معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، فرآیند پیش‌بینی شده در این سازمان در خصوص محتوای آموزشی نافع با رویکرد تحولی را تشریح و تببین کرد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی لطیفی در نشست سراسری معاونان و نمایندگان نشریات رشد استان‌ها در پاسخ به برخی سؤالات مطرح شده از سوی حاضران در ارتباط با موضوع علم نافع و تغییرات کتاب درسی، فرآیند پیش‌بینی شده در سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی با رویکرد تحولی را توضیح داد و گفت: موضوع اصلاح برنامه درسی مسئله پیچیده و چند جانبه‌ای است و ما با مجموعه‌‌ای از چالش‌های مزمن و مقطعی در نظام آموزشی مواجه هستیم که بخشی از آنها در فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره شد و وظیفه فرهنگیان این است که در مواجهه با بیانات رهبری، مدبرانه و حکیمانه و کارشناسانه عمل کنند.
عمل مدبرانه، حکیمانه و کارشناسانه؛ وظیفه فرهنگیان در مواجهه با بیانات رهبری
وی با انتقاد از انعکاس‌های ناصحیحی که در خصوص فرمایشات مقام معظم رهبری در باب علم نافع شده بود، گفت: هرچند باید پذیرفت که نظام آموزش و پرورش دچار ضعف‌ها و مشکلات مهمی است، ولی برخی از اظهار نظرهای عجولانه در این موضوع، موجب تضعیف نظام آموزش و پرورش می‌شود. البته اینکه در خصوص سند تحول، فقط آموزش و پرورش متهم می‌شود به تضعیف کلیت نظام آموزش و پرورش منتهی می‌شود.
دکتر لطیفی با اشاره به بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با فرهنگیان کشور، حل مشکلات و دسترسی به وضع مطلوب را متوقف بر تدبیر و دانایی، همت و تلاش و مجاهدت و همچنین صبر و شکیبایی دانست و افزود: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، در این مسیر نباید از تدبیر و مجاهدت دور شویم، همچنان‌که حتما باید از دستپاچگی هم پرهیز کنیم.
چگونگی معیار‌گذاری برای تفکیک محتوای نافع و غیرنافع
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به عمر کتاب درسی و چالش‌های پیش رو در تغییرات محتوای کتاب درسی گفت: واقعیت این است که عمر یک سری از کتاب‌ها تمام شده و برای ارتقای محتوای کتاب‌های درسی باید به سمت تولید بسته‌های تربیت و یادگیری جدید و تقویت مجلات رشد برویم. یکی از نکات چالش برانگیز در اصلاح کتاب‌های درسی، چگونگی معیار‌گذاری برای تفکیک محتوای نافع و غیرنافع در دروس و حوزه‌های مختلف است که اکنون در حال تدبیر آن هستیم. نکته دوم این است که باید تصویری از نیازهای واقعی دانش‌آموز در این زمانه داشته باشیم که در این رابطه، طرحی را برای نیازسنجی با تمرکز بر دو نگاه آینده‌نگرانه و آسیب‌شناسانه آغاز کرده‌ایم که بتوانیم حداقل در فاز نخست، با استفاده از فراتحلیل مطالعات صورت گرفته، تصویری از این مسئله داشته باشیم که چه چیزی را باید به دانش‌آموز بیاموزیم.
چالش بعدی مسئله واقعی نبودن زمان آموزش و جدول ساعات و دروس و نحوه توزیع آن است که البته این مسئله در اختیار سازمان نیست، ولی در حال برنامهریزی برای بررسی این مسئله و پیشنهاد اصلاحی درباره آن هستیم.
در بخش دیگری از این نشست دکتر لطیفی با مرور فرآیند تولید و چاپ سپاری کتاب درسی به برخی چالش‌ها و ملاحظات این فرایند پرداخت و گفت: تأمین متمرکز و به موقع این حجم از کتاب درسی در مهرماه هر سال، محدودیت‌های قابل توجهی بر زمان‌بندی‌های تألیف و طراحی کتاب تحمیل می‌کند و به همین خاطر است که سازمان باید از مدت‌ها قبل برای این مسئله برنامهریزی کرده و از مهر هر سال، فرایند چاپ‌سپاری کتاب‌های سال بعد را آغاز کند.
اصلاح کتاب درسی بر اساس معیار نافع بودن برنامه درسی
رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی با بیان این موضوع که مسئله اصلاح کتاب درسی بر اساس معیار نافع بودن برنامه درسی، از مهم‌ترین مسائل این سازمان است، گفت: نافع کردن برنامه درسی و محتوای آموزشی، فقط در سطح حذف و اضافه صفحات و بخش‌هایی از یک یا چند کتاب نیست، زیرا چنین اقدامی، در سطح اصلاح است که از جنس تغییر جزئی است، در حالی‌که ما در برخی بخش‌های برنامه و در برخی کتاب‌ها، نیازمند تحول یعنی تغییر ساختاری و بازآفرینی اساسی هستیم. بر این اساس در حال پیگیری و انجام یک سری اقدامات کوتاه مدت و یکسری اقدامات میان‌مدت و بلند مدت هستیم.
بهسازی کتاب‌های درسی؛ کلان پروژه اقدامات کوتاه‌مدت
وی با اشاره به طرح بهسازی کتاب‌های درسی به‌عنوان کلان پروژه اقدامات کوتاه‌مدت در این زمینه گفت: در پروژه بهسازی کتاب‌های درسی، بخشی از کتاب‌های مهر 1402 تغییر خواهد کرد. بخشی از این تغییرات با تمرکز بر تعدادی از محورهای مورد تأکید مقام معظم رهبری و نیاز فوری جامعه مثل سواد فضای مجازی، خانواده و جمعیت و هدایت تحصیلی انجام خواهد شد. بخش دوم نیز تغییراتی هستند که از جنبه فعالیت‌های یادگیری درج شده در برخی کتاب‌ها (همانند کتاب‌های علوم و ادبیات) به ارتقای کتاب خواهند پرداخت و بخش سوم پروژه بهسازی، روی تقویت و تغییر فضای هنری و زیبایی‌شناختی متمرکز است. همچنین، در بخش چهارم، در حال انجام بررسی‌هایی برای حذف محتواهای تکراری و تداخل‌های محتوایی بین کتاب‌ها هستیم که در نتیجه آن، بتوانیم آن بخش از محتوا که حذف آن آسیبی به ساختار کتاب درسی نمی‌زند را حذف کنیم.
لطیفی تأکید کرد بخش‌هایی از پروژه بهسازی، نقش اجرای نمونه (پایلوت) برای تحول اساسی که در پیش داریم را هم ایفا می‌کند.
برنامه سازمان پژوهش برای سال تحصیلی آتی
معاون وزیر آموزش و پرورش به برنامه سازمان پژوهش برای سال تحصیلی آتی اشاره کرد و گفت: برای مهر 1401 نیز برنامه آموزش ترکیبی را ابلاغ خواهیم کرد که طی آن، راهنمایی برای معلمان تهیه شده است تا بتوانند نقش آفرینی آموزشی و تربیتی خود در کلاس حضوری را با استفاده از روش‌ها و ابزارهای فناورانه و مجازی، ارتقا دهند. در این راهنما نیز پیش‌بینی و پیشنهاد شده که معلم بتواند بخشی از محتوا را که دانش‌آموز می‌تواند به صورت خودخوان بیاموزد، با استفاده از روش‌هایی مثل تدریس معکوس آموزش دهد و در عوض، تمرکز آموزش حضوری را بر محتواها و مباحثی بگذارد که دارای ابعاد تربیتی بیشتر بوده و برای زندگی دانش‌آموز، مفیدتر است.
برنامه‌های میان مدت و بلند مدت سازمان پژوهش
رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی به برنامه‌های میان مدت و بلند مدت این سازمان در به روز رسانی برنامه‌های درسی اشاره کرد و گفت: آنچه اکنون بر آن تمرکز داریم، چرخش‌هایی در برنامه و محتوای آموزشی و تربیتی را به دنبال خواهد داشت. یکی از این چرخش‌ها، چرخش محتوا به سمت تأکید بیشتر بر شایستگی‌های عمومی و مشترک در دوره آموزش عمومی و کاستن از نگاه رشته‌ای - دیسیپلینی به این دوره است، شایستگی‌هایی همانند هویت ایرانی اسلامی و تفکر که باید به عنوان بستر و زمینه اصلی تربیت و آموزش در این دوره مطرح شوند. مسئله بعدی که برای تحقق آن برنامهریزی کرده‌ایم، طراحی راهنمای برنامه درسی برای مدرسه به تفکیک هر یک از دوره‌های تحصیلی است که در قالب آن، هر یک از عوامل مدرسه با زبان ساده بدانند در آن دوره تحصیلی، دانش‌آموز باید به چه نقطه‌ای برسد و در فضای مدرسه چه بگذرد. اقدام بعدی نیز باز طراحی جدول عناوین هر پایه و ساعات اختصاص یافته به هر عنوان است که البته اقدام مهم و پیچیده‌ای است و همراه آن، "باز طراحی دوره متوسطه دوم" نیز باید صورت گیرد.
گزارش تصویری این نشست را اینجا مشاهده نمایید.
گزارش تصویری(2) این نشست سراسری اینجا قابل مشاهده می باشد.
انتهای پیام
ارسال نظر