ارسال نظر

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، بیست و چهارمین برنامه از سلسله نشست های علمی "بزم اندیشه" ساعت صبح امروز یکشنبه 10 تیر ماه 97 با حضور و سخنرانی چهره ماندگار استاد گرانقدر دکتر مهدی محقق برگزار شد.

در این نشست که با حضور دکتر حیدر تورانی، اعضای هیات علمی، مدیران کل، معاونان، سرگروه ها، مولفان دفاتر تالیف کتب درسی سازمان برگزار شد، دکتر تورانی ضمن خیرمقدم به استاد فرزانه دکتر مهدی محقق، اظهار امیدواری کرد؛ اینگونه جلسات زمینه ساز تعامل سازنده بین صاحب نظران و مولفان باشد که در نهایت موجبات ارتقاء کیفی محتوای کتب درسی را فراهم می آورد.

سپس دکتر محمد حسنی عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش که به عنوان کارشناس علمی 24مین بزم اندیشه، دکتر مهدی محقق این چهره ماندگار علمی کشور را همراهی می کرد، در معرفی این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: استاد دانشمند و نویسنده، ادیب، فقیه، مصحح و شارح کتب فلسفی و کلامی، دکتر مهدی محقق بنیان‌گذار دایره‌المعارف تشیع و رئیس پیشین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، در بهمن 1308 خورشیدی در مشهد در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدر بزرگوارش شیخ عباسعلی محقق خراسانی از وعاظ مشهور مشهد مقدس بود. 

استاد محقق در سال 1317 به تهران منتقل گردید و از سال 1323 شروع به تحصیلات حوزوی کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ در سالهای 1326 و 1327 دوباره به مشهد رفت و در مدرسه نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه‌های علمیه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فرا گرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آیات‌ عظام محمدحسین کاشف‌الغطاء و محمدتقی خوانساری گردید.
وی دوره دکتری الهیات دانشگاه تهران را در سال 1337 به پایان رسانید و در سال 1338 موفق به اخذ درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی از همین دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۳۹ به عضویت هیأت آموزشی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد و سه سال مدیر بخش کتب خطی کتابخانه ملی فرهنگ بود. در سال ۱۳۴۰ از طرف دانشگاه لندن برای تدریس در دانشکده زبانهای شرقی دعوت شد و برای دو سال در آن دیار به سر برد. در سال ۱۳۴۵ به مقام استادی دانشگاه نایل آمد و تا سال ۱۳۶۱ که بازنشسته گردید، با همان سمت در گروههای زبان و ادبیات فارسی و عربی و فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه اجتماعی دانشگاه تهران به تدریس درسهای مختلف پرداخت. طی سالهای ۱۳۴۷ـ ۱۳۴۴ و ۱۳۵۷ـ ۱۳۵۵ و ۱۳۶۱ـ۱۳۶۰ در دانشگاه مک‌گیل کانادا به تدریس فلسفه و کلام و عرفان اسلامی پرداخت و در سال ۱۳۴۷ شعبه مؤسسه مطالعات اسلامی آن دانشگاه را در تهران تأسیس کرد و نتیجه آن نشر متجاوز از شصت اثر نفیس در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی است که با همکاری متجاوز از سی تن از استادان داخل و سی تن از استادان خارجی در دو مجموعه «سلسله دانش ایرانی» و «تاریخ علوم در اسلام» فراهم آورد و به جامعه علمی تقدیم داشت.

وی اضافه کرد: در سال ۱۳۵۳ به عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد و با استفاده از امکانات مؤسسه مطالعات اسلامی، ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشت و نیز در همین سال به عنوان عضو هیأت امنا با انجمن فلسفه همکاری کرد و در نشر آثار علمی دانشمندان شیعی ایرانی به وسیله آن انجمن در این توفیق علمی سهیم گردید. پس از بازنشستگی سالی سه ماه در کانادا به مدت پنج سال تدریس کرد و پس از آن پنج سال در مؤسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی مالزی به عنوان «استاد ممتاز فلسفه اسلامی» به تدریس و تحقیق اشتغال ورزید و نشر مجموعه‌ای از متون و تحقیقات در زمینه علوم اسلامی را بنیان نهاد که تاکنون دوازده مجلدش به وسیله آن مؤسسه در تهران و کوالالامپور در مجموعه «اندیشه اسلامی» منتشر شده‌ است. و نیز به دعوت دانشگاه آکسفورد سالی یک ماه در آنجا به تحقیق و مطالعه درباره تاریخ پزشکی اشتغال داشته و برخی از استادان را در راهنمایی رساله‌های دکتری در زمینه علوم اسلامی یاری کرده‌است.

پس از انقلاب اسلامی به ریاست دانشکده دماوند منصوب شد و پس از آن در سال ۱۳۶۱ سازمان دایره‌المعارف تشیع را پایه‌ریزی کرد و همچنین پس از انتصاب به عضویت هیأت امنای بنیاد دائره‌المعارف اسلامی در سال ۱۳۶۲ مدت دو سال به عنوان مدیرعامل آن نهاد را سازمان داد و اداره کرد. بعد از بازنشستگی در دوره‌های فوق لیسانس و دکتری دانشگاههای مشهد و اصفهان و امام صادق(ع) و شهید مطهری و الزهرا و تربیت مدرس و تربیت معلم و دانشگاه آزاد اسلامی کرج تدریس و دانشجویان را در تحریر رساله‌های فوق‌لیسانس و دکتری راهنمایی کرد.

از جوایز و افتخاراتی که استاد طی این سالها دریافت داشته، می‌توان به این موارد اشارره کرد:

ـ دریافت لوح تقدیر و جایزه بهترین کتاب سال 1349برای کتاب فیلسوف ری.

ـ دریافت لوح تقدیر و جایزه بهترین کتاب سال ۱۳۶۹ برای کتاب مفتاح‌الطب (تصحیح و ترجمه و تلخیص به فارسی و انگلیسی)

ـ دریافت لوح تقدیر و جایزه بهترین کتاب دوازدهمین جشنواره خوارزمی سال ۱۳۷۷ برای کتاب تاریخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ایران

ـ مقام «استادی ممتاز فلسفه اسلامی» از موسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی واقع در کوالالامپور مالزی ۱۹۹۳ میلادی

ـ برگزیدة دوره نخست چهره‌های ماندگار سال ۱۳۸۰

استاد محقق در مجامع و گروههای علمی متعددی در ایران و جهان عضویت دارد که از آن جمله است:

ـ عضو و ریاست انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی

ـ عضو هیأت امنای انجمن فلسفه ایران.

عضو هیأت امنا و مدیر عامل بنیاد دایره‌المعارف اسلامی در سال ۱۳۶۲

ـ سرپرست گروه فلسفه و کلام بنیاد پژوهشهای اسلامی

ـ عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی

ـ عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی (گروه طب اسلامی)

ـ عضو شورای علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی

ـ سرپرست گروه پژوهشهای طب اسلامی، وزارت بهداشت در سال ۱۳۷۵

ـ عضو و رئیس انجمن ترویج زبان وادب فارسی

ـ عضو شورای عالی پژوهشکده تاریخ علم

ـ عضو مجمع بین المللی تاریخ پزشکی

ـ عضو مجمع بین المللی فلسفه در قرون وسطی مادرید

ـ عضو فرهنگستان زبان عرب مصر (مجمع اللغه العربیه)

ـ عضو فرهنگستان علوم اسلامی هند (المجمع العلمی الهندی)

ـ عضو فرهنگستان زبان عرب دمشق (مجمع اللغه العربیه بدمشق)

ـ عضو فرهنگستان مباحث علوم و تمدن اسلامی اردن (المجمع الملکی)

ـ عضو مجمع بین المللی تاریخ علم و فلسفه عربی و اسلامی، پاریس

ـ عضو هیأت تحریریه مجموعه متون و تحقیقات اسماعیلیه لندن

دکتر حسنی در ادامه از چهره ماندگار کشور آقای دکتر مهدی محقق برای سخنرانی دعوت نمود.

دکتر مهدی محقق سخنان خود را با محوریت«حکمت و اخلاق اسلامی در برنامه های درسی» آغاز و با استناد به آیات و روایات اضافه کرد: حکمت و اخلاق دو موهبت الهی و دو کلید واژه مهم قرآنی دانست و اضافه کرد: فلاسفه و حکمای اخلاق در مقام تعریف حکمت عملی بر"مصالح اعمال و افعال" تکیه کرده و سه باب تهذیب اخلاق ، تدبیر منزل و سیاست مدن را عمدتاً در قالب های فلسفی – کلامی عرضه نموده اند.

گروهی دیگر از اندیشمندان بویژه شعرا و نویسندگان ایرانی – اسلامی مفاهیم اخلاقی، حکمی را در قالب کلام شیوای شعر و نثر فارسی ارائه کرده اند و کوشش شده که با توجه به جایگاه مقبول ادب و هنر در جامعه ایرانی و با عنایت به رویکرد خاص و منحصر به فرد سعدی شیرازی در بیان مفاهیم اخلاقی، همخوانی و تناظر میان مضامین و مصادیق موجود در آثار سعدی با مفاهیم اساسی مطرح در بابهای حکمت عملی همچون معرفت نفس،‌ کمال و نقصان نفس، ‌خیر و سعادت،‌ فضایل و رذایل اخلاقی، بیماری‌های نفس و طرق معالجه آنها، سیاست و تدبیر اهل منزل، سیاست و تدبیر اولاد، آداب و سیرت ملوک و تدبیر مَلٍک، کشف و استخراج گردیده، و از این رهگذر درک و فهم تعالیم حکمت عملی برای مشتاقان و جویندگان چشمه های حکمت و معرفت روشنتر و گواراتر گردد.

در خاتمه دکتر مهدی محقق به سئوالات حاضران پاسخ داد.