دومین کارگاه نیازسنجی پژوهشی بر مبنای مشکل‌شناسی راهبردی برگزار شد
تاریخ 4 تير, 1401 - 15:00.
دومین کارگاه نیازسنجی پژوهشی برمبنای مشکل‌شناسی و مسئله‌یابی راهبردی با حضور تعدادی از مدیران، کارشناسان و کارکنان بخش‌های مختلف سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، این کارگاه آموزشی امروز شنبه 4 تیرماه در سالن اجتماعات طبقه هشتم سازمان پژوهش برگزار شد.
دکترعلی محبی رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و مدرس این کارگاه، تصمیم گیری پژوهش بنیان را فلسفه برگزاری این کارگاه‌های آموزشی برشمرد و ابراز امیدواری کرد که اولویت‌های پژوهشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در راستای نیازهای حوزه‌های مختلف نظام تعلیم و تربیت شکل بگیرد.
وی آشنایی با نیازسنجی، رویکردها، روش‌ها و فرآیند آن؛ آشنایی با تعریف علمی مشکل، مسئله، مشکل یابی، مشکل‌شناسی، مشکل‌گشایی؛ آشنایی با روشهای علمی مسئله‌یابی و مشکل‌شناسی و راه حل‌های علمی برطرف کردن مشکلات؛ شناسایی علمی و سیستماتیک مسائل و مشکلات حال و آینده (میان مدت) و اولویت‌بندی آن؛ شناسایی راه حل مشکلات (گردش کار، اتاق فکر، جلسه هماهنگی، پایان‌نامه، پروژه تحقیقی و....)؛ تبدیل مشکلات به مسئله و تعیین اولویت‌های پژوهشی را از اهداف برگزاری این کارگاه آموزشی برشمرد.
تعریف نیاز، نیازسنجی و نیازسنجی پژوهشی، تعریف مشکل و مسئله و تفاوت این دو با هم، رویکردهای نیازسنجی پژوهشی مشکل، مسئله و ارتباط آنها با یکدیگر، فرایند مشکلیابی، فرایند مشکل شناسی، فعالیت‌های اصلی مشکل‌شناسی، رویکردهای مشکل‌شناسی، روشهای مشکل‌شناسی از دیگر مباحثی بود که رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به آموزش آنها پرداخت.
رویکرد آسیب‌شناسی، رویکرد تقاضا محور، رویکرد عرضه محور، رویکرد اداری – مدیریتی و رویکرد نظامدار؛ رویکردهای نیازسنجی پژوهشی بود که دکترمحبی به تشریح آنها پرداخت.
دکتر علی محبی تأکید کرد مهم‌ترین گام برای حل یک مشکل، شناسایی آن است نه فقط یافتن آن؛ به این معنی که باید مشخص شود ”مشکل دقیقاً چیست؟ ” اما در بسیاری از مواقع این گام اساسی نادیده انگاشته می‌شود یا ناقص به‌عمل می‌آید. در حالی‌که اساسی‌ترین گام برای مشکل‌گشایی، مشکل‌شناسی است.
وی تمرکز بر حل مشکلات (مشکل‌گشایی) قبل از دو گام (مشکلیابی و مشکل‌شناسی)؛ تمرکز بر مشکلات ظاهر شده نه کشف مشکلات پنهان؛ معادل دانستن مشکلیابی و مشکل‌شناسی؛ ضعف مرحله بررسی تجزیه و تحلیل؛ تصمیم‌گیری مبتنی بر ترجیح ذهنی در انتخاب راه حل مناسب و عملیاتی نشدن درست راه حل‌ها را به‌عنوان برخی از دام‌های اثربخشی مشکل‌شناسی برشمرد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به انتخاب الگوی مفهومی مناسب برای مشکل‌شناسی شامل الگوی سیستمی (درونداد، فرایند، برونداد و بازخورد)؛ الگوهای تحلیل سازمانی (مانند لوزی لویت، الگوی MIT90، تحلیلSWOT و...)؛ الگوی تحلیل طرح‌ها و برنامه‌ها و الگوی زمینه‌ای یا گرندد تئوری (Granded Theory) اشاره کرد.
طبق مطالب ارائه شده در این کارگاه آموزشی مشکل‌شناسی Problem Identification به مشکلیابی (یافتن مشکلات آشکار و پنهان)؛ تجزیه و تحلیل؛ اولویت‌بندی؛ تعریف و تبیین مشکل و مشکل‌گشایی به (تجویز راهکار، اقدام، ارزیابی و اصلاح) solution تقسیم‌بندی شد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، رویکردهای "شیوه کنش" و رویکردهای "گستره پوشش" را به‌عنوان دو رویکرد مشکل‌شناسی برشمرد و گفت: رویکرد "شیوه کنش" به رویکردهای واکنشی (گذشته‌گرا)، رویکردهای کنشی (حال‌گرا) و رویکردهای فراکنشی (پیشگیرانه، بالقوه‌گرا، آینده‌گرا) تقسیم می‌شود. رویکرد "گستره پوشش" نیز شامل رویکرد فراگیر (توسعه‌ای) و مبتنی بر استثناء (نگهداری-بخشی) می‌شود.
تقسیم‌بندی روشهای مشکل‌شناسی به سه بخش پیمایشی، ثبتی و تحلیلی دیگر موردی بود که دکتر محبی به آن اشاره کرد.
محبی در این کارگاه آموزشی تأکید کرد که معیارهای گستره نفوذ مشکل؛ معیارهای اهمیت مشکل و معیارهای میزان فوریت مشکل؛ عوامل تعیین اولویت مشکلات است.
این نشست به‌صورت تعاملی و بحث و تبادل نظر بین حاضران و مدرس برگزار شد.
در این کارگاه آموزشی تأکید شد که هر یک از مدیران و کارشناسان بر اساس اسناد و مستندات موجود، نظرات خود را نسبت به شناسایی و تحلیل مشکلات را در قالب پیشنهاد و طبق نمون برگ اول ارائه شده (کارخواسته اول) شناسایی و تحلیل مشکلات و همچنین نمون برگ دوم (کارخواسته دوم) جدول اولویت‌بندی مشکلات (کارگروه ...) و نمون برگ سوم (کارخواسته سوم) جدول جمع‌بندی اولویت مشکلات (کارگروه ...) ارائه نمایند.
این کارگاه پیش از این در سطح مدیران و کارشناسان حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش و همچنین سطح مدیران و کارشناسان سازمان پژوهش برگزار شده بود.
انتهای پیام
