ششمین جلسه‌ی شورای پژوهشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با حضور رئیس، معاونین، برخی مدیران این سازمان و دیگر اعضای شورا برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در ابتدای این جلسه دکتر حسن ملکی ضمن تبریک ولادت حضرت رسول اکرم(صلی‌الله علیه و آله و سلم) و ولادت امام جعفر صادق(علیه‌السلام) بیان کرد: تقاضا دارم این شورا نسبت خودش را با فعالیت‌های پژوهشی استان‌ها تعریف کند. در همین یک ماه اخیر از استان‌های مختلف برای ما گزارش‌های تحقیقی فرستاده شده و من خدمت آقای دکتر محبی و خانم دکتر فرهوش ارجاع داده‌ام تا این‌ها را ملاحظه کنند. ما باید به این گزارش‌ها پاسخ دهیم تا ارتباط‌مان ضعیف نباشد و نسبت به گزارش‌های ارسال شده بی اعتنا نباشیم زیرا در آینده‌ی نزدیک در ساختار تشکیلاتی سازمان، ارتباط با استان‌ها احیا خواهد شد و ما از الآن باید زمینه‌های این ارتباط‌‌ها را ایجاد کنیم. بنابراین همکاران روی این قضیه فکر کنند که الگوی ارتباطی ما با ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها در ضلع پژوهش و برنامه‌ریزی باید چگونه باشد.
معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: هنوز عَلَم پژوهشی شورای پژوهشی به اهتزاز در نیامده است. عَلَم پژوهشی یک شورا، فراخوان پژوهشی است. حرفش هم مطرح شده است ولی چرا ما فراخوان نداریم؟ ما از ابتدا قصد داشتیم فراخوان منتشر کنیم و ضرورت‌های پژوهشی خودمان را در فراخوان نمایان کرده و در سطح ملی منعکس کنیم و اعلام موجودیت نماییم.
فراخوان پژوهشی به‌زودی منتشر می‌شود
سپس دکترعلی محبی با اشاره به اینکه جلسات شورای پژوهشی سازمان به‌صورت منظم برگزار می‌شود، افزود: ما جلسه‌ی شورای پژوهشی سازمان را براساس آیین‌نامه به‌صورت ماهانه پیش‌بینی کرده‌ایم اما اگر دستور کار برای ما بیاید آمادگی این را داریم که در ماه بیشتر از یک جلسه تشکیل دهیم.
قائم مقام رئیس سازمان در ارتباط با گزارش‌های ارسالی از استان‌ها گفت: ما به گزارش‌ها پاسخ می‌دهیم و با استان‌ها ارتباط داریم. استان‌ها برای ما فراخوان‌هایی را می‌فرستند اما شاید در حال حاضر نتوان یک ارتباط سیستماتیک و ساختاری شکل داد؛ با این وجود ما سعی می‌کنیم الگویی ارائه دهیم که ارتباط علمی و فراساختاری پژوهشی با استان‌ها را داشته باشیم.
دکتر محبی بیان کرد: ما در ارتباط با فراخوان پژوهشی دو مشکل داریم که اگر این مشکل‌ها حل شود فراخوان را منتشر خواهیم کرد. یک مشکل این است که وقتی کمیته‌های پژوهشی دفاتر، پژوهش‌ها را به برنامه آوردند همه را به نام خودشان ثبت کردند و آنچه که باقی مانده است به حدی نیست که در حد فراخوان باشد. البته بخشی از آنها که پژوهش‌های سنگینی نیاز دارند نیز به دستور آقای دکتر ملکی تحت عنوان پژوهش‌ها جدا شده‌اند که این‌ها را هم می‌توان در فراخوان آورد. ان‌شاءالله در هفته‌ی آینده جلسه‌ای با دفاتر تشکیل می‌دهیم و فراخوان را آماده می‌کنیم. مراسم هفته‌ی پژوهش را تعیین تکلیف کرده‌ایم و ان‌شاءالله اجرا خواهیم کرد.
در ادامه‌ی جلسه، معصومه فرهوش درباره‌ی دو دستور جلسه اظهار داشت: در این جلسه خانم دکتر یداللهی درباره‌ی پیشنهاده پژوهشی خود با عنوان "تدوین الگوی سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی - تربیتی دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی آموزش و پرورش عمومی ایران" و خانم دکتر شاه‌محمدی درباره‌ی پیشنهاده‌ی پژوهشی "بررسی میزان انطباق محتوای مجله‌ی رشد نوجوان با نیازهای دانش‌آموزان دوره‌ی اول متوسطه"، گزارشی ارائه داده و به دفاع از آن خواهند پرداخت.
بررسی پیشنهاده‌ی الگوی سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی - تربیتی دانش‌آموزان
در این بخش خانم یداللهی گفت: پروپوزال من به این مربوط می‌شود که یک الگو برای سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیتی در دوره‌ی ابتدایی تدوین و اعتباریابی شود.
او افزود: ما الآن در دوره‌ی ابتدایی ارزشیابی توصیفی را داریم که این الگو موفقیت‌ها و ناکامی‌هایی را داشته است و به جز اهمیتی که برای سنجش اندازه‌گیری در بحث نظام آموزشی قائل می‌شویم باید به این مسئله توجه داشته باشیم که ما الگویی که ایرانی باشد و اقتضائات بومی ما را در بر بگیرد، در حال حاضر نداریم. هدف کلی ما تدوین و اعتباربخشی این الگو است که گام‌هایی نظیر شناسایی الگوی سنجش، شناسایی نشانگرهای این مؤلفه‌ها، تدوین الگو و اعتباریابی درونی الگو را دارد.
یداللهی درباره‌ی اهمیت و ضرورت پژوهش گفت: در اسناد بالادستی، تربیت و پیشرفت تربیتی به شیوه‌های مختلفی تعریف شده است ولی بحث قابل سنجش بودن یک مسئله به خاطر اینکه مؤلفه‌های مختلفی دارد، یک مقدار مخدوش است و زیر سؤال بوده است. از طرفی، فقدان توجه به بحث عدالت آموزشی و ضرورت انجام اقدامات سنجشی منصفانه نیز به شدت احساس می‌شود.
سپس دکتر قدسی احقر، رئیس پژوهشکده‌ی خانواده و مدرسه، موضوع و طرح ارائه شده را بسیار خوب دانست و گفت: شاید لازم باشد برای غنی‌تر شدن پژوهش یک بازنگری در کار صورت بگیرد. مثلاً بخش مقدمه و بیان مسئله نیاز به بازنگری دارد زیرا آنچه که نوشته شده است نه شبیه به مقدمه است و نه بیان مسئله. در این بخش دقیقاٌ مشخص نشده که مسئلهی پژوهش چیست و محقق به دنبال چیست؟ پیشنهاد من این است که مقدمه حذف شود و فقط یک بیان مسئلهی دقیق تنظیم شود. بخش اهداف نیز قدری طولانی است و لازم است برخی موارد حذف شود. پیشینه‌ی پژوهش نیز لازم است جامع‌تر شود.
افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تألیف فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش نیز بیان کرد: در بیان مسئله راجع به الگوی فعلی اشاره‌های خوبی داشته‌اید اما تأکید نشده که اشکالات و نارسایی‌هایش چیست که الآن می‌خواهیم به الگوی مطلوب‌تری برسیم. در بحث نمونه نیز پیشنهادم این است که حتماً از جامعه‌ی معلمان خبره و نخبه استفاده شود.
سپس دکتر حسین قاسم‌پور گفت: شما می‌خواهید الگو طراحی کنید و هر الگویی چارچوبی است که 4-5 پایه دارد و این پایه‌ها باید تبدیل به اهداف و سؤالات شما شوند؛ یعنی سؤالات و اهدافی که آمده مطمئناً شما را به الگو نخواهد رساند. بنابراین شما باید الگوهای موجود در سطح جهانی را ببینید که ندیده‌اید.
دکتر معصومه نجفی پازوکی، سرپرست دفتر تألیف کتاب‌های درسی آموزش عمومی و متوسطه‌ی نظری اظهار داشت: خانم یداللهی در جلسه‌ای که چند ماه قبل برگزار کردیم اشاره کردند که روی این کار به جمع‌بندی نرسیده‌اند. امروز بنده انتظار داشتم که این پروپوزال شفاف‌تر باشد بنابراین همچنان نگران هستم که خروجی این کار معلوم نباشد.
دکتر محبی قائم مقام رئیس سازمان در این رابطه گفت: کاری که خانم یداللهی اشاره کرده‌اند روی آن به نتیجه نرسیده‌اند کاری است که دیگران انجام داده‌اند و اصلاً یکی از دلایلی که چنین پژوهشی نیاز داریم این است که پژوهش‌های قبلی که انجام شده ما را بی نیاز نکرده و به هدف نرسانده است.
دکتر حسن مظاهری دبیر شورای هماهنگی علمی سازمان پژوهش نیز بیان کرد: من فکر می‌کنم کار نسبت به جلسه‌ی قبل خیلی بهتر شده و اگرچه هنوز مواردی مانده اما ارتقاء پیدا کرده است. من جهت تأکید عرض می‌کنم که در این پیشنهاده حتماً نسبت الگو با ارزشیابی کیفی - توصیفی مشخص شود.
تأکید دکتر ملکی بر تشکیل تیم پژوهشی قوی برای پژوهش‌ها
در ادامه‌ی جلسه، دکتر حسن ملکی ضمن اشاره به اینکه در انجام پژوهش تأخیر ایجاد نشود، بیان کرد: تدوین چنین الگویی کار یک نفر نیست بنابراین خانم یداللهی باید تیم‌شان را مشخص کنند. بنده معتقد هستم که ما در برنامه‌های علوم تربیتی، انسان پنجه طلا نداریم که بگوید در همه‌‌ی زمینه‌ها متخصص است بنابراین باید تخصص‌های دیگر را هم به میدان بیاوریم تا یک تیم قوی ایجاد شود.
رئیس سازمان پژوهش تأکید کرد: شما باید تعریف‌تان از الگو را مشخص کنید. من وقتی به سؤالات و اهداف پژوهش شما نگاه می‌کنم، می‌بینم که شما به دو چیز تکیه کرده‌اید که یکی مؤلفه‌هاست و دیگری نشانگرها. این سؤال مطرح می‌شود که آیا یک الگوی سنجش و ارزشیابی که یک ضلع تربیتی و تحصیلی دارد باید به دو جزء متکی شود؟ من شدیداً تردید دارم. بنابراین روی این موضوع کار کنید.
او افزود: نکته‌ی دیگر این است که بُعد تربیتی این الگو که برای ما موضوعیت دارد در کجای کار شما قرار می‌گیرد؟ یعنی شما چه ضمانت پژوهشی می‌توانید ارائه دهید که اگر من الگو ارائه کردم این الگو صرفاً الگوی تحصیلی نیست بلکه یک الگوی آموزشی و پرورشی است.
معاون وزیر آموزش و پرورش خاطر نشان کرد: خانم دکتر احقر به‌درستی اشاره کردند که در کار کیفی، حجم نمونه‌ی ما را رسیدن به حد اشباع معین می‌کند بنابراین هر جا ما به اشباع برسیم همان تعداد، حجم نمونه‌ی ما می‌شود. نکته‌ی دیگر این است که مسئله را باید مقداری دقیق‌تر بیان کنید تا معلوم شود که چرا می‌خواهید این کار را انجام دهید. الآن مسئلهی شما بیشتر مقدمه است که باید این را هم اصلاح کنید. ضمن اینکه مطالعات تطبیقی را هم قوت بدهید و بعد آنها را بومی کنید.
دکتر ملکی تأکید کرد: خانم یداللهی اصلاحات لازم را لحاظ کنند و بعد اگر بنده، آقای دکتر محبی و خانم دکتر احقر نسخه‌ی اصلاحی را تأیید کردیم به معنای تصویب شورا تلقی خواهد شد.
بررسی پیشنهاده میزان انطباق محتوای مجله‌ی رشد نوجوان با نیازهای دانش‌آموزان
در ادامه‌ی جلسه، دکتر شاه‌محمدی درباره‌ی پیشنهاده پژوهشی "بررسی میزان انطباق محتوای مجله‌ی رشد نوجوان با نیازهای دانش‌آموزان دوره‌ی اول متوسطه" گفت: مجلات رشد به‌عنوان یکی از اجزای بسته‌های آموزشی مرتباً باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرند زیرا باید مشخص شود که این مجلات و محتواهای آنها چقدر به نیازها، سلایق و علایق دانش‌آموزان توجه کرده‌اند. نتایج چنین پژوهش‌هایی می‌تواند به ارتقای کیفی و کمیت مجلات کمک کند و شوق و رغبت دانش‌آموزان برای خواندن این مجلات را افزایش دهد.
او افزود: مسئلهی اصلی که باعث شد این پیشنهاده‌ی پژوهشی مطرح شود این بود که چه محتوایی می‌تواند مطابق با نیازهای دانش‌آموزان باشد و این محتوا به لحاظ موضوع، قالب و جنبه‌های هنری چگونه باید ارائه شود که بتواند نیازهای مخاطبان خودش را تحت پوشش قرار دهد و چه سطحی از محتوا باید باشد که نیازها را با توجه به جامعه‌ی مخاطب برآورده کند.
شاه‌محمدی گفت: هدف این پژوهش این است که میزان انطباق محتوا، قالب‌ها و جنبه‌های هنری مجلات رشد با نیازهای دانش‌آموزان دوره‌ی اول متوسطه بررسی کند و راهکارهایی را هم برای افزایش کیفیت مجلات بیان کند.
وارد شدن مجلات رشد به چرخه‌ی پژوهش اتفاق خوبی است
دکتر حسن ملکی با بیان اینکه وارد شدن مجلات رشد به چرخه‌ی پژوهش اتفاق خوبی است، اظهار داشت: این طرح در جلسه‌ی 5 ماه قبل با حضور اعضای شورا تصویب و ناظر آن تعیین شده است بنابراین روا نیست که ما دوباره این طرح را بررسی کنیم. البته این اشکال حقوقی وجود داشته که این طرح باید در شورای پژوهشی مطرح می‌شده تا معاونت پشتیبانی ما بتوانند قرارداد ببندند و الآن بیشتر این طرح دارد برای رفع یک مانع حقوقی مطرح می‌شود. بنابراین چون طرح در جلسه‌ی شورای پژوهشی تصویب شده است ما آن را در این جلسه مصوب تلقی می‌کنیم و اعلام می‌کنیم که بخش پشتیبانی ما با ایشان قرارداد ببندند.
فراخوان پژوهشی باید متناسب با موقعیت سازمان باشد
در بخش پایانی جلسه، دکتر حسن مظاهری گفت: پیشنهاد می‌کنم یکی از مأموریت‌های شورای پژوهشی این باشد که مسئله‌های پژوهشی کلان و جزئی سازمان را با کمک دیگر افراد شناسایی و دسته‌بندی کند زیرا برخی مسائل کلان و فرا دفتری وجود دارد که باید به آنها پرداخته شود. این مسائل را می‌توان به‌عنوان یک فراخوان آورد و پژوهش‌های مربوط به آن را به افراد بیرونی سفارش داد.
دکتر ملکی در این خصوص گفت: ما خودمان نمی‌توانیم مسئله‌ها را فهرست کنیم بلکه فراخوان باید برآمده از تعامل مؤثر دبیرخانه‌ی این شورا با مسئولان و کارشناسان دفاتر در جهت مسئله‌یابی و مسئله‌شناسی باشد. ما باید فراخوانی ارائه کنیم که زیبنده‌ی سازمان باشد تا اگر در آینده اساتید دانشگاه و سایر صاحب‌نظران دیدند، احساس کنند که در این سازمان وزین کار شده است.
انتهای پیام
ارسال نظر