شبکه آموزش دانش آموزی (شاد) بی تردید یکی از دستاوردهای مهم نظام آموزشی کشورمان در دوران شیوع ویروس کرونا است اما این شبکه مشکلات اساسی دارد که باید آنها را هم در نظر داشت و برای رفع آن برنامه‌ریزی نمود.
ویروس کرونا هم اکنون تمام جهان را در برگرفته، قریب 3.5 میلیون نفر مبتلا دارد و همچنان تلفات می‌گیرد. این ویروس ناشناخته غیر از تأثیرات و صدماتی که بر اقتصاد جهان گذاشته، آموزه‌هایی هم در پی داشته که شاید یکی از مهم‌ترین آنها این است که نباید زیاد به دانسته‌های خودمان غره شویم و هنوز چیزی از ذات این جهان هستی نمی‌دانیم.
ویروس کرونا اقتصاد جهان را از قدرتمندترین کشورها تا ضعیف‌ترین آنها را تحت تأثیر قرار داده ولی این ویروس تنها با اقتصاد بدنبوده بلکه نظام‌های آموزشی جهانی را نیز در ورطه آزمایشی سخت قرار داد به نحوی که برخی از این نظام ها نمره قبولی گرفته و برخی دیگر مردود شدند.
در این شرایط سخت بسیاری از دانش‌آموزان جهان به ناچار از مدرسه و تحصیل محروم شدند. برخی کشورها برای پر کردن این فاصله و ادامه تحصیل دانش‌آموزان راه‌هایی همچون شبکه‌های تعاملی، شبکه‌های اجتماعی و غیره را در پیش گرفتند و برخی دیگر به دلایل مختلف مانند نداشتن زیر ساخت‌ها و امکانات لازم، نداشتن منابع انسانی توانمند، نبود محتوای مناسب و .... از این غافله عقب مانند.
نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران نیز با پخش آموزش‌ها از طریق تلویزیون گامی در این راه برداشت؛ گام مثبتی که البته انتقاداتی همچون کیفیت دروس ارائه شده، چرایی انتخاب این دروس، سطح معلمان و مدرسان این دروس، سنجه اینکه آیا دانش‌آموزان به این دروس توجهی دارند و .... نیز به آن وارد است و بایستی در زمان سنجش این طرح حتماً مورد بررسی قرار گیرد.
اما آن چیزی که در این زمان بی تردید نمره عالی گرفت تلاش معلمان و فرهنگیان این مرزو بوم برای کمک به تحصیل دانش‌آموزان بود. معلمانی که از تدریس خودشان با تلفن همراه فیلم گرفتند و در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های اختصاصی مدارس بارگزاری کردند، معلمانی که از روی یخچال‌هایشان، روی خودروهایشان و دیوارهایشان به جای تخته وایت برد استفاده کردند، معلمانی که علی‌رغم سال‌ها دور بودن از صحنه درس و مدرسه بازهم به میدان آمدند، معلمانی که به خاطرعشق به اعتلای این میهن به دلیل اشتباه در تلفظ یک کلمه، مورد بی مهری قرار گرفتند و هزاران هزار اقدام دیگر که در این مجال نمی‌گنجد.
درجا زدن!
نظام آموزش و پرورش ما سال‌هاست دم از آموزش در فضای الکترونیک و هوشمند از طریق تعامل یاددهنده و یادگیرنده می‌زند اما تاکنون حتی نزدیک این فرایند هم نشده، تا اینکه در کارزار کرونا ویروس به ناچار به یکباره به یاد این ظرفیت بالقوه افتاد که نتوانسته به فعل تبدیل نماید.
به طور مشخص شبکه ملی مدارس ایران (رشد)، تلویزیون سینا و به تازگی شبکه اجتماعی مدارس (شاد) که سال‌ها روی آنها هزینه صورت گرفت و در این زمان که باید به کمک می‌آمدند و نیامدند و حال باید چرایی آن را جست!
شبکه رشد، شیر بی یال و کوپال
شبکه ملی مدارس ایران (رشد) که 20 سال قبل به طور رسمی کارش را آغاز کرد و از آن به عنوان شبکه جامع آموزشی و پرورشی کشور یاد می شد؛ مانند آزادراه تهران-شمال هنوز بلاتکلیف است و نمی داند که در حال طی کردن چه مسیری است.
قرار بود شبکه ملی مدارس ایران (رشد) با استفاده از توانایی‌ها و ظرفیت‌های فناوری نوین (اینترنت، فضای مجازی و..) به عنوان یکی از اجزای بسته آموزشی به سایر اجزاء در رسیدن به اهداف آموزشی و پرورشی یاری برساند اما خودش دچار مشکل شد.
طرح ایجاد شبکه رشد در اواخر سال 1379 به پیشنهاد رئیس وقت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در اختیار گروهی از معلمان و جوانان کشور قرار گرفت و مقرر شد که پس از امکان سنجی اولیه، طی سه مرحله و در طول 4 سال طرح مذکور به پایان برسد. مرحله اول این طرح در مرداد ماه سال 1379 آغاز و مدیریت و اجرای آن تا دی ماه سال 1385 که این شبکه به کارشناسان رسمی آموزش و پرورش واگذار شد، در اختیار گروه مذکور قرار داشت.
حفظ و تداوم اررزش‌های اسلامی و ملی، تکمیل برنامه‌ها و فعالیت‌های مربوط به برنامه آموزشی و ایجاد شبکه مرجع آموزشی و پرورشی برخی از اهداف راه اندازی این شبکه بود که بنا بود با اصولی همچون آموزشی بودن مطالب، صحت و اعتبار علمی، طبقه‌بندی و سازماندهی، سهولت دسترسی، سادگی صفحات، تعاملی بودن آموزش و محتوا و تنوع در ارائه محتوا و با مخاطبانی در دسته های مختلف دانش‌آموزان، فرهنگیان (کادر آموزشی و اداری و همه عوامل) والدین، کارمندان حوزه ستاد و صف وزارت آموزش و پرورش، دانشجویان تربیت معلم و دبیری کارش را آغاز نماید.
با این توضیح می بینید که این شبکه ظرفیت بسیار مهمی است که هنوز از آن به خوبی استفاده نشده و مسئولان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دفتر انتشارات و فناوری آموزشی و وزارت آموزش و پرورش باید پاسخگو باشند که چرا بعد از 20 سال هنوز به شکل مناسب راه اندازی نشده است؟
تلویزیون تعاملی سینا، صحرای بی حاصل
فروردین ماه 1397 بود که مشاور وزیرآموزش و پرورش و مدیر این پروژه از راه اندازی تلویزیون تعاملی سینا جهت هم اندیشی مسئولان مدارس، اولیاء و دانش آموزان خبر داد ولی گویا این طرح نیز با تغییر وزیر و یا مدیر آن به ورطه فراموشی سپرده شد و دیگر هیچ خبری از آن نشد!
تلویزیون تعاملی سینا قرار بود یک تلویزیون اینترنتی و پروژه‌ای با هدف کاستن فاصله میان خانواده‌ها، اولیای مدارس و دانش‌آموزان با وزارت آموزش و پرورش باشدتا پیام‌ها و درخواست‌های بی‌واسطه به خانواده‌ها و سایر مخاطبان اطلاع رسانی نماید. این تلویزوین تعاملی مدت زمان کوتاهی حتی در روبیکا قرار گرفت و وزیر وقت آموزش و پرورش هم پیام هایی را در آن قرار داد و تبلیغات بسیاری برای معرفی و استفاده از آن صورت گرفت ولی با تغییر وزیر همه چیز از بنیان تغییر کرد.
"شاد" هنوز "شاد" نیست
بعد از تعطیلی طولانی مدتی که کرونا باعث آن شد، وزارت آموزش و پرورش سرانجام اواخر فروردین 99 و بعد از یکبار تعویق، فعالیت رسمی آموزشی در این فضای مجازی و اپلیکیشن را آغاز نمود و اکنون حدود دو هفته از آن زمان می گذرد. در همین مدت اشکالات بسیاری مانند ضعیف بودن اینترنت، سنگین بودن این اپلیکیشن، در دسترس نبودن برای همگان، فراهم نبودن برخی زیر ساخت ها به وضح در آن دیده می شود که انتظار می رود برطرف شود هر چند شاید با بهتر شدن شرایط و فروکش کردن شیوع ویروس کرونا و کم شدن لزوم استفاده از شبکه شاد، این شبکه هم فراموش شده و مشکلات آن برطرف نگردد!
شبکه شاد با هدف اصلی اش که عدالت آموزشی است فاصله زیادی دارد.
"شاد" از دید یک پدر
وقتی شنیدم شبکه شاد فعال شده خوشحال شدم و فکر کردم که مشکلات تحصیلی فرزندم را تا حد زیادی برطرف می کند اما وقتی دیدم از یک کلاس 35 نفره فقط 20 نفر در کلاسها مشارکت دارند و بقیه تنها حاضری می نویسند و بعد سراغ کارهای خودشان می روند و دیگر خبر از آنها نیست، تاسف خوردم.اکنون که در فضای جامعه بحث زیادی درباره این شبکه است تعداد دانش آموزان کلاس افزایش یافته و هنوز هم 2 نفر از دانش آموزان هنوز عضو نشده اند آن هم در یک مدرسه هیات امنایی خوب در شهرستان های استان تهران و نه یک روستای دور افتاده !! معلم فرزندم روزانه 2 ساعت تدریس دارد اما به دلیل نبود زیر ساخت های مناسب این اپلیکیشن، به داشن آموزانش گفته وارد آن شوند، اعلام حاضری کنند و بعدش از طریق یکی از پیام رسان های دیگر کار آموزش را انجام می دهد چون می گوید اینترنت جوابگوی شاد نیست.در پایان هر روز هم می گوید که تکالیف ارائه شده را در شاد ارسال کنند تا بتواند از تدریسش با ارائه آنها دفاع کند.این شرایط آموزشی در پایتخت است.حال در نظر بگیرید در مناطق دور افتاده کشور، با کمترین امکانات و هزار مشکل دیگر آن هم در این شرایط کرونایی، وضع تحصیل چه می شود!البته خدا را شکر بازهم فرهنگیان ثابت کردند که عاشقانه در میدان هستند و با رعایت دستورالعمل های بهداشتی آموزش را تعطیل نکردند.
اعتماد به شاد
وزیر آموزش و پرورش قطعا تمام موارد فوق در خصوص نرم افزارهای فضای مجازی قبلی این وزارتخانه را می دانست و با علم به این مسائل شاد را بالاخره راه انداخت و همه عواقب آن را هم پذیرفت.این اقدام شجاعانه در نوع خودش جای تقدیر و تشکر دارد اما آنچه اقدام آموزش و پرورش را مهمتر نمایان می کند، اذعان به ضعف های این برنامه و تلاش برای تحت پوشش قرار دادن نفرات بیشتری توسط این .برنامه است.
آقای وزیر حتی بحث کاهش تعرفه یا رایگان کردن اینترنت استفاده از شاد را برای همه گیری بیشتر مطرح کرد. این ها یعنی تسهیل در جهت تحصیل دانش آموزان.
اعتماد عمومی
اعتماد عمومی اولیا و دانش آموزان به نام افزار شاد سرمایه مهمی برای وزارت آموزش و پرورش است و همین باعث شده اولیا و خانواده ها به هر سختی شده شرایط را برای بهره بردن از آن فراهم کنند؛ اعتمادی که به سینا و رشد نبود.
آموزش و پرورش با توجه به فراگیری این شبکه آموزش دانش آموزی و برطرف کردن نواقص و کمبودها می تواند گام بلندی برای بنیان نهادن یک نرم افزار تعاملی مطلوب برای آینده را بردارد.نرم افزاری با رعایت ظرایف امنیتی و داشتن تاییدیه های لازم و البته تاکید بر استفاده از توان داخلی.
بهره گیری از ظرفیت موجود
با در نظر گرفتن اینکه تاکنون چه میزان وقت و هزینه برای راه اندازی شبکه شاد شده و خانواده ها چه میزان به آن اطمینان کرده و محتوا بین معلم و دانش آموز بارگذاری و تبادل شده است، بی تردید اینکه همه اینها فراموش کرده و بعد از مدتی سراغ یک نرم‌افزار دیگر برویم یعنی اتلاف سرمایه. پس نتیجه می گیریم که اکنون پرداختن به شاد و رفع مشکلات آن کمترین هزینه را خواهد داشت.
امید است مسئولان نظام آموزشی کشور با رصد و پایش داده ها و برون دادهای این شبکه، نتیجه گیری ثابتی داشته و از صرف هزینه های بیهوده برای اقدامی که چندین بار ناکام بوده و اکنون به نتیجه ای نسبی رسیده است، جلوگیری کنند.
ارسال نظر