پیشرفت همه جانبه کشورهای اسلامی و لزوم جدی نظریه‌‌های بومی در این کشورها، به فضای گفتمانی مهم و تأثیرگذار نیاز دارد. پیشرفت دارای ابعاد گوناگون است و همه آنها باید به صورت هماهنگ و با رویکرد تمدن‌‌سازی اسلامی به تدریج تحقق یابند.
وقتی کم‌کم زمزمه های ورود ویروسی ناآشنا در کشور می‌پیچید کمتر کسی به مدارس فکر می‌کرد. اغلب تصور این را دارند که نظام آموزشی ما با تعطیل‌های مختلف آموخته شده و کسی هم معترض تعطیلی نیست، واقعیتی تلخ که اکثر دانش‌آموزان و معلمان از آن استقبال می‌کنند. اینکه چرا در یک نظام آموزشی افراد درون آن از تعطیلی‌های متعدد خوشحال می‌شوند، صدها بررسی و گزارش و تحلیل برای آن انجام شده و نیازی به بازگو کردن علت‌ها و مسائل و پیامدهای آن نیست. اما تعطیلی طویل المدت ناشی از ویروس کرونا موضوع جدیدی بود که از قبل برای آن چاره‌اندیشی نشده بود با تمدید تعطیلی‌ها خوشحالی‌ها رنگ نگرانی به خود گرفت به‌ویژه در دورۀ ابتدایی، دانش‌آموزان پایۀ نهم و دوازدهم.
این روزها نه تنها روزهای سختی برای نظام آموزش و پرورش بلکه آزمونی سخت برای نظام رسمی برنامه ریزی درسی جمهوری اسلامی ایران است. از سال 1290 شمسی با هویت منفعل و بدون دانش برنامه ریزی درسی تا امروز که مرحله تولید دانش بومی و ملی برای برنامه ریزی درسی است. این دانش نوپا در ایران فراز و نشیب های فراوانی را طی کرده است و شاید سخت ترین ایام، از ماههای پایانی سال 1398 شروع شد، ویروسی که شاید تمامی عرصه های انسانی را در آزمایشی نفس گیر و دشوار قرار داد و به نظر می رسد دست بردار هم نیست، البته فراموش نکنیم این ویروس رابطه مستقیم با ویژگی ها و رفتارهای انسان دارد و موجب گوشه و کنایه های فراوانی بر آموزش و اساساً مقوله تربیت برای ما آموزش و پرورشی ها شده که بله آندسته از آدم هایی که پروتکل های بهداشتی را باور نداشته و رعایت هم نمی کنند محصول شماست (!) که جای بررسی و تبیین دیگری دارد.
کتاب درسی در کشور ما حکم مهمترین منبع محتوایی و محصول عینی فرایند برنامه ریزی درسی است که همانند پرنده ای آزاد تا سال 1306 شمسی بنابر تشخیص معلم که متأثر از تجارب و تحصیلات او بوده پرواز می کرد تا اینکه در سال 1307 وزیر فرهنگ وقت (مرحوم اعتمادالدوله) با آزادی مشروط، ضوابطی را برای انتخاب یا تعیین محتوای آموزشی ترسیم کرد.
در این دوره کتاب های درسی متعددی تألیف و به چاپ رسید به طوری که گاه برای یک درس، هفت عنوان کتاب یافت می شد (خواجه نصیر طوسی، 1351)
سند برنامه درسی ملّی به منزله نقشه جامع یادگیری یکی از زیرنظامهای اصلی و محوری در سند تحول بنیادین است که انتظار است تحولی همهجانبه، گسترده و عمیق در مفاهیم و محتواهای آموزشی ایجاد کند.
در تحول بنیادین آموزش و پرورش ما انتظار داریم که تحولی عمیق و ریشهای رخ داده و همانند قانون اساسی برای نظام آموزشی کشور در مفاهیم نظری، روندها و فرایندها، نقشها و کارکردها و رویکرد، تحولو تغییر اساسی ایجاد کند. تحول و تغییری که مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی برای جامعه ایران خواهد بود، که میتواند به مثابهای الگویی برای سایر کشورهای اسلامی و جهان باشد.
فرض کنید به همراه یک راهنمای توریست قصد دارید که به مسافرتی بروید. راهنمای شما فردی ماهر، دنیادیده و به چند زبان زنده دنیا نیز مسلط است، هرچند او دست شما را نگرفته است امّا شما در اختیار و کنترل او هستید. به جای شما حرف می زند، مسیر را تعیین میکند، غذا را انتخاب میکند و ... و شما فقط لبخند میزنید. اما حس تلخی از نچشیدن یک مسافرت دلچسب را دارید.
به بهانه طرح سئوال از وزیر آموزش و پرورش این سئوال مطرح شده است: آیا اساسا پاسخ ها و راه حل ها را باید در جای دیگری جستجو کرد؟ آیا شخص وزیر مانع حل مشکلات و یا سدی در برابر حل آنها است؟
وقتی یک فرد جواب آزمایش هایش را می بیند که مقدار قند خون یا چربیش بالاست، اگر با همین سبک به زندگی ادامه دهد، پس از چند سال دچار بیماری مزمنی خواهد شد که هزینه های بیشتری خواهد داشت. بنابراین تصمیم می گیرد با نظر متخصص، با انگیزه و تغییر سبک زندگی برای حل مشکلات جسمی خود اقدام کند.
برنامه ریزی برای توسعه پایدار و همه جانبه، چشم اندازهای ده ساله، بیست ساله و...، همه و همه در راستای خدمت، تعالی و سعادت انسانی است.
«وزارت آموزش و پرورش موظف است با تربیت، بکارگیری و سازماندهی نیروی های توانمند و واجد شرایط با تأمین و بسیج امکانات ومنابع، تدوین برنامه های اجرایی کوتاه مدت و میان مدت در سطح ملی و استانی ، اصلاح قوانین و مقررات ، جلب مشارکت و همکاری سایر دستگاهها و نهادها اقدامات لازم برای تحقق مفاد سند تحول را معمول دارد.»(بندج بخش دوم از فصا هشتم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش).