ارسال نظر

رییس ستاد بزرگداشت هفته پژوهش در وزارت آموزش و پرورش اظهارداشت: مولفه مهم پژوهش ها درآموزش و پرورش می بایست کمک به تعلیم و تربیت باشد.

به گزارش روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی ذوعلم، معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در نشست خبری که به مناسبت هفته پژوهش در سالن جلسات این سازمان برگزار شد ضمن بیان تعیین شعار هفته پژوهش سال 98 با عنوان «پژوهش، خلاقیت، زندگی» اظهارداشت: برای امسال شعاری که مطرح شده پژوهش خلاقیت و زندگی است چرا که بدون تقویت عنصر خلاقیت، پویایی فکری و تقویت عقلانیت و تفکر در لایه‌های مختلف فرایند یاددهی و یادگیری در آموزش و پرورش به آن تحول مورد نظر دست نمی‌یابیم و متأسفانه امروز عنصر خلاقیت هم در برنامه درسی و هم در تعاملات بین معلمان و دانش‌آموزان و هم در سطح مدرسه و کل آموزش و پرورش به حد کافی مورد توجه قرار نگرفته و از کاستی‌های ماست.

ایشان ادامه داد: بدون رعایت عنصر خلاقیت و پویایی فکری و تقویت عقلانیت و تفکر به تحول دست نمی‌یابیم. به عنصر خلاقیت در مدرسه و ساختار آمورش و پرورش به قدر کافی توجه نشده است.

رئیس ستاد بزرگداشت هفته پژوهش در آموزش و پرورش بیان داشت: بحث اصلی ما نگاهی به کاستی‌های زیرساختی است که در امر پژوهش در وزارت آموزش و پرورش داریم؛ هر چند که تلاش‌هایی همکاران قبلی ما انجام دادند اما همچنان دچار این کاستی‌ها هستیم. معتقدم اگر بخواهیم تحول اساسی در آموزش و پرورش ایجاد کنیم؛ بدون گره خوردن به پژوهش امکان ندارد.

تحول اساسی در آموزش و پرورش بدون گره خوردن به پژوهش امکان پذیر نیست

ایشان گفت: هفته پژوهش در آموزش و پرورش چند جنبه دارد؛ جنبه اول این است که تلاش‌های پژوهشگران، معلمان و دانش‌آموزان در عرصه پژوهش اطلاع‌رسانی شود البته گزارش هفته پژوهش را دبیر هفته پژوهش در نشست دیگری اعلام خواهد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم اضافه کرد: جنبه دیگر این است که یک نگاه کلان به جایگاه و مقوله پژوهش در آموزش و پرورش و کاستی‌ها و بایستگی‌ها شود و رسانه‌ها هم کمک‌ کنند که این بایستگی‌ها محقق شود و ثانیا پیگیری کنید که واقعا انجام شود.

معاون وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه پژوهش در آموزش و پرورش باید به رشد خلاقیت کمک کند، افزود: دومین نکته بحث زندگی واقعی است که دانش‌آموزان دارند؛ برنامه درسی فعلی و کتاب‌های درسی چقدر با نیازهای واقعی دانش‌آموزان پیوند برقرار کرده است و ما هم به این نقص اذعان و توجه داریم.

وی با بیان اینکه می بایست اسناد تحولی را به طورکامل دنبال کنیم و مطابق آنها گام برداریم، گفت: مرحله هم‌سوسازی برنامه درسی با اسناد تحولی را پشت سر گذاشتیم و در مرحله اجرای کامل باید حتما بر اساس کمبودها و کاستی‌ها که در زیرساخت‌هاست، شروع کنیم.

خلاصه شدن پژوهش‌ها در‌ آکادمیک و کلیشه‌ای

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین کمبودهای ما زیرساخت ساختاری و تشکیلاتی است و خوشبختانه اصلاحاتی در سازمان پژوهش در حال انجام است در این راستاست که بتوانیم مقوله پژوهش و استانداردسازی را از مقوله تولید بسته‌های یادگیری جدا کنیم تا تولید بسته‌های یادگیری در یک نگاه مشارکتی به جامعه عرضه شود و از آن طرف نقد و بررسی و پاسخگویی برنامه درسی خیلی شفاف‌تر انجام شود.

وی ادامه داد: در بحث پژوهش دارای نقص ساختار امر پژوهش هستیم و فقط یک پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با 20 عضو هیأت علمی داریم که قطعا کافی نیست و نقص فرهنگ پژوهشی داریم که غالباً پژوهش‌های ما در پژوهش‌های آکادمیک، کلیشه‌ای و ویترینی خلاصه می‌شود.

معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: گاهی پژوهش‌های ما فقط ابزاری برای پژوهشگر است که فقط بتواند ارتقایی پیدا کند در حالی که پژوهش‌های ما باید مدرسه‌محور باشد و به پژوهش‌های مدرسه‌ای نیاز داریم که بتواند چالش‌ها و مسائل مدرسه ما را شناسایی کند و راهکارهای واقع‌بینانه و قابل تحقق ارائه دهد.

کمبود اعتبارات پژوهشی داریم

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم با بیان اینکه کمبود اعتبارات پژوهشی داریم، اظهار کرد: در حال حاضر فصل بودجه است و درخواست کردیم که افزایش اعتبارات داشته باشیم؛ می‌دانیم کشور در مضیقه بودجه ای است اما تقویت اعتبارات پژوهشی آموزش و پرورش، سرمایه‌گذاری برای آینده است.

وی تصریح کرد: نیاز داریم پژوهش تا سطح استان‌ها، مناطق و مدارس تسری پیدا کند و این نکته را عرض کنم، سال گذشته نگرشی بود که معاونت پژوهشی در استان‌ها حذف شود که با پیگیری‌هایی که انجام شد دیگر این دغدغه وجود ندارد و خوشبختانه بیانیه گام دوم انقلاب که توسط رهبر معظم انقلاب ارائه شد نیز به کمک ما آمد چرا که ایشان در ابتدا اشاره فرمودند که باید به علم و پژوهش توجه شود و اولین مخاطب این بیانات، آموزش و پرورش است.

باید پژوهش را به سطح مدرسه و دانش‌آموز پیش ببریم

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: ما باید بتوانیم پژوهش را به سطح مدرسه و دانش‌آموز پیش ببریم؛ خوشبختانه کارهای پژوهشی خوبی توسط محققان تعلیم و تربیت در عرصه مدل‌سازی برای ورود پژوهش به عرصه فرایند یاددهی و یادگیری شکل گرفته است.

وی افزود: باید بتوانیم با یک نگاه مشارکتی، کل مراکز پژوهشی، دانشگاهی و حوزوی که در کشور وجود دارد و استفاده از دستاوردهای دیگران، به طور واقعی و شعار و تقلیدی و کلیشه‌ای به روند تعمیم پژوهش در آموزش و پرورش بپردازیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظری ما در امر پژوهش در آموزش و پرورش این است که هنوز مبانی نظری تحولی ما به عنوان مفروضات و پیش‌فرض‌ها و پارادایم اندیشه‌ای در پژوهش‌های ما آنچنان که باید ورود نکرده است؛ در حقیقت بسیاری از پژوهش‌ها بر اساس نگاه‌ها و مبانی غربی و سکولاریستی انجام می‌شود که چالش جدی ایجاد می‌کند ولی باید پژوهش‌های ما بر اساس اسناد تحولی باشد.

انحصارزدایی از زبان انگلیسی در مدارس

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در خصوص انحصارزدایی از زبان انگلیسی در مدارس، اظهار کرد: کاری که انجام می‌دهیم استقرار 11 حوزه تربیت و یادگیری است و 3 حوزه آن، یعنی حوزه تربیت و یادگیری زبان‌های خارجه، حوزه تربیت و یادگیری زبان فارسی و حوزه قرآن و عربی و معارف اسلامی با زبان مرتبط است و دنبال متناسب‌سازی محتوای برنامه درسی با نیاز و ظرفیت‌های دانش‌آموزی هستیم.

اضافه شدن دو زبان چینی و عربی به فهرست زبان‌های مجاز برای آموزش

وی ادامه داد: یک پیشنهاد هم ارائه دادیم که دو زبان چینی و عربی به فهرست زبان‌های مجاز برای آموزش اضافه شود که وزیر آموزش و پرورش به شورای عالی آموزش و پرورش جهت بررسی ارجاع داده است؛ مطالبه نمایندگان مجلس، افزایش کیفیت و از انحصار زبان انگلیسی خارجی شویم.

دکتر ذوعلم در ادامه با تشکر از معلمان پژوهشگر که بخشی از وظایف را به عهده گرفته‌اند و جامعه نخبگان و علمی کشور که به امر پژوهش در آموزش و پرورش توجه دارند، در خصوص بودجه مورد نیاز برای حمایت از پژوهش‌ها در حوزه تعلیم و تربیت و فعالیت های پژوهشی در آموزش و پرورش گفت: متأسفانه بودجه خاص مورد نیاز برای حمایت از پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های خارج از سازمان نداریم و امیدواریم جهشی در این حوزه انجام شود. هرچند ما به پژوهش‌های مطالعات آموزش و پرورش از منابع سازمان کمک می‌کنیم. به طور مثال، امسال 800 میلیون تومان به استان‌ها در همین هفته کمک شد که به استان هایی که توانمندی کمتری در حوزه بودجه‌ای داشتند، کمک بیشتری کردیم که البته رقم قابل توجهی نیست.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم یادآورشد: همکاران ما در هفته پژوهش به استان‌ها سفر خواهند کرد و کارگاه‌های آموزشی برای محققان و معلمان برگزار می‌کنند؛ ضمن اینکه بازطراحی ساختار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، اقدام دیگری است که حمایت می‌کنیم تا انجام شود.

وی در خصوص اینکه آیا سازمان پژوهش و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش از پژوهش‌های خارج از سازمان که در حوزه تعلیم و تربیت صورت می‌گیرد، استفاده می‌کند و آیا خروجی آن پژوهش‌ها، اعتبارسنجی می‌شود یا خیر؟ بیان کرد: همکاران ما در پژوهشگاه دست به اعتبارسنجی پژوهش‌ها می‌زنند تا بتوانند به نتایج آن استناد کنند. برای بحث اعتباربخشی، نشست‌های علمی نقادانه برگزار می‌شود و از راه‌های مختلف علمی، هر پژوهش اعتبارسنجی می‌شود و اگر پژوهش معتبری نباشد، کنار گذاشته می‌شود. حمایت دیگر ما این است که برای معلمان در استان‌ها، کارگاه برگزار می‌کنیم و همچنین بازطراحی ساختار پژوهشگاه را نیز در دستور کار داریم. برای حمایت‌های بودجه‌ای نیز مکاتبات و پیگیری‌های زیادی انجام شده که پاسخ‌های مثبتی از سازمان برنامه و بودجه گرفته‌ایم.

ذوعلم در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص اینکه آیا سازمان پژوهش این موضوع را پیگیری می‌کند تا هر اقدام و طرحی در آموزش و پرورش با پیوست پژوهشی انجام شود یا خیر؟ تصریح کرد: ما معتقد هستیم در هر نقطه جامعه هر اقدامی که انجام می‌شود باید ریشه پژوهشی و نقطه عزیمت پژوهشی داشته باشد. کتمان نمی‌کنیم که گاهی‌اوقات الزامات اداری و محدودیت‌های مالی و امکانات، ما را به سمتی می‌برد که از افق پژوهش جدا می‌شویم. از قضا همه پژوهشگران در همه دنیا این گلایه را مطرح می‌کنند که چرا برای انجام کارها پژوهش صورت نمی‌گیرد. واقعیت آن است که همه پژوهش‌ها نیاز به اختصاص هزینه‌های زیادی ندارد. ما عموماً این مسائل را به همکاران در آموزش و پرورش منعکس می نماییم. یکی از کارکردهای پژوهشگاه این است که هر طرحی ارائه می‌شود، مطالعات آن صورت پذیرد.

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه آیا سازمان پژوهش ترسیم تصویر واقعی از خروجی‌های آموزش و پرورش دارد یا خیر؟ بیان کرد: متأسفانه ما در حال حاضر فاقد شاخص‌های قابل سنجش و ارزیابی هستیم تا بتوانیم واقعیت کیفی و تربیتی خود را مشخص کنیم اما همین که به چنین خلائی رسیده‌ایم، باعث شده است پروژه کلانی طراحی کنیم و کار به عهده پژوهش‌ها گذاشته شود تا شاخص‌های قابل سنجش بر اساس سند تحول بنیادین را احصاء کنیم و بعد بتوانیم یک پیمایش ملی در این خصوص انجام داده و آن پیمایش را نقطه مبدأ در نظر بگیریم و پس از آن هر سه سال یا پنج سال، سنجش را تکرار کنیم.

دکتر ذوعلم ادامه داد: اما نکته‌ای که بر اساس مشاهداتم می‌توانم بگویم این است که نوجوانان و جوانان ما از نظر تحلیلی و تفکری، بسیار رشدیافته‌تر از 20-10 سال قبل هستند؛ نوعی خودباوری، مطالبه‌گری و اعتماد به نفس دارند و به نظر می‌رسد باید از این فرصت در عرصه تعلیم و تربیت استفاده کرد.

معاون وزیر آموزش و پرورش در خصوص گلایه برخی افراد جامعه ادبی کشور نسبت به حذف اشعار برخی شاعران نام آشنای ایران از کتب درسی و جایگزینی اشعار برخی شاعران دیگر گفت: مؤلفان کتاب های درسی هم بخشی از جامعه ادبی کشور هستند.