شخصیتی چند وجهی

در آستانه دهمین سالگرد درگذشت زنده یاد مهندس علاقمندان معاون وزیر و رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در نشستی اختصاصی با مهندس نشاسته ریز ویژگی های علمی و شخصیتی مرحوم علاقمندان مورد بحث و بررسی قرار گرفت. آنچه در پی می آید حاصل این گفتگو است:

با تشکر از حضور شما در این گفتگو لطفا بفرمائید زنده یاد علاقمندان چه خصوصیاتی داشت که پس از چند سال ازنام و خدمات ایشان به نیکی یاد می شود؟

 به نام خدا؛ در هر دستگاه که وارد شود و سراغ شخصیت های متمایزی را بگیرد، قطعا افرادی را به شما معرفی می کنند که دارای ویژگی های خاصی هستند و به همین دلیل از دیگران متمایز شده اند. مثلا در وزارت نفت؛ شهید تند گویان و یا در وزارت ... در آموزش و پرورش نیز زنده یاد مرحوم علاقمندان از شخصیت های ماندگار می شود که چند دلیل برای آن می توان شمرد:

بخش عمده ویژگیهای فردی ایشان به لحاظ علمی و مدیریتی برمی گردد. ایشان خودشان را وقف کار و سازمان کرده بوند. اهل فکر ، نو اندیشی و ارائه طرح های خلاقانه بودند. بیش از ده کار تاسیسی دارند و شما کمتر مدیری را می یابید که همه این ویژگی ها را یکجا داشته باشد.

به عنوان مثال از تاسیس صندوق ذخیره فرهنگیان، شورای هماهنگی علمی، تغییر نظام آموزشی، توسعه خانه معلم ها، برگزاری دوره های ضمن خدمت منجر به مدرک می توان نام برد که سبب ارتقای انگیزه و شوق به کار کارکنان می شد.

حضور فعال ایشان در فنی و حرفه ای سبب شد تا این شاخه از رشد چشم گیری برخوردار شود. از دیگر ویژی های ایشان این بود که هم فهم درستی از موضوعات داشت و هم به درستی و مستدل می توانست آن را به مخاطبان منتقل نماید.

افراد صاحب نظری را دعوت می کرد تا از فکر و اندیشه آنان در جهت ارتقاء کیفیت تعلیم و تربیت استفاده کند. خوب به خاطر دارم که آقای الهی قمشه ای را دعوت کرده بود تا روش ایجاد شور وعلاقه به شعر و ادبیات فارسی را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهند که آقای الهی قمشه ای گفته بود؛ ایران مهد شعرایی نام آور چون حافظ، سعدی، مولوی و... است که اشعاری با مضامین دینی، اخلاقی، اجتماعی و... دارند، چرا از عباراتی که شعر نیستند استفاده می کنید تا انگیزه دانش آموزان از بین برود؟

وی جرئت ریسک پذیری و اتخاذ تصمیم بالایی داشت، البته برای رسیدن به تصمیم درست فکر می کرد و از قدرت فوق العاده ای در ساخت موضوع و تبیین آن برخوردار بود وبا متانت خاصی حرکت می کرد.  برای هر تصمیم به خوبی همه جوانب آن را بررسی می کرد. جوشش فکری داشت. عجیب فکر می کرد و برای هر مساله ای چند راه حل ارائه می نمود و

تحقیق در آموزش و پرورش را از ضروریات می دانست و معتقد بود در این مورد خاص هرچه هزینه شود نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود و ایشان برای اولین بار بخش تحقیق را در فنی و حرفه ای فعال نمود و مسئولیت آن را به آقای حج فروش سپرد. بعد ها با مشارکت آقای دکتر مهرمحمدی در سازمان آن را فعال ساخت به گونه ای که سازمان در ارزیابی های به عمل آمده توسط وزارت علوم موفق به کسب رتبه A شد و همه تلاش وی، نهادینه کردن تحقیق در آموزش و پرورش بود.

وی هرگونه هزینه را برای بهبود و ارتقاء جایگاه تعلیم و تربیت نه تنها می پذیرفت بلکه آن را ضروریمی دانست.

از وجدان کاری بالایی برخوردار بود. لحظه ای آرام و قرار نداشت، در واقع خودش را وقف کار کرده بود به گونه ای که اغلب تا ساعت 10 الی 11 شب در دفترکارش به تفکر و مطالعه برای بهبود فعالیت ها مشغول بود تا جایی که گاه خانواده وی زبان به شکوه و گلایه می گشودند.

گرچه رشته تحصیلی ایشان فنی بود و 138 هنرستان در دل کارخانجات و صنایع ایجاد کرده بود، در ادبیات نیز از ذوق و قریحه بالایی برخوردار بودند و در توسعه مدارس فرهنگ با آقای دکتر حداد عادل همکاری می نمودند و خط زیبایی هم داشتند به خاطر می آورم، روزی قرار بود برای مراسمی دعوت نامه ای نوشته شود و ایشان پیش نویسی تهیه کرده بودند و من دیدم بسیار زیبا و بدون قلم خوردگی است لذا از همان دست نوشته استفاده کردیم.

ارتباط وی با سایر دستگاه ها نیز بسیار فعال و جالب توجه بود. تقسیم کار شده بود. ارتباطات داخلی با من بود و ارتباطات بیرونی را خودشان پیگیری می کردند.

وی برای انتظام بخشی به بازار نابسامان کتاب های آموزشی، جشنواره سامان بخشی به کتاب های آموزشی را راه اندازی کرد تا کتاب های مناسب با دید افراد متخصص و صاحب نظر انتخاب و معرفی شوند.

از همه مهمتر آن که برای خودش هیچ چیز نمی خواست. بعد ها متوجه شدم که دریافتی ایشان از من هم کمتر است. همه کارکنان را به اسم می شناخت، بدون آن که خودشان بدانند. به خاطردارم روزی در یک مراسم جشن وشادی، احساس کردم هاله ای ازغم چهره ایشان را گرفته، وقتی علت را جویا شدم گفتند؛ فلان پسر که آنجا نشسته هفته پیش مادرش را از دست داده است.

همچنین کارمندی بود که برای جراحی قلب خود در تنگنای مالی قرارداشت و با مساعدت ایشان کارش راه افتاد.

حفاظت و حراست از بیت المال از دیگر خصوصیات آن مرحوم بود، به گونه ای که برای خرید کاغذ دستور برگزاری مناقصه داد و از این راه قریب 20 هزار دلار صرفه جویی شد و مبلغ صرفه جویی شده را با اخذ مجوز از نهاد ریاست جمهوری به خرید رایانه و تحویل  آن به مدارس اختصاص داد. درواقع  می توان وی را پایه گذار علم رایانه در مدارس قلمداد کرد. حتی پول چای و آب وضوی خودرا می پرداخت.

حضور وی در کنار وزیر توانمندی چون دکتر نجفی پتانسیل مضاعفی ایجاد کرده بود.

از نظر مدیریتی، شم مدیریتی خوبی داشت و در عین حال از نظر معنوی، فردی بسیار رقیق القلب و حساس بود و به شدت نسبت به ائمه اطهار علیهم السلام عشق می ورزید. حتی در مجالسی که برپا می کرد

به نظر شما آیا برگزاری مراسم نکوداشت لازم است؟

بله باید بگویم خیلی هم ضرورت دارد. زیرا اولا قدردانی از افراد ساعی و تلاشگر در احادیث و روایات مورد تاکید قرار گرفته است.  ثانیا افراد را به تلاش بیشتر ترغیب می کند. چون می بینند حساب و کتابی هست و مسئولان قدرشناس زحمات آنان هستند. ثالثا در سایر کارکنان انگیزه برای تلاش بیشتر ایجاد می کند. رابعا الگو و شاخصی عینی برای ارزیابی ارائه می دهد.

برای استمرار این سنت حسنه پیشنهاد می کنم هرسال مراسم نکوداشت از افراد شاخص آموزش و پرورش قدردانی برگزار گردد. ثانیا در انتصابات، از افراد صاحب صلاحیت و توانمند استفاده شود. زیرا یک مدیر توانمند یک سازمان را متحول می کند. در حالی مدیریتی ضعیف امکانات سازمان را نیز به هدر می دهد.

از مهاتیر محمد بنیانگذار مالزی نوین پرسیند مشکل اداری ما چیست و پاسخ دادند سه چیز 1- مدیریت2- مدیریت3- مدیریت