مهارت آموزی یعنی اشتغال و خودکفایی

مهارت آموزی یعنی اشتغال و نیل به خودکفایی 

هیچکس نمی تواند اثر تکنولوژی را در جهان امروز انکار کند. در حقیقت، پیشرفت های پر شتاب در همه رشته های فنی و صنعتی در دهه های اخیر، خطوط اساسی تمدن کنونی را تعیین کرده است. اگر قرار باشد که ازتکنولوژی به درستی و در جهت رفاه انسان، نه انهدام او، حداکثر بهره را ببریم، لازم است پا به پای این دگرگونیها، در آموزش فنی و حرفه ای نیز به پیشرفتهایی دست یابیم. خوار شمردن آموزش فنی و حرفه ای به بهانه اینکه ماهیتی فرو مایه دارد، در واقع ستیز با واقعیتهای زندگی نوین و روی گرداندن از مجالهایی است که برای بهتر کردن این زندگی پیش می آید. توصیه یونسکو درباره آموزش فنی و حرفه ای این است که: آموزش فنی وحرفه ای باید بخش مکمل نظام آموزشی همه جانبه باشد، و به این سبب باید به محتوای فرهنگی آن توجه کافی بشود (تالیف یونسکو، ۱۹۷۳).آموزش فنی و حرفه ای باید از تربیت افراد برای شغل ویژه که با فراهم کردن مهارتها و دانش لازم برای افراد انجام می دهد پا فراتر بگذارد و همراه با آموزش عمومی، شخصیت و منش افراد را نیز پرورش دهد و توانایی درک، داوری، اظهار وجود و سازگاری با محیط های گوناگون را در آنان تقویت کند. برای رسیدن به چنین هدفی، محتوای فرهنگی آموزش فنی وحرفه ای باید در سطحی باشد که تخصصی شدن گریز ناپذیر درآموزش فنی و حرفه ای، راه علاقه های گسترش را سد نکند.گردآورنده: رضا داراب زادبا توجه به جنبه های عملی تر، آموزش فنی وحرفه ای، در جنبه های علمی تر خود، از سالهای تحصیلی مدارس فراتر می رود و وارد عرصه صنعت می شود. از این رو، با در نظر داشتن مهارتها وفنون، ممکن است مدارس پایه های اساسی لازم را در اختیار بگذارند، اما این صنعت است که باید کارکنان جدید خود را در زمینه های خاصی که در زندگی کاری از آنان انتظار می رود، آموزش دهد و پیوسته دانش آنها رامطابق با پیشرفتهای زمان ارتقا دهد."شاید بنیادی تر ین مانع در راه گسترش آموزش فنی در برخی از کشورهای در حال رشد، همان گونه که در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز چنین است، وجود نگرش منفی بسیاری از افراد نسبت به این آموزش است. کار دستی و فنی از قدیم به مثابه کاری خوار و پست و فقط درخور افراد بی سواد در نظر گرفته شده است. در نتیجه، در بسیاری از کشورها وضعی موجود است که در اثر آن درصد بزرگی از کسانی که دوره دبیرستان را به پایان می برند یا حتی فارغ التحصیل دانشگا هها هستند، صرفا به این دلیل که شغلهای اداری کافی برای آنان وجود ندارد، بیکار می مانند. روشن است که نمی توان نگرشها را یک شبه دگرگون کرد، اما با آموزش فنی، به عنوان عنصرمکمل نظام آموزشی و با آگاه سازی مردم نسبت به امکاناتی که آموزش فنی و حرفه ای در اختیار افراد قرار می دهد، تغییر نگرشها خیلی سریع انجام خواهد گرفت"( یونسکو، ۱۹۷۳).● آموزش های فنی وحرفه ای در ایرانآموزشهای رسمی و فنی و حرفه ای در ایران با ایجاد دارالفنون آغاز شد. در این مدرسه که در سال ۱۲۳۸(ه.ق) به منظور تربیت نیروی انسانی لازم در زمینه های اداری، علمی، فنی و پزشکی تاسیس شد شاگردان هم درسهای نظری داشتند و هم درسهای عملی. در زمینه آموزش صنعت در سال ۱۲۸۶(ه.ق) اولین هنرستان فنی با نام مدرسه ایران وکمال شروع به کار کرد و در سال ۱۳۰۳ به هنرستان صنعتی تبدیل شد. در زمینه کشاورزی در سال ۱۲۹۷(ه.ق) دبستان برزگر شروع به کار کرد که پس از انحلال بجای آن مدرسه فلاحت در تهران تاسیس شد. در زمینه آموزش خدمات در سال ۱۲۹۸ (ه.ق) مدرسه صنایع مستظرفه تهران به ریاست کمال الملک در رشته های هنری تاسیس شد. در سال ۱۳۴۹ با تصویب قانون کار آموزی، آموزش در صنعت به صندوق کارآموزی واگذار شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به لحاظ اهمیت یافتن استقلال و خودکفایی کشور و سامان بخشیدن به آموزشهای فنی و حرفه ای مورد توجه خاص قرار گرفت و به همین منظور شورای عالی هماهنگی آموزش های فنی و حرفه ای کشور برای سازمان بخشیدن به تشکیلات و پوشش دستگاههای متعدد،بعنوان مجری این نوع آموزشها در سال ۱۳۵۹ تشکیل شد.● نقش اجتماعی فرهنگی شاخه تحصیلی فنی و حرفه ایبعد دیگر اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در نقش فرهنگی و اجتماعی آن است که یکی از نمودهای نابرابریهای اجتماعی، محرومیت از تحصیل به علل گوناگون است. بر خورداری توده های وسیعی از مردم از آموزش های فنی و حرفه ای باعث می شودکه فاصله قشرهای اجتماعی تا حدودی کمتر شود. توان کاری افراد بالا رود و در نتیجه گروه کثیری از مردم در تولید اجتماعی شرکت کنند. اگر آموزش فنی و حرفه ای در آموزش و پرورش، با کیفیت گسترش یابد و کار یدی و مغزی هر دو در پیوند با هم اهمیت پیدا کنند، ارزشهای نوینی در جامعه پدیدار می گردد. یعنی کار یدی محقر نمی شود و به کار اداری یا صرفا فکری بیش از حد ارج نمی نهد و این ممکن نخواهد شد مگر اینکه اقتصاد وابسته مستقل به صنایع خارجی رفته رفته جای خود را به اقتصاد مستقل و تولیدی بدهد. در این صورت است که با اهمیت پیدا کردن کار مولًد، در مقابل دلالی و وابسطه گری ارزشهای واقعی صنعتگران و صاحبان حرفه های گوناگون نمود پیدا می کند و بسیاری از مفاسد اجتماعی بخصوص ناامیدی های جوانان کم رنگتر شده و جای آن را فعالیتهای مولد اجتماعی می گیرد.اکنون کوشش بر این است که آموزش و پرورش را از صورت صرفا نظری بیرون آورده و آن را بصورت آموزش توام با کار مبدل سازند. چنین کاری علاوه بر داشتن اهمیت اقتصادی، بی تردید در تعدیل فاصله های میان طبقات و قشرهای اجتماعی می تواند موثر باشد. گسترش آموزش و پرورش و در کنار آن توسعه آموزش فنی و حرفه ای و مشغول داشتن گروه کثیری از دانش آموزان کشور در این شاخه تحصیلی می تواند سرآغاز بازگشت به خود و یافتن هویت فرهنگی خویش گردد. وقتی شمار زیادی از مردم جامعه مشغول کار مفید و مناسب شوند به جامعه و ارزشهای اجتماعی حاکم ارج می نهند.● عوامل موثر در انتخاب شاخه حرفه و فن توسط دانش آموزانبرای بررسی راههای جذب دانش آموزان مستعد به هنرستانهای فنی و حرفه ای و نیز عواملی که در انتخاب رشته دانش آموزان تاثیر گذارند تحقیقات و پژوهش هایی به عمل آمده است.گودرزی (۱۳۷۵) در پژوهشی بیان می کند که عوامل شخصی و فردی از قبیل علاقه به دروس عملی،کارآگاهی وحرفه و فن،کنجکاوی نسبت به طرز کار وسایل فنی، عامل موثری در گرایش دانش آموزان به رشته های فنی و حرفه ای است. عوامل آموزشگاهی مانند میزان آگاهی ازهزینه های تحصیلی رشته های فنی وحرفه ای، تنوع رشته های فنی و ژحرفه ای، تجهیزات و امکانات کارآگاهی آموزشگاه ها، دوری و نزدیکی محل مراکز آموزشی هنرستانها، وجود مربیان فنی و شایسته است. امید زود دست یافتن به اشتغال ، درآمد و وضعیت اقتصادی خانوادگی از عوامل گرایش دانش آموزان به شاخه کار و دانش است (میر جیمه ۱۳۷۴). عوامل اجتماعی شامل میزان تخصصی بودن مشاغل، موفقیت فارغ التحصیلان در شغل و زندگی، میزان درآمد، جایگاه و ارزش اجتماعی، ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر، تاثیر رسانه های گروهی ازجمله تلویزیون، دادن امتیازات شغلی، اولویت استخدام، وام خود اشتغالی، همچنین نیاز جامعه به رشته خاص است.عوامل پرورشی همچون میزان آگاهی دانش آموزان از میزان فعالیتهای ورزشی، برگزاری کلاسهای فوق برنامه و فعالیتهای مذهبی در هنرستانهای فنی و حرفه ای است. عوامل خانوادگی مانند سطح سواد پدر، جنسیت دانش آموزان، رشته تحصیلی خواهر و برادر، در انتخاب رشته شخص تاثیر بسزائی دارد. عباسی(۱۳۷۸) دلایل عدم تمایل دانش آموزان مستعد به شاخه فنی و حرفه ای را چنین بیان می کند: دانش آموزان مستعد اطلاعات زیادی راجع به رشته های فنی و حرفه ای ندارند. به نظر آنان علاقه مندان به رشته های فنی بدون وارد شدن به هنرستان هم می توانند به اهداف خود برسند. خانواده های دانش آموزان مستعد ترجیح می دهند فرزندانشان در دبیرستان تحصیل کنند. بخاطر داشته باشیم که شرایط موجود در مدرسه، معلمان و مشاوران تا حد زیادی در انگیزه های دانش آموزان برای ادامه تحصیل و انتخاب رشته تحصیلی آنها موثر هستند. دوستان وهمسالان با توجه به نزدیکی خاص به یکدیگر و یا وابستگی های عاطفی شان درانتخاب رشته تاثیر بسزایی بردانش آموز دارند. نظر والدین نیز در انتخاب رشته دانش آموز نقش تعیین کننده ای را دارد.● نقش و اهمیت آموزش فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی"بیش از سه دهه، از تدوین نظری سرمایه انسانی می گذرد. در این مدت نقش و اهمیت آموزش های فنی وحرفه ای در توسعه ی اقتصادی نزد کشورهای توسعه یافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شناخته شده است؛ به گونه ای که بسیاری از کشورها برای ایجاد تحول در توسعه اقتصادی به عنوان پیش زمینه و اولین گام، اقدام به اصلاح نظام آموزش فنی و حرفه ای خود و سرمایه گذاری در آن نموده اند. آموزش های فنی و حرفه ای آموزش هایی هستند که انتظار می رود دانش آموختگان آن در زمان ورود به دنیای کار از سازگاری نسبی در مقایسه با دانش آموختگان رشته های نظری برخوردار باشند. به عبارت دیگر، این دانش آموختگان باید توانایی لازم را برای اشتغال داشته باشند. توسعه اقتصادی را افزایش بهره وری عوامل تولید شامل زمین، کار، سرمایه و فن آوری در سطح ملی و منطقه ای دانسته و این افزایش بهره وری را متکی به نیروی انسانی کار آمد می داند. وی معتقد است که نیروی انسانی در اثر تربیت و آموزش می تواند نگرش، دانش و مهارت لازم را به دست آورد. به همین علت در اغلب کشورهای اروپایی و صنعتی بعد از دهه ۹۰ توسعه صنعتی را در آموزش فنی و حرفه ای دانسته و در بهبود و رشد آن تاکید بسیار دارند. آزاد  در بحث آسیب شناسی نظام فنی و حرفه ای، میزان اثر بخشی عناصر آموزش فنی و حرفه ای و میزان کارآیی عناصر نظام آموزش فنی و حرفه ای را بررسی نموده و برنامه های درسی را به دلیل عدم و یا کمبود نیروی انسانی با صلاحیت، تجهیزات نامناسب، مدیریت فاقد صلاحیت حرفه ای و فضای نا کافی بدون اثر بخشی و کارآیی قلمداد کرده است و متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ارزشی هر کشور اقدام برای اصلاح وتجدید نظر را در حوزه ی روش ها و اهداف لازم و ضروری دانسته است.اموزش فنی وحرفه ای در تشکیل سرمایه ی انسانی ظهور اقتصاد دانش محوردر کشورهای صنعتی در دهه های آخر قرن گذشته و به دنبال آن در برخی از کشورهای جنوب شرقی آسیا و آمریکای لاتین نشان داد که سرمایه انسانی نقشی محوری در توفیق این کشورها برای ورود به اقتصاد جدیدایفاء نموده است به علاوه می توان گفت که آموزشهای فنی وحرفه ای به دلیل توام نمودن آموزشهای نظری و عملی از توانایی زیادی در تشکیل سرمایه انسانی و تربیت کارگردانش مداربرخوردار می باشند.آموزشهای فنی و حرفه ای نقش مهمی در تشکیل سرمایه انسانی از طریق تربیت نیروهای ماهر مورد نیاز بازار کاردر کشورهای مختلف جهان ایفا می کنند. این آموزشها در کشورهای در حال توسعه نه تنها عهده دار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخشهای مختلف اقتصاداین کشورها می باشند، بلکه ازطریق بستر سازی خود اشتغالی، به حل مشکل بیکاری نیز کمک می نمایند. به علاوه، این آموزشها راه میان بری در مسیر تربیت نیروی انسانی نیزبه شمار می روند، چرا که از یک سوبا توجه به بهره مندی این آموزشها از مبانی علمی و استفاده از روشهای پذیرفته شده آموزشهای کلاسیک راه خود را از یادگیری بر مبنای تجربه عملی صرف جدا کرده وازاین طریق راه درازمدت و غیر علمی این نوع فراگیری را کوتاه نموده و این توانایی را در آموزش دیده فراهم می کنند تا به تواند خود را در مقابل تغییرات تکنولوژیکی به آسانی هماهنگ نماید. از سوی دیگر این آموزشها با توام نمودن آموزشهای نظری و عملی این امکان را برای آموزش دیده فراهم می کندکه همسویی بیشتری با نیازهای بازار کار داشته و از این طریق امکان بیشتری برای جذب آنها در فعالیتهای اقتصادی- اجتماعی فراهم گردد.این آموزشها همچنین از مزیت بازدهی در کوتاه مدت ویا میان مدت برخوردار می باشند. در حالیکه آموزشهای کلاسیک به دلیل هزینه بالا، طولانی بودن دوره آموزش، سهم زیاد آموزشهای نظری در آنها و درنتیجه بهره مندی اندک از عملیات کارگاهی، از جهت هماهنگی با نیازهای بازار کارو لذا جذب در آن دچار مشکل می باشند. به همین دلیل کشورهای جهان توجه روزافزونی را به آموزشهای فنی وحرفه ای  مبذول داشته اند، به طوریکه این آموزشها حتی به درون سیستم آموزشهای آکادمیک این کشورها نیزنفوذ کرده است.    مزیت هایی که برای آموزشهای فنی وحرفه ای مورد اشاره قرار گرفت منوط به وجود برخی شرایط درارائه این آموزشها می باشد که از آن جمله می توان به ضرورت برنامه ریزی مدون برای این آموزشها، برخورداری از امکانات و تجهیزات کارگاهی مناسب، انتخاب کارآموزان بر اساس تواناییهای عمومی و انگیزه های قوی، استفاده از مربیان مجرب و علا قه مند، سهم مناسب آموزشهای عملی و نظری در این دوره ها و طراحی زمان مناسب برای هر یک از دوره ها اشاره نمود.در جهان صنعتی امروز بدون اموزش فنی و حرفه ای مفهوم نخواهد داشت . انقلاب علمی _ فنی، انقلابی عمیق و کیفی در نیروهای تولید و از آن جمله در نیروی انسانی و روشهای تولید به وجود آورده است .آموزشهای فنی و حرفه ای انجام فعالیتهایی است که می تواند فرد را برای احراز شغل ، حرفه و کسب و کار آماده نماید یا کارایی و توانایی وی را در انجام آن افزایش دهد. این آموزشها کسب مهارتها را در راستای تکنولوژی و علوم وابسته به همراه دانشهای خاص مربوط به شغل و در بخشهای مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ارائه می دهد .سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی از ادغام سه نهاد آموزشی در سال 1359 و به منظور ارائه آموزشهای فنی و حرفه ای تشکیل گردیده و بر اساس بیش از 10 قانون موضوعه و ماده صدو پنجاه و یک قانون برنامه سوم و تنفیذ آن در برنامه چهارم ، متولی آموزشهای فنی و حرفه ای کوتاه مدت بوده و مسئول کمیته تخصصی آموزشهای فنی و حرفه ای غیررسمی با عضویت 16 وزارتخانه و سازمان ، فعالیتهای آموزشی خود را در دو بخش دولتی و غیردولتی اجرا می نماید .این سازمان در واقع مهم ترین کانون مهارتی و کاربردی کشور و مرتبط با سازمان بین المللی کار ILO می‌باشد و به دلیل رسالت قانونی خود در ساختار نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه ای دارد و به عضویت رسمی سازمان جهانی آموزشهای مهارتی (TVTO) درآمده است .توسعه آموزشهای فنی و حرفه ای در شرایط کنونی برای اقتصاد و فرهنگ ایران و به ویژه شتاب دهی به فرایند تولید امری حیاتی است ؛ زیرا سرمایه گذاریهای زیربنایی و افزایش ابزار و تجهیزات و به طور کلی سرمایه فیزیکی بدون سرمایه انسانی بلااستفاده مانده و یا به نحو اقتصادی و کارآمد مورد بهره برداری قرار نمی گیرد .بنابراین از ضرورتها و الزامات رشد و توسعه اقتصادی ، نظام آموزش برای ایجاد مهارتهای لازم سرمایه انسانی است و در این میان آموزشهای فنی و حرفه ای تلفیقی است از علم ، فن و هنر و نقش بسیار مهمی در تامین نیروی انسانی کارآمد ایفا نموده و مضمونی توسعه ای دارد .هدف از این آموزشها ، افزایش توانایی های دانش ، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوبتر کار در محدوده وظایف شغلی است . از آنجایی که موضوع بیکاری یکی از مهمترین مسائل و مشکلات جهان است و در کشورهای در حال توسعه با توجه به عدم توازن ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی سهم بیشتری را بر توسعه دارد و با توجه به اینکه یکی از دلایل بیکاری در کشور فقدان مهارتهای مورد نیاز بازار کار از سوی جویندگان کار می باشد ، انتظار می رود سازمان آموزش فنی و حرفه ای با ارائه آموزشهای مهارتی بتواند نقش بسزایی در کاهش میزان بیکاری ایفا کند.زیرا آموزشهای فنی و حرفه ای به سبب انعطاف پذیری نشأت گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارتهای لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل ، نقش به سزایی در اشتغال دارد. این آموزشها هم مهارتهای خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارتهای عمومی بازار کار را فراهم می سازد و همچنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی می شوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می کند .لذا به این نوع آموزشها به عنوان ابزاری برای مقابله با بیکاری بالاخص بیکاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی می باشد ، نگریسته می شود .در واقع خصیصه این آموزشها ، نوعی پرورش "کارآفرین" است ، به این معنی که افراد پس از کسب مهارت و تخصص دانش فنی ، قادر خواهند بود که فرصتهای شغلی مناسبی را به دست آورند و یا در نهایت فرصت شغلی ایجاد نمایند .اینگونه آموزش از نقش و تاثیرگذاری اقتصادی- اجتماعی مهمی برخوردار است چرا که معرف نوع مهمی از سرمایه گذاری در منابع انسانی است و با فراهم کردن زمینه های ارتقای دانش ، نگرشها و مهارتهای مورد نیاز بازار کار و اشتغال در زمینه های مختلف به توسعه اقتصادی کمک می کند .از این رو کار محور بودن آموزشهای فنی و حرفه‌ای که فرایند یادگیری فراگیران را از طریق محیطهای کار ، برای آن مراکز و در درون آنها طراحی و اجرا می نماید و محتوای آموزشها را با تغییرات و پیشرفتهای حوزه تکنولوژی و به تبع آن در کارکرد نهادهای اقتصادی جامعه هماهنگ می سازد ، سبب شده است که این آموزشها به عنوان یکی از عناصر کلیدی جهت تحقق پیشرفتهای اقتصادی محسوب گردد و از جمله عوامل موثر در موفقیت کشورهای توسعه یافته تلقی گردد .چرا که آموزش نظری همگام با کار عملی موجب تربیت نیروی انسانی خلاق و فعال می شود و همچنین این نیروها با نفوذ در جامعه سبب به کارگیری بخش عظیمی از نیروهای غیرخلاق می گردد .نقش اموزش فنی و حرفه ای دراشتغال زاییهدف از آموزشها ، افزایش توانایی های دانش ، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوبتر کار در محدوده وظایف شغلی است . از آنجایی که موضوع بیکاری یکی از مهمترین مسائل و مشکلات جهان است و در کشورهای در حال توسعه با توجه به عدم توازن ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی سهم بیشتری را بر توسعه دارد و با توجه به اینکه یکی از دلایل بیکاری در کشور فقدان مهارتهای مورد نیاز بازار کار از سوی جویندگان کار می باشد ، انتظار می رود سازمان آموزش فنی و حرفه ای با ارائه آموزشهای مهارتی بتواند نقش بسزایی در کاهش میزان بیکاری داشته باشد.اموزشهای فنی و حرفه ای انجام فعالیتهایی است که می تواند فرد را برای احراز شغل ، حرفه و کسب و کار آماده نماید یا کارایی و توانایی وی را در انجام آن افزایش دهد. این آموزشها کسب مهارتها را در راستای تکنولوژی و علوم وابسته به همراه دانشهای خاص مربوط به شغل و در بخشهای مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ارائه می دهد . اری ایفا کند. آموزشهای فنی و حرفه ای به سبب انعطاف پذیری نشأت گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارتهای لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل ، نقش به سزایی در اشتغال دارد. این آموزشها هم مهارتهای خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارتهای عمومی بازار کار را فراهم می سازد و همچنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی می شوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می کند . لذا به این نوع آموزشها به عنوان ابزاری برای مقابله با بیکاری بالاخص بیکاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی می باشد ، نگریسته می شود .  چرا که آموزش نظری همگام با کار عملی موجب تربیت نیروی انسانی خلاق و فعال می شود و همچنین این نیروها با نفوذ در جامعه سبب به کارگیری بخش عظیمی از نیروهای غیرخلاق می گردد .لذا اگر آموزش فنی و حرفه ای در کشور نادیده گرفته شود ، در واقع باعث سوق دادن آموزش کشور به طور غیرمستقیم به آموزش اشتغال کاذب و درآمدهای سهل الوصول و ناپایدار می شود و به تدریج آسیب جدی به کشور وارد می سازد .به همین علت است که می بینیم یکی از اولویتهای مهم در سرمایه گذاریهای آموزشی در تمامی جوامع صنعتی ، توسعه و گسترش آموزشهای فنی و حرفه ای است و این مهم نیز از سوی نهادهای ذی ربط بین‌المللی نظیر یونسکو ، یونیواک و بانک جهانی به منزله یک استراتژی مهم به کشورهای در حال توسعه توصیه می شود .از سوی دیگر ، عدم سرمایه گذاری کافی در آموزش فنی و حرفه ای به معنی غفلت و فنای سرمایه های انسانی تلقی می شود . باید توجه داشت که در شرایط کنونی یکی از مهم ترین ، راه اشتغال زایی اصولی و حل معضل بیکاری به آموزش صحیح فنی و حرفه ای می باشد .لذا اگر آموزش فنی و حرفه ای در کشور نادیده گرفته شود ، در واقع باعث سوق دادن آموزش کشور به طور غیرمستقیم به آموزش اشتغال کاذب و درآمدهای سهل الوصول و ناپایدار می شود و به تدریج آسیب جدی به کشور وارد می سازد .به همین علت است که می بینیم یکی از اولویتهای مهم در سرمایه گذاریهای آموزشی در تمامی جوامع صنعتی ، توسعه و گسترش آموزشهای فنی و حرفه ای است و این مهم نیز از سوی نهادهای ذی ربط بین‌المللی نظیر یونسکو ، یونیواک و بانک جهانی به منزله یک استراتژی مهم به کشورهای در حال توسعه توصیه می شود .از سوی دیگر ، عدم سرمایه گذاری کافی در آموزش فنی و حرفه ای به معنی غفلت و فنای سرمایه های انسانی تلقی می شود . باید توجه داشت که در شرایط کنونی یکی از مهم ترین ، راه اشتغال زایی اصولی و حل معضل بیکاری به آموزش صحیح فنی و حرفه ای می باشد .غیر از بعد اقتصادی ، نقش آموزشهای فنی و حرفه ای در تغییرات اجتماعی و فرهنگی خصوصا در رشد و بهبود فرهنگ کار حائز اهمیت است .اصولا برنامه این نوع آموزش و ساختار عملیات اجرایی آن به عنوان کارگزار اصلاحات فعالیتهای شغلی و بهبود مهارتها در کار ، می تواند در این راستا نقش اساسی را ایفاء نماید و مسئولین ذیربط می توانند با رفع محدودیتها و برنامه ریزی صحیح از آموزشها به عنوان مهمترین عامل برای تربیت افراد کارآفرین ، کارآمد و دارای فرهنگ غنی از اخلاق و وجدان کاری استفاده شایسته به عمل آورند .در سازمان آموزش فنی و حرفه ای نیز نظیر سایر موسسات آموزشی رسمی و غیررسمی ، غیر از آموزش علم و مهارت مواردی از قبیل انضباط ، تقلید ،‌تعهد ،‌احساس مسئولیت ، وظیفه شناسی نیز جزء محتوای آموزشی به افراد آموخته می شود . از این رو این نظام آموزشی از طریق تحول در فرهنگ جامعه می توانند در بالا بردن کارایی و بهره وری نقش موثری ایفا نماید .نقش این آموزشها در تغییرات اجتماعی ، فرهنگی به دلایل مشروحه زیر بسیار مهم ارزیابی می گردد :کاهش سطح بیکاری ، میزان اعتبار بین الملی مدارک فنی و حرفه ای ، کاهش معضلات اجتماعی ، کمک در جلوگیری از مهاجرت بی رویه جوانان به شهرهای بزرگ ، کاهش تبعات منفی بیکاری ، بازسازی و نوسازی آموزشی ، توانمندسازی افراد برای زندگی بهتر ، افزایش سلامت و بهداشت روانی ، افزایش امید به زندگی ، توسعه عرصه زندگی ، کار و حرفه ، بهبود روابط اجتماعی و مناسبات انسانی ، انتقال ارزشها و هنجارهای اجتماعی ، جامعه پذیر نمودن افراد ...بررسی وضعیت آموزش ها در قیاس با آموزش های مهارتینتایج بررسی ها نشان می دهد که گروه های بسیاری از دانش آموختگان سطوح عالی از مهارت و کارآئی لازم برای جذب در بازار کار برخوردار نیستند و در مواردی حتی اگر سرمایه لازم در دسترس آنها گذاشته شود، قادر به کار آفرینی و حتی خود اشتغالی نخواهند بود زیرا در اغلب موارد آموزش های آنها، ارتباط زیادی با نیازهای مهارتی بازارکار ندارد.نکته اساسی و جالب اینکه بخش عمده بیکاران را دانش آموختگان آموزش عالی تشکیل می دهند و به الطبع جوان و دارای توانمندی کار می باشند. جالبتر اینکه بیش از 85 درصد دانش آموختگان در کانون های شهری بویژه در چند شهر بزرگ کشور متمرکزند و همچنین کیفیت تحصیلات آنان با نیازهای شغلی تطابق چندانی ندارد در اکثر رشته های دانشگاهی دروس به صورت تئوری تدریس می شود و محفوظات دانشگاهی در اغلب موارد کمکی به دانش آموخته در ورود به بازارکار نمی کند. اگرچه بیشترین بودجه آموزشی صرف تحصیلات آنان شده است و مهمتر از همه بهترین زمان عمر آنان برای طی دوره تحصیلی اختصاص یافته است. آنها در شمول سرمایه انسانی و عناصر کلیدی و راهبردی فرآیند توسعه اند و تحرک و پویایی اقتصاد و رشد بهره وری عوامل تولید بیش از سایر طیف های منابع انسانی در گرو مشارکت آنان در فعالیتهای اقتصادی است.از معایب مهم دوره های آموزش عالی اینکه، در طول تحصیل دانش آموخته گان عالی بر اساس آموزه های خود متوقع مشاغل دفتری، مدیریتی و سرپرستی است. بنابراین برای ورود به بازار کار تن به هر کار و یا کارآفرینی نمی دهند و انتظار آنها استخدام در شرکت های بزرگ و ادارات دولتی و کارهای دفتری است.