پیشنهاد ایران: سال ۲۰۱۸، سال «فرهنگ کتاب و کتابخوانی» در منطقه اکو

فرهنگ به عنوان میراث ملی، مظهر همه ارزش ها و وسایلی است که به کمک ان، ما انسانها کوشیده ایم تا محیط را با خواست های آزادی خواهانه و خرد انسانی سازگار کنیم و از آن طریق زندگی و ارتباطات خود را با جهان پیرامون خود، گسترش داده و پویا تر نماییم.

در این راستا یکی از وسایل و ابزارهایی که به تعاملات فرهنگی بین کشورها کمک می کند، کتاب و کتابخانه هاست. کتابخانه ها با ارائه خدمات، منابع و محصولات خود از طریق محمل های نوین اطلاع رسانی مرزهای بین فرهنگ ها را درنوردیده و مفکوره ها و اندیشه های مختلف را در دسترس جامعه وسیع تری قرار داده است. آشنایی ملت های مختلف با تفکرات و اندیشه های یکدیگر، به توسعه فرهنگی آن ها انجامیده و باعث نزدیکی بیشتر فرهنگها می گردد. از سویی کشورهای یک منطقه مشخص به دلیل فاکتورهای مشترکی مانند اقلیم، جغرافیا، زبان و نژاد نزدیک به هم، دارای عناصر فرهنگی مشترکی نیز می باشد که هم پذیری و هم گرایی فرهنگی را بیشینه می سازد.

کشورهای منطقه اکو، با آگاهی از این مشترکات فرهنگی و نقش برجسته آن در تعاملات سیاسی و اقتصادی، دریچه های هنر و فرهنگ بومی خود را به روی هم گشوده اند، تا از این طریق به حفاظت از آنچه میراث فرهنگی مشترک گفته می شود، قدم های موثر تری برداشته شود.

در این راستا موسسه فرهنگی اکو، با هدف تقویت و ارتقای همکاری و مشارکت نزدیک بین مردم منطقه به وجود آمد تا در زمینه گرداوری و حفاظت از میراث مشترک فرهنگی کشورهای عضو و ارتقای تفاهم بیشتر میان مردم منطقه با تاکید بر ادبیات، فرهنگ مردمی، موسیقی، آداب و رسوم ملی کشورها، گردشگری، باستانشناسی، مردم شناسی و هنرهای زیبا ابتکاراتی را در دست گیرد.

تاسیس شبکه ارتباطی بین مراکز فرهنگی، کتابخانه ها، موزه ها و آرشیو های کشورهای منطقه، در راستای حفاظت از میراث فرهنگی غنی منطقه، از جمله اهداف این نهاد است. بر همین اساس از بدو تاسیس تا کنون، موسسه فرهنگی اکو، همواره از برنامه های ثبت میراث فرهنگی مشترک، آموزش محققین در زمینه مرمت نسخه های خطی و دست نوشته ها، تبادل تجربیات دانشمندان کشورهای عضو در عرصه های دانشگاهی، چاپ و انتشار کتب و مجلات در زمینه معرفی فرهنگ منطقه، بهره گیری از رسانه ها، برگزاری نمایشگاههای عکس، نقاشی، خطاطی و غیره، برنامه مبادله منابع معلوماتی و آثار هنری، برگزاری سمینارها و کنگره هایی به منظور معرفی تاریخ، هنر و فرهنگ منطقه استقبال نموده است و این برنامه ها را در دستور کار خود قرار داده است.

موسسه فرهنگی اکو در راستای ارتقای جایگاه فرهنگی منطقه، با پیگیری های فراوان چهارمین نشست روسای کتابخانه های ملی منطقه اکو، را با همکاری سازمان کتابخانه و مرکز اسناد ایران و میزبانی کتابخانه ملی تاجیکستان برگزار می کند. این رویداد نقطه عطفی است که موسسه فرهنگی اکو، مفتخر است آنرا بعد از ۷ سال وقفه برگزار می نماید. در این نشست روسای کتابخانه های ملی اکو، گردهم آمده اند تا پیرامون مهمترین موضوعات مشترک کتابداری، اطلاع رسانی و حفاظت از میراث مکتوب منطقه به بحث و تبادل نظر بپردازند تا دریچه های نوینی از همکاری را در عرصه کتابخانه ها، تبادلات و تعاملات فرهنگی در سطح منطقه گسترش دهند.

همچنین اعلام می دارم به دنبال چهارمین نشست روسای کتابخانه های ملی منطقه اکو، اولین نشست روسای دایره المعارف های کشورهای عضو اکو و اولین نشست روسای دانشگاههای منطقه اکو و دومین نشست روسای دانشگاههای هنر به زودی با تلاش و پیگیری مجدانه موسسه فرهنگی اکو، برگزار خواهد شد.

موسسه فرهنگی اکو با اعتقاد به اینکه هر گاه شرایط و رشد کتابخانه ها در جامعه ای فراهم باشد، آن جامعه مراتب ترقی و پیشرفت را یکی پس از دیگری طی کرده است و هر زمان که به هر دلیلی کتابخانه ها در کنج انزوا و بی مهری قرار گرفته است، سیر قهقرایی جامعه آغاز شده است، اعلام می دارد که این نهاد بین المللی رسالت خود می داند تا از کتابخانه ها به عنوان محمل های دانش بشری و حافظ میراث فرهنگی حمایت نموده و زمینه اعتلای چنین نهادهایی را که اهداف و خدمات آن پاسخگوی نیازهای معنوی بشر است، فراهم نماید.

به عنوان رییس یک نهاد فرهنگی بین المللی، با نظر به نقش کتاب و کتابخوانی و توسعه و اشاعه فضای مجازی، اعتقاد دارم که فرزندان ما از کتاب و مطالعه دور مانده اند که جای تحسر است. از همین منبر مساعد، جهت افزایش سرانه مطالعه در کشورهای اکو، پیشنهاد می‌کنم سال ۲۰۱۸ در منطقه اکو سال "فرهنگ کتاب و کتابخوانی" اعلام گردد و با این رویکرد که هر انسان روزی ۲۰ دقیقه از زمان خود را صرف مطالعه کتاب نماید، به استقبال این سال برویم.

همه ساله تعداد رساله و پایان نامه های فراوانی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه و موسسه های علمی پژوهشی کشورهای عضو تالیف و تدوین می گردد، پیشنهاد می کنم اتحادیه کتابخانه های ملی کشورهای عضو که با حمایت معنوی موسسه شکل گرفته است، با تاسیس بانک پایان نامه های اکو این موضوع را به طور جدی دنبال نماید و این منابع تحقیقاتی را گردآوری و در دسترس علاقمندان علم و مراکز علمی و پژوهشی قرار دهند.

مجله اکو هریتیج (ECO HERITAGE) که یک نشریه پژوهشی است و توسط موسسه فرهنگی اکو منتشر می شود تصمیم دارد، شماره بعدی را به دست آورد ها و ظرفیت های کتابخانه های ملی کشورهای منطقه اختصاص دهد. لذا خواهشمند است جهت انجام این طرح روسای کتابخانه ها همکاری لازم را داشته باشند و مطالب و مواد مورد نیاز را در اختیار مسئولین مجله قرار دهند.

همچنین اعلام می دارم که موسسه فرهنگی اکو، با هدف حفاظت از میراث مکتوب منطقه، آماده پذیرش پیشنهادهای اشتراک کنندگان این نشست، در زمینه چاپ آثار نفیس که بیانگر میراث مشترک منطقه باشد، برگزاری نشست های هم اندیشی متولیان امور فرهنگی و مشارکت در برنامه های آفرینندگی فرهنگی و هنری کشورهای عضو می باشد.

در خاتمه از میزبانی کتابخانه ملی جمهوری تاجیکستان، همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و حضور و استقبال روسای محترم کتابخانه های ملی اکو در چنین نشست ارزشمندی، تقدیر می کنم و امیدوارم تصامیم این نشست، قدمی در جهت همگرایی منطقه ای باشد.