درباره ویژگی‌های معلم موفق

یک معلم موفق از نظر برخورداری از شایستگی‌های حرفه‌ای و منش انسانی چه ویژگی‌هایی دارد؟ تامل روی این پرسش، به مناسب هفته معلم خالی از فایده نیست. بدین منظور در نوشتار پیش رو برخی از ویژگی‌های یک معلم موفق مطرح شده است که او را از نظر شایستگی‌های حرفه‌ای و انسانی متمایز می‌سازد.

دکتر رحمت‌الله خسروی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان، در یادداشتی که به‌مناسبت هفته معلم برای انتشار به پایگاه خبری رب سپرد، درباره ویژگی‌های معلم موفق می‌نویسد:

یکی از مهمترین عناصر دانشگاه/ مدرسه، استاد/ معلم است. رشد دانشگاه/مدرسه و از قِبَل آن رشد جامعه در ابعاد مختلف، وابستگی وجودی به کیفیت ایفای نقش این عناصر دارد. حال این پرسش مهم قابل‌طرح است که یک استاد/ معلم موفق از نظر برخورداری از شایستگی‌های حرفه‌ای و منش انسانی چه ویژگی‌هایی دارد؟ تامل روی این پرسش، به مناسب هفته استاد/معلم خالی از فایده نیست. بدین منظور در نوشتار پیش رو برخی از ویژگی‌های یک استاد/معلم موفق، که او را از نظر شایستگی‌های حرفه‌ای و انسانی متمایز می‌سازد، مطرح شده است:

1. نخستین ویژگی استاد/معلم موفق، تعهد به موازین اخلاق حرفه‌ای و انسانی در قبال رشد و ارتقاء مخاطبان و شاگردان است. در این راستا، استاد/معلم موفق، این مهم را مطالبه می‌کند که شاگردانش بهتر از خودش باشند. به بیان دیگر، او همواره در قبال یادگیری شاگردان احساس مسئولیت کرده و نیازهای یادگیری آن‌ها را بر هر عامل دیگر ترجیح می‌دهد.

2. دومین ویژگی استاد/معلم موفق، تلاش خستگی‌ناپذیر و مداوم او برای آموختن و یادگیری است. هیچ وقت این حس به استاد/معلم موفق دست نمی‌دهد که بی‌نیاز از یادگیری است. او همواره عطش به غایت سیری‌ناپذیری نسبت به یادگیری و رشد مداوم دارد. در این مورد باید گفت، استادی/ معلمی که خود دارای خصلت یادگیرندگی نباشد نمی‌تواند به یادگیری و قد کشیدن شاگردانش کمک کند. این ویژگی استاد/معلم موفق یادآور تعبیر پرمعنای پائولو فریره به‌عنوان یک مصلح تعلیم و تربیت از استاد و معلم واقعی است. آنجایی که او معلم و استاد واقعی را teacher- student خطاب می‌کند و به‌کارگیری لفظ teacher به تنهایی را درست نمی‌پندارد.

3. سومین ویژگی استاد/معلم موفق، صبر و شکیبایی او در انجام ماموریت حرفه‌ای خود و روحیه پرتلاش وی در این مسیر است. در هیچ مقطعی استاد/ معلم موفق، خود را فردی ناامید و خسته جلوه نمی‌دهد. او در مواجهه با مسائل، همواره به جای امتناع اندیشه و احساس ناتوانی، ارتفاع اندیشه گرفته و احساس خودکارآمدی کم نظیری را به نمایش می‌گذارد.

4. چهارمین ویژگی استاد/معلم موفق، جذاب نگه داشتن فرایند آموزش و یادگیری است. در این مورد، او با مهارت هر چه تمام علاوه بر راه دستیابی به مغز و ذهن، راه دستیابی به قلب و احساس فراگیران را نیز می‌داند. وی به خوبی می‌تواند جریان آموزش و یادگیری را به تجربه‌ای زیبایی‌شناسانه و لذت‌بخش برای فراگیران بدل نموده و از این رهگذر به بالاترین درجه اثرگذاری دست پیدا کند.

5. پنجمین ویژگی استاد/معلم موفق، صداقت داشتن و یکرنگ بودن با خود و مخاطبان در موقعیت‌های مختلف است. در این باره باید گفت، رفتار و سلوک بیرون از کلاس استاد/معلم موفق با رفتار و سلوک داخل کلاسش متفاوت نیست و او همواره بر آن است شخصیت یگانه و یکپارچه‌ای از خود در همه موقعیت‌ها نشان دهد.

6. در نهایت ششمین ویژگی استاد/معلم موفق، کوشش او برای معرفی خود نه تنها به‌عنوان آموزگار دانشگاه/مدرسه که به‌عنوان آموزگار جامعه است. استاد/معلم موفق نه تنها به مسئولیت‌های علمی و حرفه‌ای خود در دانشگاه/مدرسه متعهد است بلکه به کنشگری و سوژگی در جامعه نیز اهتمام می‌ورزد. او در قبال مسائل جامعه، بی‌تفاوت، عافیت‌طلب و محافظه‌کار نیست، بلکه به سهم خود با ابزارهایی چون قلم و سخن قدرتمند به روشنگری، آگاهی‌بخشی و ارائه طریق می‌پردازد.