ارسال نظر

دکتر حسن ملکی، دفتر انتشارات و فناوری آموزشی را موظف به دنبال کردن نگاه حامی نسبت به برنامه‌های درسی قصد شده دانست و گفت: فعالیت‌های این دفتر، به مثابه یک حامی است که باید از برنامه‌های قصد شده، حمایت کند.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، بخش سوم گزارش دفاتر سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با حضور معاون وزیر و ریاست سازمان، معاونان و مدیران سازمان، به ارائه‌ی گزارش دفتر انتشارات و فناوری آموزشی اختصاص یافت.

در ابتدای این جلسه، دکتر حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، گفت: امیدوارم بتوانیم در جلسه‌ی پیش رو، به آسیب‌شناسی برنامه‌های مصوب شده‌ی سازمان بپردازیم و دلایل به تعویق افتادن هدف‌های برآورده نشده را درک و بررسی کنیم لذا در این جلسه نیازمند توصیف و تبیین هستیم تا بتوانیم علاوه بر مشاهده‌ی گزارشات،  به آسیب شناسی و شناخت محدودیت‌ها و موانع بپردازیم. در واقع چراها، بیش از پاسخ‌ها در این جلسه حائز اهمیت است به همین خاطر به تبیین باید توجه کرد زیرا تبیین به معنای علت‌یابی است.

او ادامه داد: بدیهی است که بخشی از جلسه به گزارش کار و موفقیت‌ها اختصاص داده خواهد شد، اما از نظر ما، اصالت با تبیین است، چرا که سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دارای یک مأموریت اصلی و تعدادی مأموریت‌های فرعی است. همان‌طور که می‌دانید، مأموریت اصلی ما، ساماندهی برنامه‌های درسی قصد شده است لذا برنامه‌هایی که بر پایه‌ی هدف‌های قصد شده‌ی نظام در دوره‌ی ابتدایی و دوره‌های بالایی تدوین شده، هدف اصلی ما به‌شمار می‌رود و نمود اصلی و بارز آن را می‌توان در کتاب‌های درسی دید.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد:  بدیهی است که مباحث مطرح شده، بدان معنا نیست که ما صرفاً بر کتاب تأکید داشته باشیم به همین خاطر نیز در این دوره با استقرار رمزینه‌های سریع پاسخ سعی کردیم که کتاب‌های درسی را وسعت و غنا ببخشیم. زیرا همان‌طور که می‌دانید، کتاب درسی به‌عنوان یک متن آموزشی، فرصتی است که امکان تعلیم و تربیت را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند اما تنها گزینه نیست.

دکتر ملکی، دستیابی به اهداف درسی قصد شده را نیازمند پشتیبانی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خواند و گفت: بدیهی است که موفقیت ما در بخش‌های مذکور، منوط به نوع حمایت و پشتیبانی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است. در این بخش، پشتیبانی سخت‌افزاری، همان بخشی است که به تأمین تجهیزات مورد نیاز، نیروی انسانی، بودجه و ... می‌پردازد. این بخش توسط معاونت توسعه منابع سازمان انجام می‌شود.

دفتر انتشارات و فناوری آموزشی حامی برنامه‌های درسی قصد شده است

او در توضیح پشتیبانی نرم‌افزاری بیان کرد: پشتیبانی نرم‌افزاری، بخشی است که از طریق دفتر انتشارات و فناوری آموزشی شکل می‌گیرد زیرا فعالیت‌های این دفتر، به مثابه‌ی یک حامی است که باید از برنامه‌های قصد شده، حمایت کند لذا باید این دفتر دارای ویژگی‌های یک حامی، باشد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: بدیهی است که یک حامی در راستای نتیجه‌ی بهتر، باید نسبت به حمایت‌شونده، شناخت کافی داشته باشد زیرا در غیر این‌صورت امکان حمایت درست، میسر نمی‌شود، بنابراین ما باید این سؤال را مطرح کنیم که اساساً دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، تا چه اندازه نسبت به برنامه‌های درسی، شناخت دارد؟ ویژگی دوم این است که یک حامی باید توانایی پشتیبانی را نیز دارا باشد البته منظور از این توانایی، مباحث مالی نیست بلکه این مبحث، بخش‌های نرم‌افزاری و فکری را نیز، شامل می‌شود لذا ما باید به این موضوع بپردازیم که آیا مجلات رشد، توانایی پشتیبانی کتاب‌های درسی را دارند؟

دکتر ملکی خاطرنشان کرد: در راستای پشتیبانی مجلات رشد از کتاب‌های درسی، باید مطالبی در نشریات منتشر شود تا امکان به‌روز رسانی اطلاعات را به معلمان بدهد زیرا اگر مجلات رشد، توانایی اجرای چنین کاری را نداشته باشند، باعث سرخوردگی معلمان می‌شوند و این قشر احساس می‌‌‌کنند که منبعی در خور برای این امر دریافت نمی‌کنند بنابراین باید در این بخش نگاهی جدی دنبال شود.

او ادامه داد: نکته‌ی دیگر این است که حامی باید باور به حمایت‌شونده داشته باشد. به‌عنوان مثال این نکته که برنامه‌ی درسی قصد شده بر محور تحول حرکت می‌کند، باید در باور دفتر انتشارات و فناوری وجود داشته باشد که البته هست زیرا در غیر این‌صورت، در نگرش نقطه‌ی تلاقی ایجاد می‌شود و به عدم تحقق اهداف منجر خواهد شد. نکته‌ی دیگر این است که یک حامی باید دارای هم‌آوایی و همراهی با حمایت‌شونده باشد لذا باید تقدم و تأخر زمانی بین حامی و حمایت‌شونده، در مرکز توجه قرار گیرد زیرا در این صورت امکان پشتیبانی نرم‌افزاری به شکل بهتری فراهم می‌شود. به‌عنوان مثال وقتی برنامه‌ی درسی با فطرت‌گرایی توحیدی حرکت می‌کند، مجلات رشد نیز باید در این مسیر تولید شوند و حرکت کنند زیرا در غیر این‌صورت، برداشت مناسبی به دست نخواهد آمد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، حمایت را عنصر مهمی در رشد خواند و گفت: در تمام عالم هستی، طبیعت و حتی عالم تکوین، هیچ چیزی بدون حمایت خلق نمی‌شود لذا می‌توان گفت که عالم خلقت به شکلی است که انسان بدون حمایت امکان رشد نمی‌یابد البته حمایت به معنای وابسته سازی نیست بلکه به معنای پر کردن خلاء‌ها و امکان ایجاد حرکت است لذا ما باید از این منظر به مسأله نگاه کنیم.

دکتر ملکی، برگزاری جشنواره‌ها را یک ضرورت خواند و اظهار کرد: جشنواره‌ها محل بروز شکوفایی حمایت حامی از حمایت‌شونده است و این امر باید در این نقطه بروز و ظهور پیدا کند لذا ما باید این نقاط را به یکدیگر متصل کنیم و کار را پیش ببریم.

در ادامه‌ی جلسه، بهنام نیک‌نژاد، مدیر طرح و برنامه‌ی سازمان به ارائه‌ی گزارشی از روند برنامه‌های اجرا شده در دفتر انتشارات و فناوری آموزشی پرداخت و گفت: اقدامات انجام شده در این دفتر قابل تقدیر است و کارها به شکل منظم پیش رفته است. در این دفتر بخش پژوهش و تحقیق شامل مباحثی چون ارزشیابی محتوایی مجله‌ی رشد جوان از منظر تناسب با اهداف آموزشی دوره‌ی متوسطه‌ی دوم، ارزشیابی مجلات رشد بزرگسال از منظر معلمان و کارشناسان آموزشی و مطبوعاتی، آسیب‌شناسی و ارائه‌ی الگوی استفاده از ظرفیت‌های بخش غیردولتی در مأموریت ساماندهی منابع آموزشی و تربیت، امکان‌سنجی ارزیابی پیش از چاپ منابع آموزشی و تربیتی مکتوب و پایش 50 ساله‌ی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم رشد و تدوین سند راهبردی جشنواره است.

او در این بخش به ارائه‌ی گزارشی دقیق از میزان کار انجام شده و روند مورد انتظار ارائه کرد و اظهار کرد: در محور بازنگری در انتشارات مباحثی چون چند رسانه‌ای شدن مجلات رشد، طراحی و تدوین نقشه‌ی راه تحولی مجلات رشد، بازطراحی صفحات الکترونیکی مجلات رشد، تطبیق عناوین مجلات تخصصی رشد با حوزه‌های تربیت و یادگیری و بازآفرینی و نشر محتوای ده ساله‌ی اخیر مجلات رشد در قالب کتاب مد نظر قرار گرفته و اقدامات متعددی در این بخش‌ها انجام شده است.

مدیر طرح و برنامه‌ی سازمان در ادامه‌ی گزارشی از اقدامات این دفتر در حوزه‌‌ی فناوری آموزشی شامل سرفصل‌هایی چون ساماندهی منابع آموزشی، طراحی و اجرای الگوی نوین برگزاری جشنواره‌ها، قراردادها، بودجه و پروژه‌های برون‌سپاری شده، ارائه کرد.

اجرای الکترونیکی 30 مجله رشد

محمدابراهیم محمدی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی نیز در ادامه‌ی جلسه به ارائه‌ی گزارشی تفصیلی از برنامه‌های اجرای این دفتر پرداخت و گفت: دفتر انتشارات و فناوری آموزشی دارای کارها و عناوین متعددی است به همین خاطر شاید بتوان گفت که دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، تحت عنوان پیشانی سازمان شناخته می‌شود. بر همین مبنا نیز، تلاش ما این است که بتوانیم همان پشتیبانی نرم‌افزاری که ذکر شد، را در برنامه‌هایمان داشته باشیم.

او افزود: نکته‌ی دیگر ارتباط مناسب دفتر انتشارات با دفتر تألیف آموزش‌های عمومی و متوسطه‌ی نظری و دفتر تألیف کتاب‌های فنی وحرفه‌ای و کاردانش است که سبب برگزاری جلساتی نزدیک و تبادل نظرات شده در راستای رشد و پیشرفت کار شده است.

مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، مجلات الکترونیکی رشد را دارای رشد چشمگیر خواند و اظهار کرد: هم اکنون، بالغ بر 30 عنوان از مجلات رشد، دارای صفحات اختصاصی در فضای فناوری و به شکل وب سایت هستند و روزانه شاهد آماری نزدیک به 60 هزار بازدید در این بخش هستیم. همچنین تلاش ما این است که بتوانیم ارتباطی معنادار بین مجلات تخصصی با حوزه‌های تربیت و یادگیری ایجاد کنیم.

محمدی درباره‌ی بخش تدوین استاندارد تولید مواد و رسانه‌های آموزشی مکتوب، گفت: در این بخش، تاکنون نزدیک به 20 اثر در بخش آزمایشی، به انجام رسیده است. همچنین، هر ناشری که تمایل داشته باشد، می‌تواند به سایت مراجعه کرده و لیبل تاییدیه را از سوی ما، دریافت کند البته در این بخش نیازمند تبلیغات و معرفی به ناشران و علاقمندان در راستای توسعه‌ی کار نیز، هستیم.

بارگذاری محتوای مجلات رشد در شبکه‌ی رشد

او ادامه داد: امسال بر اساس نیازهایی که داریم کارهای جشنواره‌ی رشد را حمایت کنیم و بالغ بر 107 کشور در این جشنواره حضور پیدا کرده‌اند و آثار مناسبی نیز به‌دست ما رسیده است. برای نخستین بار به چند زبان انگلیسی، فرانسه، عربی و فارسی فراخوان منتشر شده است و با استقبال مناسبی در فضای بین‌المللی روبه‌رو بودیم و چه بسا بتوان گفت که در فضای خارج از کشور، این جشنواره بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و شناخته شده‌تر است.

سیدکمال شهابلو معاون دفتر انتشارات نیز در این بخش از جلسه به ارائه‌ی گزارشی در بخش انتشارات مجلات پرداخت و گفت: کاری که در سال تحصیلی کنونی رخ داده، بیشتر شامل فعالیت‌های چند رسانه‌ای بوده است البته در این بخش پیش‌بینی ما قبل از وارد شدن به مرحله‌ی اجرایی، ارائه‌ی 120 عنوان محتوای چند رسانه‌ای بود که خوشبختانه توانستیم در مرحله‌ی اجرای مجلات به 130 عنوان محتوای افزوده برسیم.

تصریح کرد: در بحث کتاب‌های چاپ شده نیز، امروز از 30 عنوان کتاب نام برده شده، بالغ بر 27 کتاب چاپ شده و آماده‌ی ارائه است و سه عنوان باقیمانده در مرحله‌ی صفحه‌آرایی است. هم‌زمان و به موازات فعالیت‌هایی که در تولید 158 عنوان مجله انجام می‌دهیم تاکنون 5 جلسه اندیشه‌ورزی با حضور صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران عرصه‌ی تربیت داشته‌ایم و در بحث فطرت‌گرایی توحیدی در مجلات رشد، از نظرات این جلسات استفاده خواهیم کرد. حضور در شبکه‌ی شاد از جمله دیگر اقداماتی است که ما طی سال جاری دنبال کردیم لذا محتوای مجلات رشد تخصصی در اختیار مسئولان شبکه‌ی شاد شد و این مطالب بر روی این بخش بارگذاری خواهد شد تا افراد بتوانند به این محتوا دسترسی داشته باشند.

کیومرث جهانگردی، معاون ساماندهی محتوای آموزشی دفتر انتشارات به توضیحاتی درباره‌ی شیوه‌نامه‌ پرداخت و گفت: شیوه‌نامه‌ی مورد نظر به‌صورت کامل و صد در صد انجام شده است. به لحاظ پژوهشی نیز، در جلساتی که در کمیته‌ی پژوهش برگزار شد، سخت‌گیری‌های متعددی لحاظ شد تا بتوانیم کارهایی کاربردی را ارائه کنیم.

او افزود: تاکنون بالغ بر 42 کتاب در مرحله‌ی پیش از چاپ بررسی شدند که تعدادی تایید نشدند اما بالغ بر 22 عنوان تایید و نشان استاندارد را دریافت کردند البته هدف اصلی ما اجرای آزمایشی کار بود تا بتوانیم برای آن سامانه‌ای طراحی کنیم و بتوانیم تا جایی که امکان دارد، به‌صورت مستقل کار را از طریق سازمان ارائه دهیم و از نیروهای داخلی سازمان بهره‌مند شویم.

محمدرضا شکرریز معاون فناوری آموزشی دفتر انتشارات نیز در این بخش گفت: ما در دفتر انتشارات، بخش‌های مختلفی را چون تکنولوژی فناوری و انتشارات را با هم داریم که هر کدام دارای جنس‌های مختلفی است بنابراین مدیریت در این بخش کاری سخت و شایان تقدیر و تشکر است. فاز دوم کتاب الکترونیکی 50 عنوان پیش‌بینی شده که آماده و تحویل داده شده است اما اگر دفاتر این مدل را مورد پذیرش قرار ندهند، طبعاً ممکن است مسیر دچار تغییر شود. لازم است که در مورد جشنواره‌ها، استودیوها و رمزینه‌های سریع پاسخ، موانع را برطرف کنیم زیرا برخی موارد باعث کاهش سرعت رشد می‌شود.

ضرورت بررسی کتاب‌های تألیف شده در مرحله‌ی پس از چاپ

دکتر علی محبی قائم مقام رئیس سازمان نیز در این بخش از جلسه، ضمن تشکر از اقدامات انجام شده، گفت: درصد پیشرفت کارها برابر برنامه در این دفاتر ملموس است و جای تقدیر و تشکر دارد. کتاب چاپ شده باید در راستای ورود به مدرسه ارزیابی شود اما وقتی کتاب پیش از چاپ مورد بررسی قرار گرفته و مهر تایید دریافت می‌کند، علاوه بر ایجاد کار بیشتر، می‌تواند امکان تبلیغاتی نیز به‌دنبال داشته باشد لذا لازم است که در این بخش تجدید نظر کنیم.

دکتر ملکی نیز در این بخش، گفت: تأکید ما بر این است که پیش از چاپ کاری با کتاب‌های تألیف شده نداشته باشیم و تنها بررسی در مرحله‌ی پس از چاپ انجام خواهد شد. در این مرحله اگر کتاب با شاخص‌های ما هماهنگی داشته باشد، مهر تایید دریافت خواهند کرد اما در این پروسه وارد حوزه‌ی پیش از چاپ نخواهیم شد.

محمد علوی‌تبار معاون توسعه‌ی منابع و پشتیبانی سازمان نیز در این بخش گفت: تناسب بین برنامه‌های اجرایی و موارد مصوب در این دفتر قابل توجه بود و جای تقدیر و تشکر دارد البته در راستای بهبود اقدامات این دفتر نیاز است که به تیراژ فیزیکی نشریات رشد توجه زیادی داشته باشیم زیرا با توجه به اینکه مجلات ما شکلی خودگردان دارند، باید بر روی مباحث جانبی این بخش، نظیر مسائل مالی نگاه کنیم و برای آن راهکارهای تازه‌ای بیاندیشیم.

او افزود: سعی ما بر این است که در بحث تحولی و به‌خصوص رمزینه‌ها هیچ مشکلی ایجاد نشود. بر همین مبنا هر تجهیزات و پشتیبانی سخت‌افزاری که باید، از سوی دفتر ما تأمین می‌شود، کامل ارائه شود البته تلاش ما این است که در بخش خدمات رفاهی نیز اقداماتی را پیش‌بینی کنیم.

دکتر حسن ملکی نیز در جمع‌بندی این جلسه گفت: ما مکلف به اجرای قانون 828 هستیم که متأسفانه علی‌رغم اقداماتی که در گذشته انجام شده بود، به مرحله‌ی اجرا نرسید. ما در این راستا یک آیین‌نامه‌ی اجرایی در شورای سیاستگذاری مصوب کردیم لذا مکلف به عملیاتی کردن آن آیین‌نامه‌ی اجرایی هستیم. در این آیین‌نامه بنا بر این است که تولیدات منابع آموزشی مورد بررسی قرار گیرد و هر کدام که تایید شد، مهر استاندارد ما را دریافت کند و آرام آرام به سمتی برویم که منابع مطلوب و مناسب والدین و دانش‌آموزان را تایید کند لذا ما بیش از این به‌دنبال هیچ چیز نیستیم و در مسیر قبل از چاپ قرار نخواهیم شد.

ضرورت سرمایه‌گذاری بر بخش تبلیغات

او ادامه داد: فاز دوم محتواهای الکترونیکی بدون تردید باید ادامه پیدا کند زیرا ما مصمم هستیم که در این بخش محتواهای الکترونیکی تولید کنیم. فاز نخست این کار انجام شده است و باید فازهای دیگر نیز دنبال شود زیرا ما در حال حرکت به سمت آموزش‌های ترکیبی هستیم و نیازمند عملیاتی شدن این بخش هستیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: در رابطه‌ی ما مسأله پساکرونا، درخواستی از سازمان شد مبنی بر اینکه در دوران به پایان رسیدن پاندمی کووید 19 و در شرایط عادی، برنامه‌های درسی مدارس چگونه باید باشد و روند ما آیا به شکل گذشته باز خواهد گشت یا این اوضاع باعث تغییر ذائقه‌ی کودکان شده و والدین چیز دیگری از ما می‌طلبند؟ لذا ما باید پاسخی عالمانه به این فضا ارائه کنیم و ضروری است که تحقیق و پژوهشی در این راستا و توسط دفتر انتشارات و فناوری آموزرشی و با همکاری سایر دفاتر انجام شود.

دکتر ملکی خاطرنشان کرد: ضروری است که بر روی بُعد تبلیغی تمرکز بیشتری داشته باشیم و برش رسانه‌ای خود را تقویت کنیم. به‌عنوان مثال در مواجهه با ماده‌ی قانون 828 و اقدامی که انجام شده، آیا ما باید منتظر متقاضی باشیم یا باید وارد عمل شویم و این مسأله را در جامعه تبدیل به مطالبه‌ی عمومی کنیم. ما باید بتوانیم فضایی را ایجاد کنیم تا والدین بدانند که کتاب‌های مورد تایید سازمان پژوهش، مطلب مفید و سالمی برای کودکانشان است. بدیهی است که این امر به آسانی ایجاد نمی‌شود لذا لازم است که برای ایجاد گفتمان غالب در جامعه و معرفی این بخش، اقداماتی را مد نظر قرار دهیم و از تبلیغ و گفتمان‌سازی بهره‌مند شویم.

لزوم توجه به زیرساخت‌های سخت‌افزاری در شبکه‌ی رشد

او ادامه داد: زحمات بسیاری در شبکه‌ی ملی رشد، کشیده شده است و به همین خاطر، امروز این بخش با گذشته تفاوت بسیاری پیدا کرده و شاهد رشد آن است، اما با این وجود ما هنوز با حد مطلوب فاصله داریم. حد مطلوب ایجاد انس و الفت مناسب بین دانش‌آموزان این شبکه است لذا باید شبکه‌ی ملی رشد هم معروفیت و هم مرجعیت به‌دست آورد البته لازمه‌ی این امر تحقق زیرساخت در این بخش است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: در این راستا ما ابتدا باید توان زیرساخت شبکه‌ی رشد را مورد بررسی قرار دهیم و به ظرفیت‌سازی در این بخش بپردازیم.

دکتر ملکی بر لزوم توجه به رمزینه‌های سریع پاسخ تأکید کرد و گفت: در نظام تعلیم و تربیت ما رمزینه‌های سریع پاسخ یک اقدام فناورانه کم‌نظیر است اما یقیناً هنوز در این بخش به‌نظر نیاز داریم. منظور از نظر نگاه کارشناسان است تا هیچ کتاب، هیچ درسی بدون رمزینه نباشد و رمزینه‌ها نامنظم و ناهمگون نیز نباشند و شاهد یک نظم و همراهی درست در این بخش باشیم به گونه‌ای که مخاطب احساس کند که فرهنگی بر این بخش حاکم است و فضا رها نیست. بدیهی است که این اتفاق در نتیجه‌ی تجربه رخ خواهد داد اما ضروری است که به این سمت باید حرکت کنیم.

انتهای پیام