واژههای تخصصی آموزش و پرورش/۱۹
اقسام «دروس» در نظام تعلیم و تربیت
دروس اختصاصی، دروسی هستند که دانشآموزان با گذراندن آنها، پایههای علمی و عملی مناسبی برای ورود به بازار کار، اشتغال یا ادامه تحصیل در مؤسسات آموزش عالی در هر یک از رشته گرایشهای تحصیلی، کسب میکنند.
به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، در واژهنامه تخصصی) ترمینولوژی آموزش و پرورش در خصوص واژه دروس اجباری/subjects؛ compulsory courses: دروس الزامی
دروس اختصاصی/specialized؛ specific subjects: دروس اصلی دوره مربوط یا مجموعههای تخصصی یک رشته تحصیلی که به منظور ارتقای سطح آگاهیهای لازم دانشآموزان در این رشته، افزایش کاراییهای علمی و عملی یک رشته خاص یا شاخه، تدوین شده و گذراندن آنها برای هر دانشآموز یا دانشجو ضروری است.
دروسی که دانشآموزان با گذراندن آنها پایههای علمی و عملی مناسبی برای ورود به بازار کار، اشتغال یا ادامه تحصیل در مؤسسات آموزش عالی در هر یک از رشته گرایشهای تحصیلی کسب میکنند که به دو دسته «دروس پایه» و «دروس تخصصی» تقسیم میشود.
دروس تخصصی
دروس اختیاری/elective subjects: برنامه درسی غیرتجویزی(اختیاری)
دروس اصلی/main courses: دروسی که ویژه شاخهها یا مجموعههای تخصصی یک رشته تحصیلی(گرایش) بوده و انتخاب آن برای همه دانشآموزان یا دانشجویان الزامی است.
دروس اختصاصی
دروس الزامی/ core subjects: برنامه درسی تجویزی(الزامی)
دروس انتخابی/elective subjects؛core: دروسی که دانشجو یا دانشآموز با توجه به مقررات و برنامههای آموزشی میتواند آنها را از میان مجموعهای از دروس مربوط انتخاب کند.
دروس اختیاری نمیتواند پیشنیاز باشد. مؤسسات آموزشی میتوانند در هر رشته به تشخیص گروه مربوط، تعدادی از دروس مرتبط با رشته را تعیین و به عنوان دروس انتخابی به دانشجویان ارائه دهند.
هر دانشجو میتواند در هر نیمسال تحصیلی حداقل دوازده و حداکثر بیست واحد درس را انتخاب کند.
دروس غیر تجویزی و اختیاری
دروس پایه/main subjects؛ core: دروسی که برای آماده کردن دانشآموز، توسعه اطلاعات، تقویت بنیه علمی وی و درک بهتر دروس تخصصی و سایر دروس و گذراندن دروس اصلی و تخصصی رشته خود ارائه کند.
دروس اصلی و اساسی
دروس پیشنیاز/subjects؛ prerequisite courses: دروسی که انتخاب، درک مطالب و قبولی در آن، لازمه یادگیری درس یا دروس دیگری است؛ به این معنا که دانشآموز یا دانشجو میبایست الزاماً ابتدا درس پیشنیاز را اخذ کند تا پس از گذراندن آن، اجازه انتخاب درس اصلی در ترم آتی به وی داده شود، لذا امکان اخذ همزمان هر دو درس وجود ندارد. مثلا همه دانشجویان در ابتدای ورود به دانشگاه میبایست دروس ریاضی پیش، زبان پیش و فیزیک پیش را اخذ تا آمادگی لازم برای دروس اصلی دانشگاه را کسب کنند.
دروس جبرانی/remedial courses؛compensatory: دروسی که به عنوان پیشنیاز دوره برای ارتقای سطح آگاهیهای لازم دانشجویان و به منظور تحصیل ایشان در این رشته تدوین شده و گذراندن آنها ضروری است. در صورتی که دانشجویی درسی را در دوره قبلی نگذرانده باشد یا حدنصاب لازم در آزمون پذیرش را اخذ نکرده باشد، موظف است اضافه بر واحدهای درسی مقرر، به تشخیص گروه آزمایشی و مطابق برنامه آموزشی مربوط، آنها را به عنوان دروس جبرانی بگذراند.
دروس مستقل/independent courses: دروس غیروابستهای که انتخاب آنها منوط به انتخاب یا گذراندن درس یا درسهای دیگری نیست.
دروس غیروابسته، جداگانه، دارای استقلال.
دروس مشترک/courses؛general subjects؛ common: دروسی فراتر از رشته تخصصی در تمام شاخههای آموزش متوسطه که آموختن آنها برای ارتقای بینش علمی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در همه رشتهها و گرایشهای مختلف آن شاخه، گسترش اطلاعات عمومی و معلومات مورد نیاز برای هر فارغالتحصیل دوره متوسطه ضرورت دارد.
تعداد دروس مشترک حدود نیمی از واحدهای دوره تحصیلی است که عمدتاً در پایههای اول و دوم متوسطه ارائه میشود.
دروس عمومی، دروس غیرتخصصی، دروس غیر اختصاصی، عام.
دروس نظری/theoretical courses: مجموعهای از دانشهای غیرعملی که به صورت نوشتاری، خطابه، کنفرانس، سمینار و بحث و گفتوگو تعلیم داده میشود.
ویژگی علمی که متمرکز بر جنبههای غیرعملی است، ذهنی، غیرتجربی، درسهای دارای جنبه غیرعملی، مقابل عملی، دوره آموزش متوسطه، شامل کلاسهای اول تا سوم دبیرستان.
دروس وابسته/dependent courses: دروسی که لازمه گذراندن آن، انتخاب درس یا دروس دیگری است. دروس وابسته به دروس «پیشنیاز» و دروس «همنیاز» تقسیم میشود.
دروس مرتبط، مربوط، متعلق، ویژگی دروسی که مربوط و متعلق به درس دیگر است، منتسب، نزدیک، پیوند، مفرد وابستگان.
دروس همنیاز/required courses: دروسی که همزمان با درس یا دروس دیگر یا قبل از آن انتخاب و آموزش داده میشود. در صورتی که یک درس، هم نیاز با درس دیگری باشد به این معناست که برای گذراندن درس دوم، انتخاب درس اول الزامی است؛ اما با این تفاوت که دانشآموز یا دانشجو مجاز است، هر دو درس را همزمان اخذ و در یک نیمسال یا دوره بگذراند.
دانشآموز نمیتواند درس اصلی را بدون درس همنیاز اخذ کند. برای مثال درس ریاضیات 6 همنیاز فیزیک مکانیک است به این معنا که دانشجو میتواند هر دو درس را در یک ترم اخذ کند اما نمیتواند درس فیزیک مکانیک را به تنهایی در یک ترم و بدون گذراندن درس ریاضی 6 اخذ کند؛ ولی میتواند مثلا در یک ترم، درس ریاضی 6 و ترم آینده فیزیک مکانیک را انتخاب کند.