نشست متناسب سازی محتواهای آموزشی با آموزش‌های غیرحضوری برگزار شد

 نشست متناسب سازی محتواهای آموزشی با آموزش‌های غیرحضوری  با حضور مسئولان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و نمایندگان معاونت های آموزشی وزارتخانه، چهارشنبه 10 شهریور در سازمان پژوهش برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در این جلسه دکتر حسن ملکی معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دکتر علیرضا کمرئی معاون آموزش متوسطه وزیر، سیدمحمدحسین حسینی، مدیر کل دفتر پیش دبستانی و دبستانی معاونت آموزش ابتدایی، دکتر علی محبی قائم مقام رئیس سازمان پژوهش و معصومه نجفی پازوکی، سرپرست دفتر تالیف کتاب های درسی آموزش عمومی و متوسطه نظری حضور داشتند که ابتدا دکتر حسن ملکی ضرورت و ویژگی‌های برنامه درسی در شرایط مجازی را تبیین کرد و اظهارداشت: در اوضاع کرونایی متناسب سازی محتواهای آموزشی یکی از راهبردهای اصلی سازمان پژوهش است که از سال قبل آغاز شده و امسال با تاکید سرپرست محترم وزارتخانه، دکتر کاظمی با دقت بیشتر دنبال می کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: از حدود یک سال قبل در ذهن ما بود که موازی با آموزش‌های حضوری و مرسوم، خودمان را برای ارائه یک برنامه درسی در فضای مجازی آماده کنیم. اگر شرایط طوری شد که ان‌شاءالله همه دانش‌آموزان به طور حضوری شرکت کنند روال عادی انجام خواهد شد،  اما اگر شرایط اجازه نداد و قرار بر این شد که دانش‌آموزان یا به صورت ترکیبی و یا غیر حضوری آموزش ببینند، برنامه درسی متناسب با شرایط غیر حضوری را به دانش‌آموزان دوره‌های مختلف ارائه خواهیم داد.

دکتر ملکی با بیان اینکه ما تجربیاتی از سال  تحصیلی گذشته داشتیم اما به دلایل متعدد از جمله نداشتن زمان کافی ثمر لازم را نداشت، بیان کرد: امسال تجربه سال گذشته را به‌عنوان پشتوانه داریم و یک مقدار هماهنگ‌تر و زودتر کار را شروع کرده‌ایم و آقای دکتر حاجی میرزایی هم تأکیداتی داشتند که آن هم برای ما مشوق بود تا کار را پیش ببریم و الآن کار ما تقریباً آماده است.

ویژگی‌های برنامه درسی آموزش‌های غیر حضوری

معاون وزیر سپس به ویژگی‌های برنامه درسی آموزش‌های غیرحضوری اشاره کرد و گفت: ما امسال سعی کردیم از محتوای کتاب‌های درسی چیزی را حذف نکنیم، بلکه کار دیگری را انجام دهیم که اسم آن کار را "برنامه درسی فشرده" گذاشته‌ایم. در هر کتاب درسی یک سری مفاهیم، مهارت‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌ها با متعلقات گوناگون آن‌ها وجود دارد و کاری که ما انجام دادیم این بود که مفاهیم، مهارت‌ها و ارزش‌های اساسی هر کتاب را در یک نقشه مفهومی حساب شده و تنظیم شده در حالت فشرده سازماندهی کردیم به گونه‌ای که تناسب با زمان تا حدود زیادی تحقق پیدا کند و چیزی هم حذف نشود چون ما از حذف مطالب در سال گذشته خاطره خوشی نداریم. به همین خاطر امسال روش  تعدیل را در پیش گرفته ایم.

دکتر ملکی ادامه داد: ویژگی دوم کار ما این است که سعی کردیم نقش‌ کنش‌گران اصلی تربیت و یادگیری اعم از دانش‌آموز، معلم، والدین و مدیر مدرسه را شفاف تعریف کنیم و بگوییم در ارتباط با آموزش‌های غیر حضوری چه نقشی را باید ایفا کنند. او اضافه کرد: ویژگی سوم این است که چند ضرورت تربیتی که از اوضاع کرونایی ریشه گرفته بودند مانند خود مدیریتی و سواد رسانه‌ای را هم مورد توجه قرار دادیم زیرا به هر حال شرایط کرونایی یک سری نواقص تربیتی و شایستگی ایجاد کرد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: ویژگی چهارم این است که سعی کردیم به همه عناصر برنامه درسی توجه کنیم. همه عناصری که در برنامه درسی مرسوم وجود دارد در این برنامه درسی هم هست ولی با وضع خاصی که فضای مجازی آن را می‌طلبد. همچنین سعی کردیم بُعد هنری و زیبایی‌شناختی این محتواها بیشتر لحاظ شود و فعالیت دانش‌آموز هم مورد توجه قرار بگیرد

سپس معصومه نجفی پازوکی، سرپرست دفتر تالیف کتاب های درسی آموزش عمومی و متوسطه نظری به ارائه برنامه پرداخت و گفت: این برنامه با سخن آغازین ریاست سازمان در رابطه با بحث ضرورت نیاز به تدوین راهنمای برنامه شروع می‌شود و در بخش پیشگفتار هم ساختار برنامه توضیح داده می‌شود که شامل عناصر برنامه درسی اعم از اهداف و محتوا، راهبردهای تربیت و یادگیری، سنجش و ارزشیابی، معلم، خانواده محیط و دانش‌آموز است. 

او افزود: ما سال گذشته در قسمت اهداف و محتوا، حذفیات را داشتیم. یعنی جدول‌هایی که مشخص می‌کرد کدام مباحث کتاب حذف است ولی برای امسال چون معلمان ما با کتاب درسی سر و کار دارند و مطالب کتاب‌های درسی متعدد و متنوع است، ما فکر کردیم یک نقشه از جنس برنامه درسی فشرده می‌تواند به معلم کمک کند که در یک نگاه نسبت به کتاب احاطه پیدا کند. نکته دیگر در مورد محتوا، موضوع رمزینه‌های سریع پاسخ است که امسال آن را در کتاب‌های درسی داریم. در این برنامه توضیحی برای معلم ارائه می‌شود که اصلاً نسبت معلم با رمزینه‌ها و کارکرد رمزینه‌ها در کتاب درسی چیست.

با این برنامه مانع افت تحصیلی دانش‌آموزان شویم

سپس دکتر علیرضا کمرئی، معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش پرورش به افت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه بر اثر تعطیلی‌های ناشی از کرونا اشاره کرد و در خصوص مدل برنامه درسی فشرده گفت: توجهی که صورت گرفته توجه ارزشمندی است و اگر این مدل بتواند جواب بدهد نباید نگران باشیم. اگر شرایط مدارس به مانند سال قبل باشد تکلیف روشنی داریم و زمان آموزش ما حداقل به یک سوم کاهش خواهد یافت. این در شرایطی است که ما در شرایط عادی نیز به زمان بیشتری برای آموزش دانش‌آموزان متوسطه اول و متوسطه دوم نیاز داشتیم و حالا در شرایط آموزش مجازی با کاهش مجدد زمان آموزش مواجه شده‌ایم و این باعث افت دانش‌آموزان می‌شود.

کمرئی با بیان اینکه برنامه درسی آموزش‌های غیر حضوری یک نگرش جدید به موضوع ارائه کرده است، اظهار داشت: اگر حدود محتوا مشخص شود و معلم بداند که چه چیزهای را باید بگوید دیگر نگران زمان نیست. معلمان آموزش دیده ما که تربیت معلمی هستند و این موارد را می‌گذرانند در میدان و عمل، با فرهنگ آموزش، آموزش می‌دهند و نه با آموخته‌های خودشان در دانشگاه و رویکردهای علمی. بنابراین باید در ارائه برنامه حواس‌مان به شایستگی‌های معلمان هم باشد. فکر می‌کنم اگر ما در برنامه درسی فشرده، با حفظ اهداف کلیدی خودمان بتوانیم این تمرکز را در معلمان ایجاد کنیم دیگر نگران زمان نخواهیم بود.

به سراغ سازماندهی تلفیقی برویم

سیدمحمدحسین حسینی، مدیر کل دفتر پیش دبستانی و دبستانی معاونت آموزش ابتدایی نیز گفت: کاری که انجام شده، کار و اقدام ارزشمندی است و برداشت من این است که تمام مواردی که گفته شده درست است حسینی با بیان اینکه عدم حذف محتوا در بخش گزینه محتوا تصمیم درستی بوده است، افزود: معتقدم که در سازماندهی محتوا وقت آن رسیده که به سراغ سازماندهی تلفیقی برویم. ما با سازماندهی تلفیقی هم به دانش‌آموز این فرصت را می‌دهیم که خودش دانشش را بسازد و هم به او زمان می‌دهیم تا دو سه کار را با هم انجام دهد.

سپس دکتر علی محبی داشت: دغدغه‌هایی که اشاره شد را سعی کرده‌ایم تا حدود زیادی حل کنیم. برای مثال در زمینه توانمندسازی معلمان گام‌هایی را برداشته‌ایم، ما از ابتدا تلاش کردیم این برنامه نماینده معلمان هم باشد و الآن هم به همین نحو پیش می‌رود. هر چند ممکن است ارتباط گرفتن طیفی از معلمان با آن قدری سخت باشد که باید در این زمینه تلاش‌هایی انجام داد. در زمینه توالی هم ممکن است در بعضی حوزه‌ها بشود پذیرفت که توالی معنا ندارد ولی در خیلی از حوزه‌ها مثل علوم پایه و ریاضی نمی‌توانیم توالی را نادیده بگیریم زیرا یادگیری این مفاهیم پله پله‌ای است.

اهداف برنامه را باید فشرده کنیم

معاون وزیر آموزش و پرورش سپس به جمع‌بندی نکات مطرح شده پرداخت و گفت: بنده مایل هستم که از همین فرمایشات یک بهره‌برداری کنم و به کار خودمان یک نگاه دوباره داشته باشم که اسمش را هم "انعکاس ملاحظات اجرایی در بازنگری برنامه درسی فشرده" می‌گذارم.

او بیان کرد: نکته اول این است که ما قطعاً نمی‌توانیم اهداف برنامه درسی را تابع چیز دیگری کنیم. ما می‌توانیم در نحوه بیان اهداف بهتر عمل کنیم اما خود اهداف فقط تابع اقتضائات رشد فرد است و تابع چیز دیگری نمی‌شود. بنابراین سایر عناصر برنامه درسی، مؤخر بر اهداف‌اند نه مقدم که این را باید لحاظ کنیم. نکته دیگر این است که ما باید در برنامه درسی فشرده، اهداف را هم تعدیل و فشرده کنیم به طوریکه به هیچ یک از اهداف خدشه‌ای وارد نشود.

رئیس سازمان پژوهش خاطر نشان کرد: در مورد عنصر زمان نیز فکر می‌کنم که ما باید برای این عنصر به عنوان رسمی غیر کلاسی حساب باز کنیم. دانش‌آموز در منزل خود در یک فضای زمانی آزادتر تعلیم می‌بیند و حتی اگر معلم اعلام کند در فلان ساعت تدریس می‌شود اما تدریس فقط محدود به زمان رسمی کلاسی نیست. بنابراین ما باید به معنای دیگری از زمان فکر کنیم که همان زمان رسمی غیر کلاسی است.

به دانش تربیتی معلمان بهای بیشتری بدهیم

دکتر حسن ملکی گفت: ما در مورد آموزش غیر حضوری باید به طور ویژه برنامه درسی تدوین کنیم. مثلاً یکی از این تفاوت‌های ویژه این است که ما در اینجا باید به دانش تربیتی معلم بیش از دانش موضوعی او بها دهیم. به هر صورت دانش‌آموز مسائل عاطفی و روانی دارد و دور از دانش‌آموزان دیگر است و بعضی از دانش‌آموزان بر اثر گرفتاری مریض شده‌اند و اختلال رفتاری پیدا کرده‌اند که این به ما می‌گویند در توانمندسازی معلم به دانش تربیتی بیشتر بها دهیم. ضمن اینکه خود محتوای آموزش معلمان هم باید با رویکرد فشرده ارائه شود.

او ادامه داد: موضوع دیگر فهم و مفاهمه برنامه است. باید ببینیم تفهیم این برنامه باید با چه روشی انجام بگیرد. در این زمینه به یک کار ضربتی احتیاج داریم و لازم است که دوستان در معاونت آموزشی به ما کمک کنند. مورد دیگر توجیه خانواده‌هاست. ما حتماً باید خانواده‌ها را نسبت به برنامه آموزش غیر حضوری توجیه و آگاه کنیم که در این زمینه نیز باید به فکر راه‌های میانبر باشیم و شاید لازم باشد از امکانات تلویزیون استفاده نماییم.

معاون وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: مورد دیگر اجرایی کردن محتوا است که در این زمینه باید طوری به محتوا هندسه بدهیم که مجریان آن را راحت‌تر بفهمند. درست کردن شبکه مفهومی می‌تواند یکی از این راه‌ها باشد. باید کاری انجام داد که ساختار مفهومی با ساختار ذهنی هر چه زودتر مأنوس شوند. در دوره ابتدایی راهی جز تلفیق نداریم ملکی ادامه داد: ما در مورد بحث تلفیق یک قرار بدیهی در سازمان پژوهش داریم و آن قرار این است که  دوره ابتدایی به طور خاص، جز تلفیق راهی نداریم. این جزو تأکیدات من است و الآن هم بر اساس فرمایش آقای دکتر حسینی عرض می‌کنم که ما چه در آموزش مجازی و چه غیر مجازی، در آموزش برنامه ابتدایی راهی جز تلفیق نداریم. خوشبختانه همکاران ما با این موضوع مأنوس‌ هستند و ما به بحث تلفیق عمل خواهیم کرد.

انتهای پیام