دیپلماسی فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی ضرورتی مسلم و نیازمند پویایی و مراقبت
به باور برخی از صاحبنظران عرصه روابط بین‌الملل، «فرهنگ و مؤلفه‌های فرهنگی» نیز در کنار ملاحظات سیاسی، اقتصادی و امنیتی از ارکان سیاست خارجی به حساب می‌آید و حتی برخی آن را زیربنای سه عنصر دیگر محسوب می‌کنند. اگر علم، تعلیم و تربیت را دارای هویتی فرهنگی بدانیم، چنانچه در برخی تعاریف ارائه شده از فرهنگ نیز این دیدگاه وجود دارد، بر این اساس، به خدمت گرفتن مؤلفه‌ها و ابزار فرهنگی از جمله علم و فناوری در عرصه روابط بین‌الملل مزایای زیادی را در پی خواهد داشت که برایند آنها تأثیرگذاری و در تعبیری بهتر، مدیریت و هدایت افکار عمومی طرف‌های رابطه برای رسیدن به تفاهم و توسعه آن است.
امروزه همچنین از فرهنگ، علم و فناوری به عنوان قدرت نرم یاد می‌شود و مهارت استفاده از این قدرت در مدیریت تعامل با سایر ملل در عرصه روابط بین‌الملل با عناوینی چون دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی علمی و فناوری، دیپلماسی آموزشی و تحقیقاتی و از این دست شناخته می‌شود که به عنوان عواملی تأثیرگذار در عرصه روابط بین‌الملل مورد پذیرش قرار گرفته‌اند و بسیاری از سیاستمداران هم راه برون رفت از مشکلات ارتباطی موجود را حاکمیت فرهنگ و توجه به مؤلفه‌های فرهنگی در مناسبات بین‌المللی می‌دانند. البته رویکردی نیز با عنوان دیپلماسی برای فرهنگ و دیپلماسی برای علم و فناوری نیز مطرح است که استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک را برای رشد و توسعه فرهنگی و علمی دنبال می‌کند. در هر دو صورت برشمرده، عرضه و تبادل دستاوردهای فرهنگی، علمی، پژوهشی و فناوری و معرفی مشاهیر و مفاخر در قالب ساز‌و‌کارهای مورد پذیرش دو طرف رابطه، یکی از اشکال فعالیت در حوزه دیپلماسی فرهنگی و علمی است که بایستی با ظرافت‌های ویژه‌ای پی‌گیری شود.
با ترکیب مفاهیم یاد شده در سطور بالا به مفهوم ترکیبی دیپلماسی فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی می‌توان دست یافت. چنانچه خواسته باشیم تعریفی از این مفهوم ارائه کنیم می‌توانیم بگوییم که این نوع از دیپلماسی تأمین منافع ملی را در پرتو رابطه مطلوب و صادقانه با سایر ملل از طریق به کارگیری ساز‌و‌کارهایی با صبغه فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی مدیریت می‌کند. با توجه به تعریف مذکور، آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان نظام کلان تعلیم و تربیت کشور با در اختیار داشتن سرمایه انسانی و اندیشه‌ای ارزشمند و نیز دیگر ظرفیت‌های قابل توجه می‌تواند به نحوی شایسته و مؤثر در عرصه دیپلماسی فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی در سطح منطقه و جهان نقش‌آفرینی کند.
دیپلماسی فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی در قلمرو ارتباطات بین‌الملل فرهنگی با مدد و استفاده به‌جا و به‌هنگام از رسانه قابلیت بروز، ظهور و قدرت‌نمایی دارد و در این میان شناخت و تکریم، دو مؤلفه اصلی ارتباطی برای کشف اشتراکات پیوند دهنده و رسیدن به درک متقابل، تفاهم و در پی آن پیمودن درست مسیر توسعه فرهنگی و رشد علمی ارزش‌مدار به حساب می‌آید. در همین راستا بزرگداشت شخصیت علمی مفاخر فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی(داخلی و جهانی) در قالب‌های اجرایی متنوع مرسوم و یا نوآورانه گامی اساسی در پویایی و اثربخشی دیپلماسی فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی به شمار می‌رود.
آموزش و پرورش از طریق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در خلال انجام مطالعات تطبیقی مختلفی که انجام می‌شود می‌تواند فهرستی را از اندیشمندان، صاحبنظران، دانشمندان و مفاخر حوزه تعلیم و تربیت(معاصر و گذشته) با تفکیک جهان اسلام، منطقه خاورمیانه و در سطح جهانی احصا نماید و از میان آنان تعدادی را که شایستگی و بایستگی‌های لازم را برای تکریم دارند شناسایی کند و سپس بر پایه روشی مرسوم، جایزه ویژه‌ای با نام مفاخر این دستگاه همچون شهیدان رجایی، باهنر و ... برای این منظور اختصاص دهد.
جایزه مورد نظر را می‌توان در مقام پاسداشت و بزرگداشت شخصیت فرهنگی، علمی، آموزشی و تربیتی اشخاص شناسایی شده به ایشان یا خانواده ایشان اهدا کرد. اعطای جایزه دکتر «کاظمی آشتیانی» به «پروفسور رابرت لنگر»، پراستنادترین دانشمند تاریخ علم مهندسی در جهان و همچنین اعطای جایزه «پروفسور سمیعی» در ایتالیا به «الکساندر کونووالوف» جراح مغز و اعصاب روسی و اعطای جایزه جهانی مصطفی به "پرفسور جکی بینگ و عمر یاغی"، در سال جاری، نمونه‌ها و مصادیقی از این روش هستند.
این رویداد در قالب برنامه‌ای مستقل و یا در خلال دیگر برنامه‌های رسمی سالانه آموزش و پرورش قابلیت تمهید و برنامه‌ریزی دارد که علی‌القاعده این همه با ورود و هدایت مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش امکان‌پذیر خواهد بود.
ارسال نظر