نقد و بررسی کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای پایه دهم



خانیکی: نگرانم توجه به سواد رسانه‌ای دچار عوام‌زدگی شود

شفقنا رسانه- هادی خانیکی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در نشست بررسی محتوای کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» برای پایه دهم گفت: من شخصا نگران هستم توجه به سواد رسانه‌ای در ایران دچار عوام‌زدگی شود یا شده باشد. مسئله‌ای که شاید امروزه بیشتر از همه‌ی مقوله‌های ارتباطی بر سر آن بحث وجود دارد، این است که نه تنها هر نهاد دولتی بلکه هر شرکتی به مسئله سواد رسانه‌ای می‌پردازد؛ آیا به سمت رسانه‌شناسی می‌رود یا به سمت رسانه‌هراسی؟ و این دو مسئله متفاوت از یکدیگر است.

به گزارش شفقنا رسانه، خانیکی در ابتدای این نشست که با همکاری شفقنا رسانه و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد، گفت: تألیف و تهیه کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای در مقطع متوسطه کار در خور توجهی بود که نظر‌ها را به خود جلب کرد؛ این که چرا و چگونه این کتاب منتشر شد و چه نقاط ضعف و قوتی دارد. در این جلسه بنا  را بر این گذاشتیم تا یک نهاد رسانه‌ای و یک نهاد علمی در کنار نهاد سوم یعنی دستگاه اجرایی و آموزشی با کمک هم این کار را نقد و بررسی کنیم و از نتایج آن بهره‌مند شویم.

او در ادامه گفت: قصد ورود به اصل بحث را ندارم ولی اگر لازم باشد در جلسات دیگر هم شرکت خواهم کرد. در این نشست به عنوان رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگ و ارتباطات وظیفه خودم دانستم که هم از قبول دعوت تشکر کنم و هم بگویم که چه کار به موقعی انجام گرفته است. حال محتوا دادن به این کار به موقع را ما باید به آن جامه عمل بپوشانیم.

img_2790-1

خانیکی به بیان یکی از دغدغه‌های خود در زمینه گفت‌وگو در ایران پرداخت و گفت: یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های من این است که در ایران گفت‌وگو سخت انجام می‌گیرد یا اصلا انجام نمی‌گیرد. به قول شفیعی کدکنی هر کسی به درون خویش تبعید شده است. به عبارتی نهادهای اجرایی، نهادهای علمی و نهادهای ارتباطی هر کدام در درون خود تبعید شده‌اند، بنابراین اگر این افق‌ها به روی همدیگر باز شوند، از نتایج آن همه دستگاها می‌توانند استفاده کنند.

رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با اشاره به نشست اول «بررسی محتوای کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای برای پایه دهم»که در پایگاه خبری شفقنا برگزار شد، و گفت‌وگوهای دیگر منتقدان و مؤلفان گفت: در نشست قبلی دو دیدگاه در برابر هم قرار داشتند. دیدگاه اول به متن کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای می‌پردازد. برخی از مؤلفان معتقد بودند منتقدان وارد بحث درباره‌ی خود کتاب نمی‌شوند و به حواشی می‌پردازند. البته من نظر یکی از مؤلفان را خواندم، اشاره کرده بودند که در تهیه این کتاب همه تمهیدات لازم دیده شده است. یعنی از افراد لازم  برای تدوین این کتاب استفاده شده است و استفاده نشدن از صاحب نظران سواد رسانه‌ای در دانشگاه‌ها به معنای این نیست که می‌توانستند در تهیه کتاب تاثیرگذار باشند. بعضی از مؤلفان هم گفته بودند منتقدان این کتاب بین نقد نظام آموزشی و حتی قدرت سیاسی با نقد کتاب یا خود موضوع سواد رسانه‌ای بیشتر خلط مبحث کرده‌اند.

خانیکی در ادامه گفت: دیدگاه دوم در سطح رسانه‌ها انعکاس زیادی داشت و تمرکز آن بیشتر بر فرایندها است تا بر روی متن. البته به این معنا نیست که این افراد متن را نخوانده‌اند یا آن را ندیده‌اند. بلکه معتقد هستند وقتی موضوعی به متن درسی تبدیل و آموزش داده می‌شود، نتایجی به دنبال دارد. تألیف کتاب یکی از حلقه‌ها است و حلقه‌های دیگری هم وجود دارد که قبل از تألیف چگونگی مشارکت جامعه، آموزش‌دیدگان و آموزش‌دهندگان را هم دربرمی‌گیرد. بنابراین قضاوت درباره انتخاب یکی از این دو دیدگاه هنوز زود است.

 او ادامه داد: توجه خوب آموزش و پرورش به بحث سواد رسانه‌ای علی‌القاعده برای ما ارتباطاتی‌ها نقطه قوت است. حدود ۸۰۰ هزار نفر زیر پوشش این کتاب قرار می‌گیرند و از نظر ما ارتباطاتی‌ها این تعداد که از مجموع تیراژ مطبوعات در کشور بیشتر است، نکته‌ی مهمی است. در دنیایی که روزنامه‌ها روزبه‌روز تیراژشان کمتر می‌شود، خیلی خوب است که به چنین مسئله‌ای با چنین تیراژ بالایی توجه شده است ولی باید به سازوکارها و نتایج آن هم توجه داشته باشیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی توجه آموزش و پرورش به سواد رسانه‌ای را مسئله‌ای مهم دانست و با تشکر از این نهاد گفت: اساس مسئله سواد رسانه‌ای این است که مخاطب جدی گرفته شود. موفقیت یا عدم موفقیت آن را باید کارشناسان بررسی کنند. از طرف دیگر من شخصا نگران هستم توجه به سواد رسانه‌ای در ایران دچار عوام‌زدگی شود یا شده باشد. مسئله‌ای که شاید امروزه بیشتر از همه‌ی مقوله‌های ارتباطی بر سر آن بحث وجود دارد، این است که نه تنها هر نهاد دولتی بلکه هر شرکتی به مسئله سواد رسانه‌ای می‌پردازد؛ آیا به سمت رسانه‌شناسی می‌رود یا به سمت رسانه‌ هراسی؟ و این دو مسئله متفاوت از یکدیگر است.

خانیکی در پایان سخنان خود این گفت‌وگوها را زمینه‌ای برای بحث‌های جدی دانست تا هم به فرایندها و هم به متن پرداخته شود. برای اولین بار یک انجمن علمی، یک نهاد رسانه‌ای و یک نهاد سیاست‌گذار و برنامه‌ریز در کنار هم قرار گرفته‌اند و به گفت‌وگو می‌پردازند و ما این را به فال نیک می‌گیریم. امیدواریم در ادامه نتایج خوبی داشته باشد و همه از آن بهره‌مند شوند.

دومین نشست «بررسی محتوای کتاب تفکر و سواد رسانه‌ای برای پایه دهم»  با حضور هادی خانیکی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی؛ حسین افخمی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی؛ امیر یزدیان، دانشجوی دکترای ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و مترجم کتاب در زمینه‌ی سواد رسانه‌ای و محمود امانی طهرانی، مدیر کل دفتر تألیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری با همکاری شفقنا رسانه و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

انتهای پیام

ارسال نظر

Image CAPTCHA