بعضی محصولات آموزشی فقط کپی‌برداری است

به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش پانا، دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی حامی نخستین نمایشگاه "تکنولوژی آموزشی" روز شنبه 16 بهمن 95 در چهارمین روز این نمایشگاه به برگزاری نشستی تخصصی با موضوع "تهیه و کاربرد نرم‌افزارهای آموزشی با رویکرد تکنولوژی آموزشی" اقدام کرده است.

محبوبه نوروزی رئیس گروه کنترل کیفیت رسانه‌های غیرمکتوب، سحر حبیبی کارشناس و ارزیاب کنترل کیفیت مواد و رسانه های آموزشی و زهرا شامانیان کارشناس و ارزیاب کنترل کیفیت مواد و رسانه های آموزشی از دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی بودند که در این نشست ضمن معرفی اهداف و فرایند اعتباربخشی به منابع آموزشی در بخش غیرمکتوب، به پرسش‌های تولیدکنندگان پاسخ گفتند.

یکی از تولیدکنندگان شرکت‌کننده در این نشست تخصصی بهروز نظری از شرکت "کمان آکادمی" تولیدکننده اپلیکیشن آموزشی بود خود سال ها به تدریس هندسه اشتغال دارد. او مایل بود محصول خود را به آموزش و پرورش معرفی کند تا در مدارس در اختیار دانش آموزان قرار بگیرد اما هنوز اقدامی برای اخذ مجوز آموزش و پرورش نکرده بود و از این موضوع گلایه مند بود که مدیران مدارس از تبلیغ محصول آموزشی او امتناع می‌کنند.

محبوبه نوروزی در پاسخ به این تولیدکننده اظهار داشت: تولیدکننده ابتدا باید آموزش و پرورش را اقناع کند و مجوز لازم را بگیرد تا بتواند وارد مدرسه شود در غیر این صورت هیچ یک از مدیران و معلمان مدارس حق تبلیغ یا استفاده از آن محصول را در محیط مدرسه نخواهند داشت.

نظری با اشاره به اینکه شرکت او به عنوان یک شرکت دانش بنیان شناخته شده و به تبع آن تخفیفهای خوبی بابت تبلیغ در صداوسیما به او داده خواهد شد گفت، ما برای گرفتن این مجوز مجددا اقدام خواهیم کرد. شاید تا امروز از مسیر صحیح وارد نشده ایم ولی من همیشه در حال تولید محتوا هستم و مایلیم یک مجموعه آموزشی شناخته شویم نه صرفا یک نرم افزار. ما تولید محتوا می کنیم و محصول‌مان را هم تبلیغ خواهیم کرد؛ چه آموزش و پرورش بخواهد، چه نخواهد.

معیارهای ارزیابی محتوایی چیست؟

سحر حبیبی کارشناس و ارزیاب دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی در بخش غیرمکتوب درخصوص روند ارزیابی وسایل و نرم‌افزارهای آموزشی گفت: برای ساماندهی منابع آموزشی غیرمکتوب یک سری معیارها تعریف شده که در سه بخش فنی، طراحی و محتوایی تدوین شده است. وظیفه ما ارزیابی محتوایی محصولات است.

وی با اشاره به معیارهای محتوایی تعریف شده برای اخذ حداقل امتیاز لازم جهت اعطای مجوز گفت: این معیارها ناظر بر ویژگی و خصوصیات عمومی منابع آموزشی و تربیتی است که در چند بخش به این شرح تعریف شده اند:

جذابیت شکلی و ظاهری
خلاقیت و نوآوری
رعایت قواعد زبان و خط فارسی
رعایت اصول بهداشت و ایمنی
سهولت بکارگیری
صحت و دقت علمی
تناسب محتوا و روشهای ارائه با اهداف برنامه درسی و رشته تحصیلی
رعایت و ترویج ارزشهای دینی، فرهنگی و اجتماعی جامعه اسلامی – ایرانی
تناسب با ویژگی ها و نیازهای مخاطبان بر اساس روانشناسی رشد
به‌روز بودن و تناسب با مقتضیات زمان
سادگی و روانی محتوا
سازماندهی مناسب محتوا
توجه به متون علمی تمدن اسلامی – ایرانی

فرم ارزیابی جدید برای اپلیکیشن‌ها طراحی می‌شود

نوروزی در پاسخ به سوالی درخصوص نحوه ارزیابی اپلیکیشن‌های تحت وب اظهار داشت: قبلا به اپلیکیشن‌ها فقط اعتبارنامه فنی می دادیم چون محتوای آنها دائم درحال تغییر است. ارزیابی فنی اپلیکیشن‌ها هم بر اساس فرم ارزیابی نرم‌افزارها انجام می‌شد؛ ولی اخیرا قرار شد برای اپلیکیشن‌های تحت وب فرم‌های جدید محتوایی تعریف شود و به زودی به لحاظ محتوایی نیز برای آنها اعتبارنامه صادر خواهد شد. تهیه این سنجه‌ها و فرم‌ها در یک کارگروه تخصصی پیگیری خواهد شد.

حبیبی با اشاره به اشکالات موجود در محصولات ارسال شده به دفتر تکنولوژی گفت: یکی از مشکلات نرم افزارها این است که به راحتی نصب نمی شوند. اشکال دیگر این است که در تولید محصول مورد نظر از متخصصان آن حوزه استفاده نمی کنند بنابراین در راستای اهداف آموزشی نیست. بعضی ها هم کامل نیستند و به همه مباحث درسی نمی پردازند.

بعضی محصولات آموزشی فقط کپی‌برداری از کار دیگران هستند

وی در همین خصوص افزود: بعضی از برنامه‌ها فقط مجموعه چند کتاب الکترونیکی هستند و بعضی دیگر هم فقط کپی‌برداری از کار دیگران هستند و در آنها خلاقیتی وجود ندارد.

این کارشناس کنترل کیفیت منابع آموزشی با اشاره به محاسن برخی از نرم افزارها و فیلم های آموزشی گفت: بسیاری از این محصولات تاثیر مثبت فراوانی در امر آموزش دارند مثلا در درس علوم، فیلم‌های آموزشی و آزمایشگاه های مجازی بسیار در یادگیری موثر هستند.

کاوه توفیق مدیرعامل شرکت "رُز تحریر یزد" تولیدکننده نوشت افزار و وسایل کمک آموزشی که اخیرا محصول خمیر سبک خود را به بازار عرضه کرده است، ضمن معرفی محصول مورد نظر اظهار داشت: این محصول علاوه بر استفاده کودکان بالای 3 سال در حرفه انیمیشن سازی نیز کاربرد دارد. همچنین دانشجویان معماری در ساخت برخی ماکت ها و مجسمه ها از آن استفاده می کنند و در توانمندسازی بیماران آلزایمری نیز به کار می رود.

شامانیان کارشناس دفتر تکنولوژی ضمن بررسی خمیر مورد نظر گفت: این وسیله می تواند ابزار مناسبی برای دست‌ورزی در محیط کلاس‌ها باشد ولی یک سری نکات فنی ضرورتا باید در آن رعایت شود. مثلا اینکه به کاغذ و چوب و شیشیه نچسبد. به لحاظ کاربری هم ایده خلاقانه ای در پشت آن وجود داشته باشد.

توفیق جواب داد: ما اهداف بلندمدت داریم. یکی از برنامه‌های ما این است که با این خمیر یک سری عروسک ساخته شود که در نهایت بتوان با آن عروسک ها یک نمایشنامه را اجرا کرد. به این نظور ما در حال تهیه سی دی برای ساخت عروسک های مورد نظر و تولید نمایشنامه هایی برای اجرای آن هستیم. برای تولید این نمایشنامه ها از شخصیت های ملی و دینی و داستان های اساطیری یا تاریخ کشورمان الگوبرداری می شود.

شامانیان گفت: بله مثلا این نمایشنامه های الهام گرفته از شخصیت های ملی و مذهبی و نمایشنامه های همراه آن می تواند برای گروه های سنی مختلف طراحی شود.

گروه سنی باید در وسایل و نرم‌افزارها رعایت شود

وی افزود: یکی از اشکالات وسایل آموزشی که برای ارزیابی به دفتر انتشارات و تکنولوژی ارسال می شوند این است که گروه سنی در آنها رعایت نشده است.

توفیق در پایان از برگزاری نمایشگاه ابراز رضایت کرد و گفت: نمایشگاه تکنولوژی بازخورد خوبی برای ما داشته و ما با خیلی از افراد و شرکت‌ها آشنا شدیم و درباره مسائل آموزشی اطلاعات خوبی کسب کردیم. مثلا یکی از چیزهایی که یاد گرفتیم این بود که از طریق قصه و بازی یادگیری بهتر و عمیق تر انجام می شود.

حبیبی کارشناس و ارزیاب دفتر انتشارات و تکنولوژی نیز ضمن دعوت از تولیدکنندگان برای ثبت محصول خود در سایت این دفتر به آدرس http://standard.roshd.ir  خاطرنشان کرد: بهتر است تولیدکنندگان با مراجعه به سایت ساماندهی منابع آموزشی، نخست با معیارها و استاندارد های ما آشنا شوند تا کمتر دچار مشکل شوند.

زهرا شامانیان کارشناس و ارزیاب دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی در بخش غیرمکتوب با اشاره به مزایای استفاده از هوش هیجانی در تقویت روحیه پرسشگری کودکان و نوجوانان گفت: این کار می تواند از طریق دست‌ورزی انجام شود که در بالابردن قوه خلاقیت موثر است و در آینده می تواند منجر به ابتکار و اختراع شود.

معلم مجری طرح است

حبیبی افزود: یادگیری از سه روش تصویری، کلامی و دست‌ورزی انجام می شود که هر یک از بچه‌ها در یکی از این سه رورش قوی‌تر هستند.در تدوین کتاب های جدید هم هر 3 روش استفاده شده ولی در نهایت این موضوع به معلم بستگی دارد که تا چه حد به این روش‌ها وطرح‌ها علاقه مند و آشنا باشد. معلم مجری طرح است و اگر مجری طرح شناخت خوبی از طرح نداشته باشد بی شک طرح با شکست مواجه خواهد شد.

نرم‌افزارها خلاقیت را می‌کشند

این کارشناس سازمان پژوهش با اشاره به برخی نکات منفی در استفاده از نرم افزارهای آموزشی گفت: امروز نرم افزارها هم تدریس می کنند، هم جزوه می دهند، هم تمرین حل می کنند و هم امتحان می گیرند. جای خلاقیت بچه‌ها در اینجا کجاست؟ من اخیرا روی این موضوع مطالعه می کنم و فکر می کنم این مشکل، یعنی نادیده گرفتن خلاقیت بچه ها، روز به روز بزرگتر می شود.

وی افزود: البته نرم افزارها و کتاب های الکترونیکی امتیازهایی هم دارند که یکی از آنها سرعت دادن به کار معلم است. این باعث می شود معلم وقت بیشتری برای پرداختن به کارهای پژوهش در کلاس داشته باشد.