ارسال نظر

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی معتقد است شرایط خاص این روزها، شیوع ویروس کرونا، تعطیلی مدارس و تاکید بر استفاده از آموزش مجازی؛ تحقق چرخش های تحول آفرین سند در استفاده هدفمند از فرصت های فناوری و آموزش های الکترونیکی را مهیا کرد.

محسن باهو در گفت وگو با روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در خصوص فرصت های آموزش الکترونیکی و مجازی در شرایط خاص انتشار ویروس کرونا اظهارداشت: سیاست های سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی استناد به ظرفیت های سند تحول و استفاده از فرصت های فناوری اطلاعات و ارتباطات برای ارتقای کیفیت خدمات و محتواهای آموزشی می باشد.

وی موضوع استفاده هدفمند از فرصت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان را مبتنی بر ماموریت، برنامه های سنواتی در دهه 80 مربوط دانست و افزود: ظرفیت هایی همانند ایجاد و توسعه شبکه ملی مدارس ایران (رشد)، تولید محتواهای الکترونیکی از سطح  پایه غیرتعاملی یعنی نسخه الکترونیکی کتاب های درسی  و مجلات رشد تا بسته یادگیری تعاملی و تولید اجزای یادگیری و... از جمله کارهای بسیار با ارزش بوده که در این ایام خاص با جدیت و سرعت بیشتر برای ارائه خدمات مورد نیاز قالب در برنامه کلان توسعه شبکه ملی مدارس ایران (رشد) قوت گرفت و نگاه جدیدی را برای ارائه خدمت مستقیم در دستورکار قرار داد. بازآرایی و آماده سازی خدمات و محتواهای ارزشمند بر بستر پلتفرم جدید رشد و یا انباره های محتوایی برای استفاده برای همگان از نکات قابل توجه برای این ایام می باشد.

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت : دفتر انتشارات و فناوری آموزشی با تمام تلاش نسبت به آماده سازی بیش از هزاران دقیقه فیلم های آموزشی  و بارگذاری آنها همت گماشته تا معلمان و دانش آموزان بتوانند به راحتی استفاده کنند.

 

پلتفرم جدید رشد و گام نهایی بازآرایی و ارائه خدمات متمرکز

باهو یادآور شد: پلتفرم جدید رشد با استفاده از ظرفیت های داخلی در گام نهایی بازآرایی خودش است تا بتواند شبکه یادگیری ملی آموزش و پرورش را فراهم سازد. دفتر مربوطه تلاش نموده تا محتواهای متنوع و متعددی که در سازمان وجود دارد را با قالب جدید و متناسب با پایه و دروس دانش آموزان طبقه بندی و ارائه کند. برای نمونه در برنامه های مکمل آموزش مجازی با به اشتراک گذاشتن توانمندی های سازمان در کارگروه توسعه خدمات آموزش مجازی مشارکت و همکاری مستمر و سازنده داشته و مقدمات کار برای ایجاد ظرفیت های به اشتراک گذاری کتاب های درسی، فیلم های آموزشی، نرم افزارهای آموزشی، چند هزار ویدئو آموزشی که در شبکه رشد و غیره را برای استفاده بر بستر شبکه شاد فراهم نموده است.

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیان کرد: مسئولیت اجرای مصوبه 828 شورای عالی آموزش و پرورش (کلیه خدمات، وسایل و محتواهای تولیدی بخش های غیردولتی و بخش های توانمند جامعه در حوزه تولیدات آموزشی برای ورود بایستی ارزیابی و تاییدیه را از سازمان پژوهش دریافت کنند) با سازمان پژوهش است و به همین منظور در این ایام اقدامات ویژه ای برای تسهیل این امر فراهم نمود تا محتواها و خدمات متناسب با اهداف نظام آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی برای استفاده معلم و دانش آموز بر بستر فضای مجازی کشور منتشر شود.

 

کلاس در خانه تداوم یادگیری رسمی با نهضت ملی  تدریس معلم بر بستر فضای مجازی سلامت و پویا

باهو ادامه داد: همه ما به واسطه مسئولیت اجتماعی باید برای ایجاد شرایط بهره مندی سلامت دانش آموزان از فضای مجازی اقدام کنیم؛ در این راستا در اولین روزهای مواجهه با انتشار ویروس کرونا طرح " کلاس در خانه تداوم یادگیری رسمی با نهضت ملی  تدریس معلم بر بستر فضای مجازی سلامت و پویا" پیشنهاد شد تا علاوه بر استمرار و پویایی نظام یادگیری هدفمند مبتنی بر برنامه درسی توسط معلم- درس - دانش آموز، تعامل سازنده بین دانش آموز و معلم حفظ شده و از منظر تربیتی، مسایل روحی و روانی، فضای امید و نشاط در خانه برای مواجهه مثبت با این شرایط ایجاد شود. همچنین ارتباط  اولیاء در این فرآیند تقویت شده و زمان های در اختیار دانش آموز با مدیریت بهتر و هدفمند غنی سازی می گردد.

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: نگاه و سیاست این بوده که معلمان از ظرفیت های ایمن پیام رسان های اجتماعی که بر بستر شبکه ملی اطلاعات فعال بوده،  استفاده نموده و و با توانایی های خودش، گروه درسی دانش آموزانش را مبتنی بر کلاس درس ایجاد کرده و درس آموزه هایی را برای استفاده دانش آموز تولید و ارائه کند؛ غنی سازی پرتال مدارس و شکل گیری گنجینه ای با ارزش از توانمندی های معلمان کشور در یک فضای ذخیره سازی ملی یعنی بستر شبکه ملی رشد، گامی مهم در این راستا است. الحمدلله این تفکر در پیاده سازی شبکه شاد با چارچوب مناسبتر و مدیریت یکپارچه بر یک پلتفرم ملی در حال شکل گیری می باشد و استفاده از مشوق های مادی و معنوی و حمایت های خاص از معلمان خلاق و پر تلاش زمینه ساز مشارکت بهتر پیشنهاد گردید.

 وی تاکید کرد: در این شرایط سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درصدد است تا  با هدایتگری،  تولیدات ناب معلمی در کشور را جمع آوری و بهبود داده و با پالایش این مجموعه غنی، بنام خود معلم در شبکه رشد به اشتراک بگذارد.

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیان کرد: هدف نظام تربیت کشور این نبود که صرفا به آموزش دانش آموزان توجه کند؛ بلکه توجه به مسائل تربیتی و روحی و روانی دانش آموزان در فرصتی بیشتر در محیط خانواده است، در این ارتباط پیشنهادات غنی سازی محتواهای مکمل و مشارکت پذیری از همه بخش های توانمند و صاحب صلاح و ایجاد مشارکت هم افزا بر کلیه ظرفیت های موجود کشور برای تحقق عدالت آموزشی در دستور اقدامات سازمان قرار گرفت تا فضای آموزشی، فرهنگی و تربیتی دانش آموزان در فضای خانه غنی گردد که در واقع تحقق همان چرخش های تحول آفرین در تراز سند می باشد.

باهو گفت: در شرایط قبل خیلی از انتظارات سند تجلی نیافت ولی در این شرایط و مطابق با چرخش های تحول آفرین شامل " مکان یادگیری از کلاس درس به محیط ها و موقعیت های یادگیری متنوع بخصوص در خانه "، "معلم از آموزش دهنده به مربی، اسوه، راهبر، مشاور و تسهیل کننده یادگیری با شرایط ممکن "، "دانش آموز از یادگیرنده منفعل به فراگیر فعال، تربیت پذیر و جستجوگر و پرسشگر فعال "، "خانواده از نقش تامین کننده و پشتیبان به رکن سهیم و موثر در فرآیند تربیت"، "محتوا  و رسانه  از انحصار کتاب درسی  به برنامه محوری، منایع یادگیری و بسته آموزشی بر بستر رسانه های متنوع"، "زمان یادگیری از ساعت رسمی کلاسی به یادگیری در هر زمان همه جا حاضر" چرخش نموده است.

وی ادامه داد: تلاش همه بر این است که ارتباط بین دانش آموز و معلم با بهترین شیوه ها و الگوها برقرار شود و معلم علاوه بر رسالت و مسئولیت اجتماعی که در حوزه آموزش و تدریس دارد نسبت به ایجاد نشاط و حذف نگرانی های خانواده در ارتباط با مسائل آموزشی و تربیتی به تقویت روحیه دانش آموز برای فراگیری موثر در منزل اقدام کند.

 

برنده اصلی این جهاد آموزشی معلمان هستند

باهو گفت: واقعا باید به همه معلمان در سراسر کشور خدا قوت و دستمریزاد گفت که خاموش و بی ادعا در این شرایط با  آنچه در توان دارند برای پویایی فضای یادگیری تلاش دارند و از هیچ اقدامی دریغ نکرده اند. در حوزه سلامت قدر و شان حداقلی این بود که از تمامی حوزه ها و افراد دخیل که خط مقدم جهاد سلامت هستند، توجه و تشکر شود. در این جهاد بزرگ معلمان نیز آنچه در توان داشتند در طبق اخلاص گذاشته و فراتر از مسئولیت معلمی، جهاد آموزشی را رقم زدند؛  زیرا آنها به احساس مسئولیتی که در فرآیند تربیت داشته اند بی هیچ دستوری و بصورت خود جوش فضای یادگیری را رونق بخشیده و با خلاقیت و توانمندی های ارایه شده، تسهیل گری اقدامات هماهنگ و یکپارچه ملی را سبب ساز شدند.

 

استفاده از تجریبات سایر کشورها در آموزش مجازی

باهو درباره استفاده از تجریبات سایر کشورها در آموزش مجازی گفت: به نظر من در این حوزه نمی توان تجربه های دیگر کشورها را عینا اجرا و یا کپی برداری کرد. باور بنده این است که ایران یکی از کشورهای پیشرو در حوزه بهره مندی متناسب از فرصت های فناوری و آموزش های تلفیقی و استفاده از فرصت های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. تجربیات و دستاوردهای ایران در حوزه آموزش و پرورش مناسب و دارای الگوهای قابل عرضه می باشد؛ شاید بزرگترین چالش عدم توازن اقدامات دستگاه ها در سطح کلان و گستردگی بالای مدارس و تعداد آن،  محدودیت منابع و امکانات برای پوشش همه مدارس در نظام آموزشی باشد. تجویز های متنوع مبتنی بر برنامه درسی و پداگوژی آموزشی کشور محل تامل بوده و یا عوامل متعدد دیگر که سبب شده تا تصویر شفافی از مواجهه آموزش و پرورش نداشته باشیم.

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بیان کرد: جامعه ما یک جامعه بزرگ با بیش از 100 هزار واحد آموزشی و 500 هزار کلاس درس است. تقریبا در کشورهای دیگر هم یک سامانه یادگیری جامع متمرکز برای خدمت دهی به همه استفاده نشده بلکه با ایجاد توانمندی ها و توزیع خدمات در قالب آموزش های ترکیبی ویژه مدارس و برنامه درسی به تولید سکوی مدیریت یادگیری اقدام می کنند که معلم و دانش آموز استمرار یادگیری کلاس را در فضای مجازی با تعریف نقش ها و کارها داشته باشند.

وی گفت:  مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور تجربه مواجهه چندین کشور در شرایط بحرانی انتشار ویروس کرونا را بررسی و منتشر کرده که هریک از کشورها متفاوت عمل کرده و برخی از این کشورها که در تراز شاخص های فناوری جایگاه خوبی هم دارند به اندازه ایران در استفاده از فرصت های الکترونیکی و مجازی مطلوب عمل نکرده اند. مثلا در ایرلند، انگلیس یا چین در ابتدا بحث ایجاد فضای آموزشی مجازی هم مطرح نبود و کم کم بحث ارتباط بین دانش آموز و معلم از طریق پیام رسان ها انجام شد. نکته قابل اهمیت این است که بواسطه سیستم متمرکز اتوماسیون آموزشی در حوزه دانش آموز، مدرسه و معلم و پایگاه ها و داده های ارزشمند آن می توان سیاست های متخذه در شکل گیری شبکه های شاد و رشد را محقق کرد . اما نکته اساسی که در این رخداد باید به آن توجه کرد حاکمیت نظام آموزش و پرورش است. در هیچ جای دنیا امر حاکمیتی را در بحران ها نقض نمی کنند و از بین نمی برند بلکه آن را تقویت می کنند.

 

حاکمیت برنامه درسی و حاکمیت اصول و ارزش ها در نظام آموزش و پرورش نباید نادیده گرفته شود

باهو گفت: با ورود فرآیند یادگیری و یاددهی در فضای مجازی نباید حاکمیت برنامه درسی، حاکمیت اصول و ارزش ها در نظام آموزش و پرورش را نادیده بگیریم و به نظام آموزشگاهی بسنده کنیم؛ این بزرگترین خطای استراتژیک است که بعدها گریبان نظام آموزش و پرورش را می گیرد. مثل کنکور که معضل بزرگ نظام تعلیم و تربیت است.

 

آموزش مجازی سنگ بنای ادامه فرآیند یادگیری و یاددهی

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: شرایط فعلی می تواند محک خوبی برای انجام اقدامات، مشارکت متوازن و پاسخگویی فرا دستگاهی باشد. اقدامات دیگر دستگاه ها برای تحقق برنامه های آموزش و پرورش را باید مغتنم دانست و متقابلا آموزش و پرورش هم باید با تنظیم گری و تدوین سازوکارها و چارچوب های همکاری از حیث محتوایی، فنی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و...استمرار فرآیند یادگیری موثر را بر بستر فضای مجازی در شبکه رشد و شاهد، شبکه ملی یادگیری کشور را فراگیر نماید.

وی ادامه داد: در این شرایط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، دانشگاه ها و مجموعه های توانمند، اپراتورها و.. به کمک آمدند و قرار است نظام ارتباطات هدفمند مبتنی بر نظام کلاس بندی مدارس و دسترسی دانش آموزان و ارتباطات معلم و دانش آموز را شکل دهند. دست یابی به همه ایده آل ها در این شرایط ممکن نیست و نباید انتظار داشت در این مدت کوتاه همه مدارس و کلاس ها به شکل عادی و در یک نظام یکپارچه در شبکه ملی برگزار شود. کارهای انجام شده بسیار با ارزش است و می تواند سنگ بنای یک نظام مشارکتی را برای تحقق شکل گیری شبکه ملی یادگیری و یاددهی کشور منظور کرد.

 

نقاط قدرت نظام یادگیری آموزش مجازی

مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره نقاط ضعف و قدرت نظام یادگیری مجازی گفت: بیان ضعف و قوت به عوامل زمینه ای متعدد وابسته است شاید شاخصه ای در جایی نقطه قوت تلقی شود ولی در تراز نظام آموزشی ما ضعف قلمداد گردد و یا بالعکس؛ ولی آن چیزی که در نقاط قوت آموزش مجازی مطرح است این است که محدودیت زمان و مکان از بین می رود، فرصت بازآوری و غنی سازی محتواها بهبود پیدا می کند، تعامل بین معلم و دانش آموز برقرار می شود، نظام یادگیری به نظام فراگیری دانش آموز و راهبری معلم تغییر می کند، ایفای نقش  معلم و دانش آموز در امر یادگیری و مسئولیت و مشارکت پذیری خانواده تقویت می شود.

وی ادامه داد: فرصت طلایی برای آموزش و پرورش در جهت تحقق سیاست ها و چرخش های تحول آفرین که در شرایط عادی امکان بروز و ظهورش نبوده، فراهم شده است. همه جا کانون یادگیری شده و کانون های یادگیری از مدرسه به خانواده و به سایر مکان های فرهنگی و تربیتی گسترش یافته و نظام پژوهش محور در فرآیند یادگیری محقق می گردد. دانش آموز به عنوان کنشگر اصلی و پژوهشگر بعنوان دانش آموز پژوهنده ایفای نقش کند.

باهو با بیان اینکه هیچ سیستمی بدون ضعف و محدویت نیست گفت: تعریف نشدن سازوکارهای همکاری مستمر و نقش پذیری ها در یک پلتفرم یکپارچه، عدم دسترسی مناسب به زیر ساخت های پویا و محدویت های دسترسی، نبود پنهای باند پاسخگو برای استفاده آموزشی و یا هزینه های مرتبط با آن برای خانواده، نبود محتواهای فراگیر متناسب با برنامه درسی برای دوره ها و پایه مختلف تحصیلی، محدودیت منابع و خدمات محتوایی با توجه به توانمندی های دانش آموزان، فراهم نبودن محیط های یادگیری شخصی متناسب با توانمندی ها و ظرفیت دانش آموزان، عدم بهره مندی بخش قابل توجهی از دانش آموزان به تجهیزات سخت افزاری از جمله محدودیت هایی است که در ارائه آموزش الکترونیکی در شرایط فعلی وجود داشته و می تواند چالش اصلی برقراری عدالت آموزشی باشد؛ در عدالت آموزشی توجه به مناطق کم برخوردار در اولویت بوده چرا که دسترسی های الکترونیکی مناسب نیست و یا خانواده ها توان تامین ابزارها و وسایل ارتباط به شبکه های مجازی را ندارند.

 

سخن آخردر این مجال

امر آموزش و تربیت دانش آموزان و توجه به آموزش و پرورش را باید در اولویت های اصلی قرار داد و در این راستا نباید مقهور ضعف و محدودیت شد. وجود محدودیت ها و یا ضعف در هریک از اجزای این طرح نباید مانع شکل گیری شبکه یادگیری ملی و ارائه خدمات بایسته باشد بلکه باید با مهیا نمودن همه ظرفیت ها و فرصت های ممکن نحوه بهره مندی متفاوت را برای همه دانش آموزان، معلمان و خانواده ها میسور کرد و با بسیج همه توانمندی ها از دولت، نهادهای مردمی، خیرین و  خانواده ها جهاد آموزشی و پرورشی را با  تامین منابع و امکانات و  بسته یادگیری ویژه برای همه بخصوص مناطق کم برخودار مهیا نمود و درس های این دوره را برای گسترش و فراگیر کردن قانونمند خدمات ارزش افزوده را برای آموزش و پرورش تراز سند تحول فراهم نمود .