نظریه فطرت‌گرایی توحیدی در برنامه درسی

پیشرفت همه جانبه کشورهای اسلامی و لزوم جدی نظریه‌‌های بومی در این کشورها، به فضای گفتمانی مهم و تأثیرگذار نیاز دارد. پیشرفت دارای ابعاد گوناگون است و همه آن‌ها باید به صورت هماهنگ و با رویکرد تمدن‌‌سازی اسلامی به تدریج تحقق یابند.

در عرصه توسعه علمی کشورهای اسلامی، تقویت و گسترش همکاری‌‌ها، تحکیم ملّت‌‌ها و شناساندن چهره واقعی اسلام و فرهنگ اسلامی به جهانیان، توجه نظری و اقدام عملی با رویکرد اسلامی- بومی یک ضرورت غیرقابل اجتناب‌ است، زیرا که نظریه‌‌ها و الگوهای وارداتی به ویژه از کشورهای غیراسلامی قادر نیستند نقشه‌‌های کارگشا و تعالی‌‌بخش در حل مسائل کشورهای اسلامی داشته باشند.

در برنامه درسی نیز همانند سایر حوزه‌‌های معرفت قاعده‌‌ی مورد اشاره حاکم است. با ملاحظه سیر تکوینی علم مطالعات برنامه درسی؛ نظریه‌‌ها، دیدگاه‌ها و الگوهای متعدد و گاه متضاد پدید آمده‌‌اند. همه آن‌ها به‌‌عنوان تجارب جهانی و تلاش‌‌های علمی ارزشمند و قابل احترام می‌‌باشند. ولی به دلیل ابتناء آن‌ها به فلسفه‌‌ها و جهان‌بینی‌‌های علمی خاص و پدید آمدن در یک بافت فرهنگی و اجتماعی متفاوت، برای نظام آموزشی کشورهای اسلامی مفید فایده نیستند و نقشه‌ راه آموزش و پرورش اسلامی نمی‌‌باشند.

برنامه درسی براساس فلسفه تربیتی اسلام بدون توجه به فطرت الهی انسان قابل فهم و تحلیل نمی‌‌باشد. مجموعه‌‌ای از شناخت‌‌ها، مهارت‌‌ها و گرایش‌‌ها در سرشت انسان آفریده شده است که به وسیله تربیت به فعلیت می‌‌رسند و برنامه درسی نیز چیزی جز یک طرح منسجم و قابل انعطاف برای یادگیری همه جانبه در دانش‌‌آموزان نمی‌‌باشد.

أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ (آیه 30 سوره روم)

پس روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن این فطرتی است که خداوند، انسان‌ها را بر آن آفریده، دگرگونی در آفرینش الهی نیست و این است آیین استوار، ولی اکثر مردم نمی‌دانند.

لذا با توجه به اهداف «سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی» (آیسسکو) می‌‌توان برای نظام‌‌های آموزشی و تربیتی کشورهای اسلامی رویکرد فطرت‌‌گرایی توحیدی که از آیات نورانی قرآنی و دین مبین اسلام نشأت می‌‌گیرد؛ به‌‌عنوان یک رویکرد جامع برای برنامه‌‌های درسی اتخاذ کرد که در این مورد خوشبختانه پس از تدوین سند تحول بنیادین و حضور فعال اندیشمندان و صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی در عرصه تعلیم و تربیت «نظریه فطرت‌‌گرایی توحیدی در برنامه درسی» به‌‌عنوان مبنای علمی طراحی و تولید برنامه‌‌های درسی در سازمان پژوهش و برنامه‌‌ریزی آموزشی اتخاذ و مصوب شورای عالی آموزش و پرورش نیز می‌‌باشد.

اهداف:

1. تولید دانش در عرصه برنامه درسی اسلامی
2. پیوند نظر و عمل در رویکرد اسلامی تعلیم و تربیت
3. ارائه الگوی نظری و عملی برای سایر کشورهای اسلامی

پیدایش تفکر پرداختن به اندیشه اسلامی در کتاب‌‌های درسی دهه‌‌ی شصت آغاز و با گذشت سی‌‌سال در گذر از صدها پژوهش و برنامه‌‌های علمی و آموزشی نهایتاً در دهه 90 شمسی براساس تجارب علمی و عملی دکتر حسن ملکی (استاد تمام رشته برنامه‌ درسی) در نشست‌‌های علمی کرسی‌‌های نظریه‌‌پردازی دانشگاه علامه طباطبایی ارائه و از سوی ناقدین مورد نقد قرار گرفت.

در چهارمین  کنگره بین‌‌المللی علوم انسانی اسلامی (آبان 96) به‌‌صورت سخنرانی ارائه گردید و نهایتاً نظریه فطرت‌‌گرا در برنامه درسی در کرسی نظریه‌‌پردازی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی ارائه شد.

در حال حاضر نیز در دستور اجرای آموزش و پرورش در طراحی برنامه‌‌های درسی و تولید بسته‌‌های تربیت و یادگیری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است که می‌‌تواند به‌‌عنوان یک تجربه در اختیار کشورهای اسلامی عضو آیسسکو قرار گیرد.