آموزش با خمیرمایه «طنز» یادگیری را افزایش می دهد

برای طنز تعاریف متفاوتی وجود دارد. تعریفی که برخی از محققان برجسته علوم ارتباطات از این مقوله دارند عبارت است از این که «طنز، حاصل رفتارهای کلامی و غیرکلامی آگاهانه است که سبب بروز پاسخ مثبت مانند خنده و شادی در شخص دریافت کننده آن می شود». کارکردهای این پدیده لطیف انسانی، حوزه های متفاوتی از زندگی ما انسان ها را در بر می گیرد که حوزه آموزش نیز یکی از مهم ترین این حوزه ها است.

در همین رابطه محققی از «مدیریت پژوهش های راهبردی شورای عالی آموزش و پرورش» کشورمان در مقاله ای تحقیقی-مروری، کاربرد طنز آموزشی را در فرایند یاددهی-یادگیری به خصوص برای یادگیرندگان زبان دوم مورد بررسی قرار داده است.

در این مقاله جالب که در فصل نامه «تعلیم و تربیت» سال 30 شماره 4 به چاپ رسیده، دکتر علی ضیایی مهر موضوع کاربرد طنز در آموزش و تاثیرات استفاده از این مقوله را در کلاس های درس از دیدگاه های مثبت و منفی مورد ارزیابی قرار داده است.

اثرات مثبت: بررسی های انجام شده در مقاله فوق الذکر نشان می دهد که به طور کلی اثرات مثبت طنز در کلاس را می توان در سه حوزه دسته بندی کرد: 1) تاثیر بر یادگیری و حفظ مطلب 2) تاثیر بر جو کلاس و ارتباط بین معلم و فراگیر 3) تاثیر بر نگرش و تصور یا برداشت دانش آموزان.

نتایج مطالعات بررسی شده در این مقاله نشان می دهد که طنز تاثیر مثبتی بر میزان یادگیری و بازآوری محتوای تدریس می گذارد.

محققین معتقدند که با استفاده از طنز مناسب، می توان اثرات مثبتی بر جو کلاس گذاشت. طنز می تواند کیفیت رابطه دانش آموز و معلم را بهبود بخشیده و استرس و اضطراب را کاهش دهد و ضمنا به ایجاد محیط لذت بخش تر کمک نماید. همچنین استفاده از طنز می تواند موجب کنترل و تسلط بهتر مدرس به محیط کلاس شود. تحقیقات نشان می دهند دانش آموزانی که به خنده رو بودن تشویق می شوند اغلب کمتر رفتارهای اختلال آمیز از خود نشان می دهند. هنگامی که فراگیران تصور می کنند معلمان آن ها خنده رو و شوخ طبع هستند، تمایل بیشتری به دوست داشتن و اعتماد به آن ها از خود نشان می دهند.

طنز محبوبیت و قابل اعتماد بودن معلمان را بالا می برد، فضایی مثبت و تفاهم آمیز در روابط معلم و دانش آموز به وجود می آورد و کلاس درس را به مکانی مناسب تر برای یادگیری تبدیل می کند. برخی محققین معتقدند معلمان باید همانند طبیبان، اعتماد دانش آموز را به دست آورند تا روابط معناداری برای آموزش موفقیت آمیز داشته باشند.