گروه‌های یازده گانه پژوهش و برنامه ریزی درسی و حوزه تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در ساختار جدید این سازمان وظیفه مهمی مانند تهیه راهنماهای برنامه درسی، تهیه و تدوین استانداردها جهت تالیف کتاب ها را بر عهده دارند؛ رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به فعالیت این گروه‌ها امید زیادی بسته و تلاش می کند با برگزاری کارگاه های متعدد آموزشی، مسئولان و اعضای این گروه‌ها را برای انجام یک کار بزرگ مهیا کند.
دکتر حمید یزدانی در گفت وگو با روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در مورد تحقق محورهای سیاست‌های ابلاغی مقام‌معظم رهبری در خصوص تحول در نظام آموزشی، در حوزه‌ی تربیت ویادگیری کاروفناوری؛ اظهار کرد: مقام معظم رهبری تاکنون چندین سیاست را ابلاغ کرده‌اند که یکی از سیاست‌های اصلی مرتبط با تعلیم وتربیت، سیاست‌های ایجاد تحول در آموزش و پرورش است.این سیاست‌ها، 19 شایستگی را در بند اول مرتبط باکل نظام آموزشی مورد تاکید داردکه حوزه‌های تربیت و یادگیری باید به آن‌ها پایبند و ملزم باشند. به طور مثال مواردی چون مومن بودن، مسئولیت پذیری و... را دربرمی‌گیرد. در دل سیاست‌های کلی گفته می‌شود که حتما باید به حوزه‌ی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای توجه داشته باشیم. که زیر ساخت این آموزش‌ها را در دوره آموزش عمومی، حوزه‌ی کاروفناوری فراهم می‌نماید.
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: این حوزه باید ماموریت تقویت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را دنبال کند.دانش‌آموز باید در دوره‌ی ابتدایی و متوسطه اول راه خویش را پیدا کند و برایش مشخص شود که به چه رشته‌ای علاقه مند است و آیا مایل است رشته‌های فنی و حرفه‌ای چون برق، مکانیک خودرو، مکاترونیک، کشاورزی قالیبافی، گرافیک و غیره را انتخاب کند؟
یزدانی ادامه داد: تاکید بر این است که مسیر تحصیلی و شغلی دانش‌آموز باید از دوره‌ی ابتدایی و متوسطه شکل بگیرد و او برحسب علایق و توانمندی‌هایش پیش برود. در واقع هدایت تحصیلی صحیح حتما باید تا متوسطه اول محقق شود. در حوزه‌ی کار وفناوری یکی از وظایف اصلی ما همین موضوع هدایت تحصیلی است.
وی ادامه داد: با ابلاغ راهنماهای برنامه درسی در بهمن ماه، باید برای سال آینده منتظر کتاب‌های درسی جدید باشیم؛ اگر بتوانیم کار را طبق زمانبندی مناسب پیش ببریم؛ احتمالا بتوانیم با توجه به شرایط موجود، تا سال 1401 کتاب‌های جدید براساس برنامه راهنمای حوزه‌ها داشته باشیم.
فرایند تدوین راهنمای برنامه درسی حوزه‌ی کاروفناوری
دکتر یزدانی در خصوص وضعیت تهیه‌ی راهنماهای برنامه درسی حوزه تربیت و یادگیری کار و فناوری؛ اظهار کرد: طبق برنامه‌ریزی انجام شده باید بتوانیم تا بهمن ماه کل مجموعه را نهایی و تقدیم کنیم. اکنون رویکرد و منطق برنامه درسی تدوین شده و در حال نگارش اهداف هستیم. باید ابتدا اهداف دوره‌های تحصیلی، اهداف خاص حوزه، اهداف سایر حوزه‌ها و شایستگی‌های پایه را تحلیل می‌کردیم. این کار انجام شده که خروجی نهایی آن اهداف حوزه‌ی کار و فناوری است.
یزدانی درباره‌ی تفاوت راهنمای برنامه درسیِ در حال تدوین با برنامه‌های قبلی نیز توضیح داد و گفت: در حوزه‌ی کار و فناوری باید چهار شایستگی را به طور خاص پیگیری کنیم. شایستگی یادگیری مادام العمر، شایستگی فناوری ارتباطات و اطلاعات، شایستگی‌های پایه فنی و شایستگی‌های غیرفنی ملزم به پیگیری این چهار شایستگی هستیم.
وی افزود:حوزه‌ی کار و فناوری با حرفه وفن تفاوت‌هایی دارد. حرفه وفن قدیم تنها این موضوع را مدنظر داشت که به بچه ها کاری بیاموزد؛ به عنوان مثال اگر علاقه مند بودند، برای شغل مکانیکی به رشته مکانیک خودرو در هنرستان بروند. اما ما اکنون باید چهار شایستگی را با هم ببینیم تا بتوانیم برای یک انسان به طور کامل تصمیم بگیریم. ضمن اینکه در کاروفناوری علاوه توجه به کارهای فنی، هنری، خدماتی وکشاورزی، به بحث برنامه نویسی رایانه به صورت مبسوط خواهد پرداخت.
سرپرست حوزه‌ی تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره‌ی زمان نهادینه سازی و انتقال این چهار شایستگی به دانش‌آموزان گفت: این کار باید از کلاس اول ابتدایی شروع شود و تا دوره دوم متوسطه ادامه یابد. در دوره ابتدایی و به ویژه سه سال اول آموزش شایستگی‌ها را به طور تلفیقی پیش می‌بریم و در سه سال دوم ابتدایی و متوسطه اول به طور مستقل کتابی خواهیم داشت.
یزدانی ادامه داد: طبق برنامه درسی ملی در دوره متوسطه دوم، مهارت آموزی نیز به طور جدی پیگیری می‌شود. در سند تحول بنیادین تاکید شده است چنانچه دانش‌آموز در هر پایه از نظام آموزشی خارج شد باید بتواند یک مهارت برای کسب معاش حلال داشته باشد. منظور سند، دوره متوسطه دوم است. دانش آموزان سال دهم، یازدهم و دوازدهم آموزشی اگر از نظام آموزشی خارج شدند باید مهارت کسب حلال را فرا گرفته باشند.
وی افزود: همین موکدات، ما را موظف می‌کند که بحث مهارت آموزی را در دوره متوسطه دوم به طور جدی پیگیری کنیم. بنابراین در برنامه‌ی درسی و حوزه‌های تربیت و یادگیری حتما این برنامه را دنبال خواهیم کرد.
ورود کتاب‌های درسی جدید به نظام آموزشی از سال 1401
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه با ابلاغ راهنماهای برنامه درسی در بهمن ماه، باید برای سال آینده منتظر کتاب های درسی جدید باشیم؛ عنوان کرد: باید بتوانیم کار را طبق زمانبندی مناسب پیش ببریم. ضمن آنکه اگر کرونا نبود ای بسا این اتفاقات زودتر و با سرعت بیشتری پیش می‌رفت. اما احتمالا بتوانیم با توجه به شرایط موجود، تا سال 1401 کتاب‌های جدید براساس برنامه‌ی راهنمای حوزه‌ها داشته باشیم.
یزدانی ادامه داد: تفاوت کاری که اکنون آقای دکتر ملکی انجام می‌دهد با گذشته، در این است که به عنوان مثال قبلا ریاضی فقط برای ریاضی و علوم فقط برای علوم کار می‌کرد. اما اکنون تدبیر این است که کار براساس اسناد تحولی پیش برود. ایشان استاد برنامه درسی است و به علوم دینی هم تسلط خوبی دارد و امیدواریم حیات طیبه که همیشه شعارش را می‌دادیم در این دوره محقق شود.
وی تصریح کرد: ایشان معتقد است که به عنوان مثال وقتی می‌خواهید اهداف درس علوم را بنویسید، اهداف مشترکش با ریاضی را احصا کنید. یا مشترکات دروس با کار و فناوری را استخراج و روی آن کار کنید. در واقع از این پس علوم فقط برای علوم و ریاضی فقط برای ریاضی نخواهد بود. یک برنامه درسی در هم تنیده‌ای تولید خواهد شد که امیدواریم دانش‌آموزان با تحصیل مطابق آن، بسیاری از مسائل و مشکلاتشان رفع شود و دروس فقط حافظه محور نباشند.
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه شایستگی‌ها در راهنماهای برنامه درسی مدنظر هستند اظهار کرد: شایستگی، "دانش" صرف نیست که به دانش‌آموز بگوییم این مفاهیم را حفظ کن و همان‌ها را جواب بده و امتحانش را بگذران؛ در برنامه درسی جدید با توجه به تنظیم اهداف عملکردی، عملکرد دانش‌آموز ملاک قرار گیرد. دانش، مهارت و نگرش توامان دیده خواهد شد. دانش آموز وقتی جغرافیا می‌خواند نگرشش با توجه به جفرافیا نیز رصد و ارزیابی می‌شود. کار سختی در پیش داریم ولی امیدواریم به نتایج خوبی دست یابیم.
یزدانی افزود: کار بسیار مشکل است و ریاست سازمان با حساسیت بالا راهبری می‌کند و هر هفته جلساتی مستقیم با ایشان داریم و از روند کار حوزه‌ها گزارش ارائه می‌دهیم.
حضور نماینده معلمان و دانش‌آموزان در شورای برنامه ریزی
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا با معلمان و بدنه‌ی جامعه‌ی معلمان نیز برای تدوین راهنمای برنامه درسی ارتباط دارید؟ گفت: برای همه‌ی حوزه‌ها با تدبیر دکتر ملکی شورای برنامه‌ریزی تشکیل شده است. یک کمیته و شورای تخصصی نیز داریم که مربوط به زمینه‌های مختلف در حوزه است. اما در آیین نامه حوزه‌ها که در شورای هماهنگی علمی سازمان نیز تصویب شده، دستور به تشکیل شورای برنامه ریزی حوزه داده است، که نماینده معلمان نیز در آن حضور دارد.
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی افزود: علاوه بر این، نماینده دانش آموز، نماینده حوزه عملیه، روانشناس، متخصص تعلیم و تربیت اسلامی نیز در این شورا حضور دارند و یک گروه جامع است که هرکسی از جایگاه خویش برنامه‌ی درسی را نقد می‌کند. به عنوان مثال اگر برنامه از نگاه دینی مورد اشکال باشد متخصص علوم دینی به ما منتقل می‌کند. ضمن آنکه همه‌ی حوزه‌های تربیت و یادگیری با گروه‌های آموزشی نیز در ارتباط هستند.
تدوین برنامه درسی بومی و منطقه‌ای
یزدانی درباره اینکه آیا برنامه درسی بومی و منطقه‌ای هم تدوین خواهد شد؟ گفت: بله، حوزه کار و فناوری به جهت خاص بودنش نگاه بومی و منطقه‌ای نیز دارد. به عنوان نمونه ممکن است مبحث ساخت مصنوعات چرم در استان سیستان و بلوچستان جایگاهی نداشته باشد و در عوض نمدبافی یا سوزن دوزی به عنوان صنایع دستی در آن منطقه مطرح باشد؛ پس مباحث بومی استان در اولویت می باشد
وی ادامه داد: برنامه‌ی درسی تولیدی ما سه وجهی است؛ برنامه‌ی درسی تجویزی، نیمه تجویزی و غیرتجویزی است. برنامه درسی تجویزی(تک وضعیتی)، یعنی در سازمان پژوهش تعیین تکلیف می‌شود محتواهای نیمه تجویزی (انتخابی)، پروژه‌ها متناسب با، آموزش و بوم منطقه هم درنظر گرفته می‌شود.
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره‌ی سیاست توزیع متوازن شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی و رسیدن به آمار 50 درصدی پوشش تحصیلی در دوره فنی و حرفه‌ای و کاردانش طبق موکدات برنامه‌ی ششم توسعه عنوان کرد: اکنون نرخ پوشش در دوره فنی و حرفه‌ای و کاردانش نزدیک به 39 درصد است.
یزدانی افزود: امیدواریم برنامه‌ی درسی جدید با آموزش‌هایی که از دوره‌ی ابتدایی آغاز می‌شود این مهم را دنبال کرده و دانش‌آموزان دست ورز‌ی را در کنار آموزش‌های نظری داشته باشند. باید علاقه مندی و ایجاد انگیزه هم اتفاق بیافتد و کمک اولیا و خانواده‌ها را داشته باشیم. قرار نیست همه دانش‌آموزان پزشک بشوند، بلکه به مهندس، تکنیسین و مانند آن نیز نیاز داریم.
یزدانی با بیان اینکه در حوزه کار و فناوری دو بحث اصلی داریم؛ نخست آنکه حتما دانش‌آموز به اشتغال برسد و دوم آنکه بتواند مشکلات جاریه را در منزل حل کند اظهار کرد: به عنوان مثال اگر پریز برق در منزل خراب شد یا لامپ لوستر سوخت باید بتواند خودش آن را تعمیر و تعویض کند. در واقع باید حداقل ها را بلد باشد.
سرپرست حوزه تربیت و یادگیری کاروفناوری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: امید است با آنچه در پایه‌های اول تا نهم آموزش می‌دهیم علاقه مندی دانش آموزان به سمت فنی و حرفه‌ای افزایش یابد و بتوانیم نرخ پوشش دوره فنی و حرفه‌ای را بالا ببریم. همه‌ی حوزه‌ها اکنون برنامه‌ی درسی را 12 ساله می بینند نه یک دوره‌ی کوتاه. از اول ابتدایی تا دوازدهم باید چشم انداز مشخص باشد. وقتی حوزه‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند این اتفاق می‌افتد.
وی درباره حضور حوزه کاروفناوری در دفتر آموزش عمومی و نظری در ساختار جدید نیز گفت: یکی از اقدامات خوب ریاست سازمان همین تغییرات ساختاری بود که در پی آن حوزه‌ی کاروفناوری که در دفتر فنی و حرفه‌ای بود به دفتر آموزش عمومی منتقل شد و اکنون در کنار علوم و فارسی قرار می‌گیرد و منویات خودش را در فارسی و علوم هم پیگیری می‌کند.
یزدانی ادامه داد: اما وقتی کار وفناوری منحصرا در دفتر فنی و حرفه‌ای بود باید منحصرا همان مسائل خاص آنجا را پیگیری می‌کرد. در هم تنیدگی 11 حوزه یادگیری اتفاقات خوبی را برای نظام آموزشی رقم خواهد زد و از کارهای بزرگی بود که از سال 90 باید انجام می‌شد اما در این دوره عملیاتی شد.
ارسال نظر