بازخورد، بستر ساز کارآیی و اثربخشی سیستم

نظام« بازخورد» در جوامع پیشرفته بسترساز کارایی و اثر بخشی سیستم متبوع خود هستند و همواره از جایگاه با اهمیت و در خور توجهی برخوردارند. اهمیت این نظام در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی دو چندان است زیرا سازمان  بعنوان نظامی پیشرو و خط مشی گذار قادر است زمینه توسعه در ابعاد اجتماعی، فرهنگی ، اقتصادی و انسانی را فراهم آورد و سایر حوزه ها را تحت تاثیر قرار دهد. به همین منظور آگاهی از میزان تحقق اهداف واطلاع از نارسائیها ونقاط قوت (وضعیت موجود) از ابزارهای لازم واساسی است که می تواند تصمیم گیران، سیاستگذاران و برنامه ریزان را در جهت بهبود روشها ونیل به اهداف وافزایش بهره وری یاری نماید.

یکی از برنامه های مستمر بازخورد در سازمان، بازدید از استان ها و  حضور کارشناسان و مولفان سازمان در جمع مدیران، معلمان و کارشناسان مناطق آموزشی است. برنامه بازدید معمولاً با هماهنگی  انجام می پذیرد و نتایج آن بصورت گزارش های متنوع  برای سطوح مختلف مدیریتی در سازما ن و  و زارت آموزش و پرورش  تنظیم و جهت تصمیم سازی به بدنه کارشناسی منتقل می شود. این گزارش ها  اغلب ماحصل روایت معلمان است. روایتی که حامل دانش‌ها، ارزش‌ها، و توانایی‌های افراد می‌باشد. روایتی که در آن معلم تلاش می‌کند آنچه می‌داند و آنچه می‌تواند انجام دهد را بیان کند بنابراین آنچه که به‌دست می‌آید یکی از منابع مهم  دانش برنامه درسی است که می‌بایست به آن  توجه کرد.  دیویی در کتاب « منابع دانش تربیتی» نسبت به نواقص منابع علم تربیت هشدار می دهد. از نظر وی ما ازیک منبع بسیار مهم دانش تربیت، یعنی دانش عملی شخصی معلمان محروم مانده ایم:

«موفقیت ها در تدریس و هدایت اخلاقی شاگردان، اغلب هیچ نسبت مستقیمی با دانش اصول تربیتی ندارد. شخص «الف» ی وجود دارد که علی رغم این که از شخص «ب» در تدریس، برانگیختن شوق و علاقه برای یادگیری در دانش آموزانش، برانگیختن  اخلاقیات در آنها از طریق سرمشق  قرار گرفتن و ارتباط شخصی بسیار موفق تر است، اما از تاریخ تربیتی، روان شناسی تربیتی، روش های تأیید شده تربیتی و غیره نسبتاً بی اطلاع است. در حالی که شخص «ب» به وفور از این دانش ها برخوردار است. داده ها موید این واقعیت هستند. اما آنچه از چشم یک مخالف {ارزش دانش عملی تربیت} پنهان می ماند این است که موفقیت های چنین افرادی با آنها به دنیا می آیند و با آنها می میرند منافع آنها تنها نصیب شاگردانی می شود که با این معلمان با استعداد و استثنایی در تماس شخص اند. هیچ کس قادر نیست، اتلاف  و خسارتی که در گذشته از جانب سهم چنین مردان و زنانی متحمل شده ایم را محاسبه کند. تنها راهی که می توان از این اتلاف در آینده جلوگیری کرد، از طریق روش های است که ما را قادر می کنند، آنچه را یک معلم با استعداد استثنایی به طور شهوری انجام می دهد تحلیل کنیم . بدین تربیت ، چیزی که از کار او یافت می شود می تواند به دیگران منتقل کرد»(دیویی .1929)

لذا یکی از آسیب ها در برنامه درسی غفلت از دانش عملی است که در راهروها و کلاس‌های مدارس در بین معلمان جریان دارد. معلمی که با یک توپ پلاستیکی، دسته سطل و جای شامپو ( شامپوهای داروگر خمره ای) یک کره زمین درست کرده، معلمی که در کلاس فضای امن برای گفت و گو ایجاد کرده، معلمی که با حرارت خاصی چگونگی رفع یک اختلال یادگیری در دانش آموزی را تشریح می کند، مدیر مدرسه ای که بدون دریافت سرانه مدرسه تنها با استفاده از ظرفیت های اولیا،  مدرسه را اداره می کند و ... همگی عملی را انجام داده اند که دانش آن در بستر واقعیت شکل گرفته است تجربیاتی است که در هیچ کتاب تکنولوژی آموزشی، طرح پژوهشی و منابع مطالعاتی و کتابخانه ای وجود ندارد و از طرفی مهمترین عامل برای هر نوع تغییر و تحول در نظام های آموزشی، نیروی انسانی است چرا که همراهی آنها از شکل‌گیری هسته‌های مقاومت در مقابل اصلاحات آموزشی جلوگیری می کند.