آیا صدای کودکان پیش دبستانی در ایران شنیده می شود؟

آیا صدای کودکان پیش دبستانی در ایران شنیده می شود؟

تحول عظیمی در سراسر دنیا در دوره پیش دبستانی در حال وقوع است. دنیا دیگر به دوره کودکی به عنوان دوره مراقبت نمی‌نگرد و صدای آموزش مبتنی بر مفاهیم کودک محوری، بازی محوری، طبیعیت محوری به صورت مرتب در برنامه‌های آموزشی کودکان تکرار می‌شود. در بسیاری از نظام‌های آموزشی با تکیه بر شواهد علمی آغاز دوره پیش‌دبستانی را از 5 سالگی به 3 سالگی (فرانسه، ایتالیا، کره جنوبی، و غیره) منتقل کرده اند و با آگاهی از ظرفیت کودکی برای شکوفایی، توسعه او را به صورت جدی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. برای مثال، کره جنوبی از سال 2012 پروژه منحصر به فردی با عنوان «نیوری» در دو شکل سیاست‌های حمایتی و سیاست های آموزشی در سراسر کشور به اجرا درآورده است. در این کشور هم اکنون نهادهای تضمین کیفیت برای ارزشیابی و اعتباربخشی در دو وزارت آموزش و پرورش و رفاه و سلامت به وجود آمده است که به صورت مدام تلاش برای بهبود کیفیت را سرلوحه کار خویش قرار داده‌‌اند. در بعد منابع انسانی در سال 2011 بیش از 20 هزار مربی برای اجرای برنامه درسی نیوری آموزش های ضمن خدمت دریافت کرده‌اند. برنامه کمک هزینه دولت به همه والدین در کشور در سال 2013 آغاز گردید، بر اساس این برنامه دولت بیش از 200 هزار وان (180 دلار آمریکا) در ماه به خانواده های دارای کودکان 0 تا 5 سال کمک می کند. دولت در سال 2016  بیش از 8 تریلیون وان ( نزدیک به 8 میلیارد دلار) برای چنین برنامه ای اختصاص داده است (ر.ک. کلر، 2018). محصول اجرای چنین سیاستی پوشش تحصیلی کودکان 3 تا 5 سال را در کره جنوبی به 100% نزدیک کرده است و پیش دبستانی در این کشور حرفه‌ای‌تر شده است.

در ایران نیز اگر چه تلاش‌های در دهه اخیر در خصوص دوره پیش دبستانی است ولی هنوز با استانداردهای جهانی فاصله‌های زیادی در همه عناصر به چشم می‌خورد. هنوز نظارت کافی بر شایستگی‌های مربیان پیش‌دبستانی به صورت جدی صورت نمی‌گیرد؛ وضعیت فضا و امکانات هنوز مناسب نیست؛ خانواده‌های دارای کودک حمایت چندانی دریافت نمی‌کنند؛  اطلاع چندانی از چگونگی اجرای استانداردهای برنامه‌های درسی در مراکز پیش دبستانی وجود ندارد. علاوه براین، از آنجایی که چهارده نهاد و موسسه مختلف از قبیل وزارت آموزش‌ و پرورش، شهرداری، وزارت ارشاد، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، سازمان تبلیغات اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و ... به کودکان خدماتی ارائه می‌دهند، مدیریت مراقبت و تربیت کودک به چالشی جدی تبدیل شده است. بر اساس دهمین راهبرد کلان سند تحول بنیادین دوره پیش دبستانی موضوعی حاکمیتی است و وزارت آموزش‌ و پرورش مسئولیت آن را بر عهده دارد  که چنین مدیریتی را عهده‌دار باشد. متاسفانه تا کنون در عمل اجرای چنین سیاستی با مقاومت‌هایی روبرو شده است.

در ایران 6میلیون 700 هزار کودک وجود دارد و سن 4 تا 6 ( حدود 3 میلیون)  براساس سند تحول بنیادین به عنوان سن دوره پیش دبستانی در نظر گرفته شده است. علاوه براین، بر اساس این سند کلان ملی (راهکار1 -5 ) تعمیم دوره پیش دبستانی به ویژه در مناطق محروم مورد تاکید قرار گرفته است. به نظر می‌رسد سیاست‌های آموزشی دوره پیش‌دبستان نیاز بازاندیشی اساسی هستند تا صدای کودک ایرانی بهتر شنیده شود.