پایانی حداقل امتیاز لازم را کسب نکرد، اجازه رفتن به پایه بالاتر را ندارد. در مناطق دوزبانه کاری که انجام شده کم بوده و باید تقویت شود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه در شهریور کلاس جبرانی برای زبان فارسی در مناطق دوزبانه به مدت یک ماه گذاشته می‌شود که کافی نیست و باید افزایش یابد، گفت: در ایام بودجه بندی، مسؤولان توجه بیشتری داشته باشند تا با تخصیص منابع بیشتر بتوان این ضعف را جبران کرد.

وی افزود: از خانواده‌ها می‌خواهم حتما قبل از ورود بچه‌ها به مدرسه مقدمات را فراهم و به زبان فارسی هم با کودکان صحبت کنند تا این مشکل را تقلیل دهیم.

نوید ادهم اضافه کرد: سیاست اینکه حتی یک دانش آموز بیرون از مدرسه نماند در دوره‌های گذشته دنبال شده در حالی که اعتبار آموزش و پرورش کفاف نمی‌دهد؛ متأسفانه برخی انتقادات ما مانند به‌کارگیری و استخدام معلمان طبق مصوبات مجلس، شنیده نمی‌شود و دست و پای مدیران آموزش و پرورش به علت برخی سیاست‌ها و تصمیمات بسته شده است.

وی با اشاره به اینکه روز پنج‌شنبه با معاونین وزارتخانه جلسه ای درباره بودجه برگزار شد، گفت: متاسفانه بودجه 99 کاهش‌هایی نسبت به 98 دارد. مثلا فعالیت های ورزشی حدود 30 درصد کاهش دارد یا پرورشی به همین صورت ما به اقتصاد آسیب دیده و تحریم توجه داریم اما اگر دنبال مثلا تقویت آموزش زبان فارسی به عنوان عنصر انسجام بخش ملی هستیم باید سرمایه گذاری کنیم. آموزش ریاضی، تربیت اخلاقی در فضای مجازی و... امکانات می‌خواهد در حالی که در چنین شرایطی مدیران ما با سیلی صورت خود را سرخ نگه می دارند.

نویدادهم افزود: آموزش و پرورش مطالبه‌گر است و درخواست ما از مسؤولین سازمان برنامه، دولت و مجلس این است که مساعدت کنند برای یکبار بودجه آموزش و پرورش بدون کسری بسته شود و مطالبات انباشته آموزش و پرورش تسویه شود.