سند یونسکو ۲۰۳۰؛ مهمان ناخوانده‌ای که دیپورت شد

بیانات اخیر مقام معظم رهبری در ارتباط با سند 2030 باعث شد تا توجه بسیاری از رسانه‌ها به ماهیت این سند و دلایل مخالفت رهبری با این سند جلب شود. سندی که رهبری در بیانات خود در جمع معلمان و فرهنگیان این‌گونه از آن یاد کردند: «جمهوری اسلامی تسلیم سندهایی مانند سند 2030 یونسکو نخواهد شد؛ این سند 2030 یونسکو و از این‌ قبیل، چیزهایی نیست که جمهوری اسلامی بتواند زیر اینها شانه قرار بدهد و تسلیم شود. به چه مناسبت یک مجموعه‌ به‌ اصطلاح بین‌المللی که قطعاً تحت نفوذ قدرت‌های دنیاست، این حق را داشته باشد که برای ملتهای دنیا با فرهنگهای مختلف، تکلیف مشخص کند؟ اصل کار غلط است. اینکه ما برویم سندی را امضا کنیم و بعد هم بیایم بی‌سروصدا آن را اجرا کنیم؛ نخیر! مطلقاً مجاز نیست؛ ما اعلام کردیم. بنده از شورای عالی انقلاب فرهنگی هم گله‌مند هستم. آنها باید مراقبت می‌کردند و نباید می‌گذاشتند که کار به اینجا بکشد که ما بیاییم و جلوی این کار را بگیریم. اینجا جمهوری اسلامی است.»

سند آموزش 2030 از کجا آمد؟

در سپتامبر 2015 (شهریور 94)، اهداف دستور کار مبانی توسعه پایدار 2030 که 17 هدف اصلی و 169 هدف فرعی دارد.

مؤلفه‌های کلیدی در برنامه آموزش 2030 عبارتند از: برابری و فراگیر بودن، دسترسی برابر، عادلانه و باکیفیت، برابری جنسیتی، کیفیت آموزش و یادگیری مادام العمر.

در چارچوب عمل 2030 در رابطه با برابری جنسیتی آمده است: ما اهمیت برابری جنسیتی در دستیابی به حق آموزش برای همه را به رسمیت می‌شناسیم و به همین دلیل تعهد خود را به حمایت از سیاست‌ها، برنامه‌ریزی و محیط‌های آموزشی حساس به جنسیت، جریان‌سازی مسائل مربوط به جنسیت در برنامه درسی آموزش معلمان و از بین بردن تبعیض و خشونت جنسیت‌محور در مدارس را اعلام می‌کنیم.

همچنین در برنامه 2030 در رابطه با آموزش شهروندی برای توسعه پایدار به این مباحث اشاره شده است: تضمین اینکه همه یادگیرندگان، دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای توسعه پایدار را تا سال 2030 کسب کنند. در دنیای معاصر که با چالش‌های حل‌نشده در زمینه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و زیست‌محیطی مواجه است، آموزش باید به استقرار صلح و شکل‌گیری جوامع پایدار کمک کند، بر این اساس، محتوای آموزش باید سبک‌های زندگی پایدار، حقوق بشر، برابرسازی فرصت‌های اجتماعی برای زنان و مردان، ترویج فرهنگ صلح و عدم خشونت، شهروندی جهانی و احترام به تنوع فرهنگی و مشارکت فرهنگ‌ها در تحقق توسعه پایدار را ترویج بخشد

ایران نیز از کشورهای شرکت کننده در این اجلاس بود که متعهد به اجرای این سند شد و پس از آن سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران با مدیریت و برنامه‌­ریزی دفتر یونسکو در ایران با تشکیل 30 کارگروه تخصصی تدوین و آماده و در تاریخ 20 آذر 95 رونمایی شد.

اصل سند به زبان انگلیسی

مصوبه هیئت وزیران

در مصوبه هیئت وزیران در تاریخ 25 شهریور سال 95 آمده است:‌ به‌منظور هماهنگی و ارائه راهکار تحقق اهداف و تعهدات آموزش 2030 همسو با اهداف و تعهدات برنامه اهداف توسعه پایدار، کارگروه ملی آموزش 2030 با مسئولیت وزارت آموزش و پرورش بدون گسترش تشکیلات سازمانی و با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های موجود در آن وزارتخانه با حضور نمایندگان دستگاه‌های زیر تشکیل می‌شود.

کارگروه ملی آموزش 2030 موظف است برنامه اجرایی و نظارتی تحقق کامل آموزش 2030 را در سطوح ملی و استانی با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های موجود در دستگاه‌های اجرایی مرتبط و همسو با اهداف برنامه‌های توسعه کشور، اسناد راهبردی توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش و برنامه اهداف توسعه پایدار تهیه کند.

رونمایی دولتی

رونمایی و امضای سند 2030 یکی از اتفاقات تعجب‌برانگیز مهم حوزه فرهنگی و آموزشی کارنامه دولت در سال 95 بود؛ چرا که این سند با جنبه بین‌المللی بدون هیچ اطلاع رسانی قبلی و بدون حضور اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و در غیاب رسانه‌ها در تاریخ 20 آذر 95 رونمایی شد. اتفاقی که با اعتراض امروز رهبری جنبه علنی پیدا کرد و نتوانست به همین صورت ادامه پیدا کند.

در این نشست، شهیندخت مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، احمدی دانش آشتیانی وزیر آموزش و پرورش و فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری حضور داشتند و از سند ملی آموزش 2030 ایران رونمایی شد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی چه کرد؟

در این زمینه فیلمی منتشر شده است که مخبر دزفولی در تاریخ 28 دی 95 یعنی 38 روز پس از رونمایی به شدت به این سند آموزش اعتراض می کند و دولت را تهدید به ارجاع موضوعات به رهبری می کند.

کبگانیان دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور چند روز پیش با اعلام "قرار است به‌فوریت جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی را تشکیل دهیم"، یادآور شد:البته باید یکی از رؤسای قوا با این مسئلهموافقت کند، زیرا رئیس شورا باید یکی از رؤسای قوا باشد، ولی در حال حاضر به‌دلیل ایام انتخابات این موضوع در اولویت دوم قرار گرفته است.

تضاد های سند با اصول قانون اساسی

در تصویب‌نامه هیئت وزیران ذکر شده است که این سند مستند به اصل 138 قانون اساسی است حال آن که در سه بخش با این اصل منافات دارد:سطح این سند بسیار وسیع­تر از موارد مذکور در اصل 138 قانون اساسی است. اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی اعلام می­‌کند که مصوبات هیئت وزیران نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد. اصل 138 قانون اساسی اعلام می­‌کند تصویب‌نامه‌­های هیئت وزیران باید به اطلاع رئیس مجلس برسد،حال آنکه این مسئله به اطلاع رئیس مجلس شورای اسلامی نرسیده است

تهیه سند ملی آموزش 2030 و دادن تعهد به یونسکو با اصول 153، 77 و 125 قانون اساسی نیز در تعارض است. اصل 153 قانون اساسی می‌گوید: هر گونه قرارداد که موجب سلطه بیگانه بر منابع طبیعی و اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون کشور شود، ممنوع است. اصل 77 قانون اساسی می‌گوید: عهدنامه‏‌ها، مقاوله‌‏نامه‏‌ها، قراردادها و موافقت‏‌نامه‏‏‌های بین‌‏المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. اصل 125 قانون اساسی می‌گوید: امضای عهدنامه‏‌ها، مقاوله‏‌نامه‏‌ها، موافقت‌نامه‏‌ها و قراردادهای دولت ایران با سایر دولت‌ها و همچنین امضای پیمان‏‌های مربوط به اتحادیه‏‌های بین‏‌المللی پس از تصویب مجلس شورای اسلامی با رئیس جمهور یا نماینده قانونی او است.

به‌اذعان برخی کارشناسان شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهیه سند ملی 2030 جمهوری اسلامی ایران براساس سند آموزش سازمان ملل و با هدایت و نظارت دفتر یونسکو با فرموده مقام معظم رهبری که «شورای عالی انقلاب فرهنگی باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه­‌های کشور باشد» منافات دارد

پیشرفت مبتنی بر عدالت یا برابری؟

مجتبی همتی فر کارشناس مسائل آموزشی و دانشجوی دکتری علوم تربیتی معتقد است که سند آموزش 2030 با اسناد بالادستی و بومی کشور ما نیز تعارضاتی دارد باید توجه داشت که پیشرفت کشور ما باید مبتنی بر «عدالت» با معنای خاص در منظومه اسلامی باشد، اما در سند آموزش 2030 «برابری (equality)» مورد تأکید قرار گرفته است که اینها لزوماً یکی نیستند. در سند بین‌المللی 2030 نظام ارزشی خاصی وجود دارد که اگر برخورد سطحی و مسامحه‌آمیز با آن شود و معادل گرفتن کلیدواژه‌های آن فارغ از نظام فکری پشتیبان مربوطه باشد بسیار خطرناک است.

وقتی قرآن را هم نباید به کودکان زیر 10 سال آموزش دهیم

نصرالله پژمانفر در نشست علنی مجلس شورای اسلامی، در تذکر شفاهی به رئیس جمهور و وزیر آموزش و پرورش گفت: بر اساس مکاتبه‌ای که در تاریخ 24 اسفند سال گذشته با وزارتخانه مذکور صورت گرفت، متأسفانه گزارش‌های متعددی به کمیسیون فرهنگی مجلس مبنی بر ایجاد ممنوعیت آموزش قرآن تا سن 10 سالگی ارائه شده است.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بر اساس توافقی که در سند 2030 یونسکو صورت گرفته کودکان باید تا سن 10 سالگی فقط با یک زبان آشنا شوند، افزود: بر این اساس آموزش قرآن را ممنوع کرده و اعلام کردند از سال آینده آموزش روان‌خوانی و حفظ قرآن در مراکز پیش دبستانی و دبستان‌ها تا سال سوم ابتدایی ممنوع است از این رو مانع فعالیت مراکز پیش دبستانی که آموزش قرآن انجام می‌دهند، خواهند شد که یکی از جنایات سند 2030 یونسکو تلقی می‌شود.

سندی با بوی نفوذ فرهنگی

همچنین کارشناسان دیگری از جمله حسن عباسی و حسن رحیم پور نیز به زوایای مختلف این موضوع اشاره کرده اند

فیلم سخنان حسن رحیم پور در نقد سند آموزش 2030:

http://www.aparat.com/v/HFoAI/%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C...

عاقبت سند چه شد؟

کبگانیانعضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از توقف اجرای این سند پس از فرمان مقام معظم رهبری خبر داد و گفت:شنیده شده که معاون اول رئیس‌جمهور توقف اجرای سند را اعلام کرده و اگر سند اجرایی شود خلاف قانون اساسی است، زیرا ولایت فقیه این مسئلهرا اعلام کرده‌اند. وی یادآور شد:اجرای مبحث آموزشی سند 2030 متوقف شد و دیگر به مصوبه شورا نیز نیازی نیست، زیرا دستور رهبر انقلاب بوده است.

لازم به ذکر است حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامیاز نامه 100 تن از نمایندگان مجلس به لاریجانی برای پاسخگویی رئیس‌جمهور درباره علل امضای سند 20300 یونسکو خبر داد.

نویسنده:

ناصر باغستانی