الزامات آموزش و پرورش برای مواجهه با کرونا در سال تحصیلی آینده

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، با توجه به قطعی بودن موج دوم کرونا در پاییز و ادامه ‌دار بودن این بحران، وزارت آموزش‌ و پرورش باید برای مواجهه با مشکلات ناشی از این موضوع در سال تحصیلی جدید آماده باشد. بنابراین بازگشایی مدارس نیازمند ملاحظاتی از قبیل اصلاح قوانین، کاهش تراکم کلاس ‌ها، الزام مدارس به رعایت ملاحظات بهداشتی، الزام دانش‌ آموزان به ثبت ‌نام در مدارس نزدیک به محل زندگی و ارزیابی کیفیت یادگیری در سال گذشته برای جبران کمبودهای آن است. همچنین قوانین و زیرساخت‌ های آموزش الکترونیک و تلویزیونی نیازمند بازنگری است تا در صورت نیاز بخشی از آموزش با بهترین کیفیت از این طریق صورت گیرد.

ضرورت تدوین راهبرد برای شرایط کرونایی

براساس اظهار نظر مقامات رسمی وزارت بهداشت، همزمان با بیماری آنفلوانزا در فصل پاییز، کووید-19 نیز دوباره در این فصل اوج می ‌گیرد. همچنین کارشناسان اپیدمیولوژیست معتقد هستند موج دوم قطعی بوده اما زمان و بزرگی آن قابل تعیین نیست. بنابراین ضروریست وزارت آموزش ‌و پرورش برای مواجهه با مشکلات ناشی از ویروس کرونا در فصل پاییز خود را آماده کند. در این پژوهش، به الزامات و ملاحظات این وزارتخانه برای شروع سال تحصیلی 1399-1400 با رویکرد حفظ سلامت دانش ‌آموزان و کارکنان، ارتقا کیفیت فعالیت ‌های آموزشی و تقویت آموزش های الکترونیکی و تلویزیونی پرداخته شده است.

الزامات آموزش حضوری و بازگشایی مدارس

در بحران کرونا بازگشایی مدارس و شروع مجدد آموزش حضوری نیازمند الزامات ملاحظاتی جدی است تا بدین وسیله ضمن حفظ کارایی آموزش در مدارس، سلامت دانش ‌آموزان و کارکنان حفظ شود. این الزامات در ادامه ارائه شده است:

اصلاح قانون: بایستی قانون شروع مدارس در اول مهر ماه هر سال به نحوی اصلاح شود که از انعطاف لازم برای زمان آغاز و پایان سال تحصیلی و نیز زمان برگزاری امتحانات برخوردار باشد.

کاهش تراکم کلاس: برای کاهش تراکم کلاس ‌ها می‌توان از رویکردهایی مانند نوبتی کردن حضور دانش ‌آموزان در مدرسه به صورت یک روز در میان یا استفاده از نوبت مخالف مدارس به نحوی که دانش آموزان به دو گروه تقسیم شده و در نوبت ‌های صبح و بعد از ظهر در مدرسه حاضر شوند، بهره برد. همچنین با استفاده از ظرفیت تعطیلات آخر هفته و کاهش زمان تدریس با تمرکز بر تدریس نکات مهم، می‌توان منجر به کاهش حضور دانش آموزان از 6 ساعت به 2 یا 3 ساعت در مدرسه شد.

ارزیابی کیفیت یادگیری در سال 98-99: با ارزشیابی از دروس سال تحصیلی 98-99 در هفته یا دو هفته ابتدایی سال جدید تحصیلی، باید درصورت لزوم به تدریس و رفع اشکال مباحث سال تحصیلی گذشته اقدام شود.

ثبت نام در مدارس دولتی و غیر دولتی در سال جدید: با توجه به حتمی بودن شیوع کرونا در پاییز و تردید نسبت به امکان آموزش مصوب و غیر مصوب (فوق برنامه)، باید در قراردادهای مدارس با رویکرد اخذ شهریه فوق برنامه بصورت ماهانه و متناسب با حجم برنامه ‌های ارائه شده به دانش آموزان، تجدید نظر صورت گیرد. همچنین بایستی رویکرد فعلی ثبت نام دانش‌ آموزان از ملاک محدوده جغرافیایی، به ثبت نام مبتنی بر همسایگی مدارس تغییر یابد. به طوری که مدرسه مرکز باشد و ساکنین با مسافت کم در اولویت ثبت نام باشند تا باعث اصلاح زمان رفت و آمد و حضور دانش ‌آموزان در محیط بیرون خانه و سرویس مدارس شود.

رعایت ملاحظات بهداشتی در مدارس: بایستی دستور العمل کنترل و پیشگیری برای اجرا در مدارس سراسر کشور تهیه و ابلاغ شود. ضمناً اطلاعات مربوط به خانوارهای مبتلا به کرونا از طرف مراکز بهداشتی هر شهرستان به ادارات کل شهرستانی وزارت آموزش و پرورش برای مراقبت دانش ‌آموزان ارائه شود.

الزامات آموزش الکترونیکی و تلویزیونی

با افزایش کیفیت و گسترش روند آموزش تلویزیونی از طریق گسترش پوشش تلویزیونی و سیگنال رسانی صدا و سیما در مناطق کم ‌برخوردار طی چند ماه باقی مانده به آغاز سال تحصیلی و همکاری شبکه‌ های استانی جهت بازپخش برنامه‌ های آموزش تلویزیونی می ‌توان به تمرکز حضور دانش ‌آموزان در مدارس برای دروس عملی با رویکرد کاهش تراکم کلاسی کمک کرد.

همچنین برای افزایش کیفیت آموزش الکترونیکی و مجازی با توجه به ادامه شیوع کرونا در ایران الزاماتی وجود دارد که در ادامه بیان می ‌شود.

اجرای قوانین

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید به اجرای ماده 69 قانون برنامه ششم و نظارت بر انجام آن مکلف شود. طبق این قانون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری وزارت آموزش ‌و پرورش تا پایان سال دوم اجرای قانون، باید برنامه هوشمندسازی مدارس را اجرایی کرده و امکان دسترسی الکترونیک به محتوای آموزش به صورت رایگان برای کلیه دانش آموزان شهرهای زیر 20 هزار نفر و روستاها و حاشیه شهرهای بزرگ فراهم نمایند.

همچنین با استفاده از ظرفیت‌های قانونی می ‌توان آستان قدس رضوی، بنگاه ‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان امام را به پرداخت مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده به منظور برقراری عدالت آموزشی در حوزه آموزش الکترونیکی و ایجاد دسترسی دانش‌آموزان مناطق محروم به ملزومات آموزش الکترونیکی مکلف کرد. ضمناً با تصویب قوانینی می ‌توان دسترسی رایگان به محصولات و نرم افزار های آموزش مجازی و محتوای درسی ارائه شده توسط مؤسسه‌های آموزشی و کمک آموزشی امکان پذیر کرده و با محاسبه هزینه ‌های صورت گرفته به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی، به آموزش مجازی دانش آموزان کمک کرد.

تدوین ضوابط حکمرانی آموزش مجازی

با تدوین و اجرای قواعد کلی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در حوزه آموزش‌های مجازی و نظارت و ارزیابی آن‌ها‌، می‌ توان کیفیت آموزش مجازی دانش‌ آموزان را به صورت چشمگیری افزایش داد. قوانینی همانند ارائه محیطی ایمن و قابل کنترل از اینترنت برای استفاده دانش‌ آموزان مانند استفاده از نرم‌افزارها و سخت افزارهای آموزش مجازی و استفاده از ظرفیت سیمکارت‌ های دانش‌ آموزی، می ‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.

پیشنهاد الزامات مدیریتی و اجرایی آموزش مجازی

پیشنهاد می ‌شود همزمان با توزیع کتاب‌ های درسی سال تحصیلی آینده، محتوای الکترونیکی چندرسانه ‌ای از همه دروس به دانش آموزان ارائه گردد و برای دانش‌ آموزان مناطق کم ‌برخوردار روستایی و عشایری و با توجه به عدم دسترسی این افراد به اینترنت، درسنامه و بسته‌ های الکترونیکی آفلاین، ارائه شود. همچنین ملزم کردن مدارس به راه اندازی و تجهیز مدرسه به زیرساخت ‌های آموزش آنلاین و مجازی و استفاده از ظرفیت خیرین مدرسه ‌ساز برای تبدیل شدن به مدارس به مدرسه مجازی تمام عیار در شرایط خاص کمک شایانی کند. به علاوه، برای بهبود کیفیت استفاده دانش ‌آموزان از محتوای آموزشی آنلاین می ‌توان از آموزش یاری استفاده نمود. ضمناً بازنگری و نظارت بر تعرفه عرضه خدمات آموزش الکترونیکی و ارائه بسته ‌های اینترنتی با تعرفه ویژه به معلمان و دانش ‌آموزان کم ‌بضاعت، منجر به دسترسی همه اقشار جامعه به این امکانات کمک آموزشی شد.

جمع ‌بندی

با توجه به اظهارات مقامات وزارت بهداشت، موج دوم شیوع ویروس کرونا در پاییز قطعی است. بنابراین ضروری است که وزارت آموزش و پرورش با درک این واقعیت و داشتن فرصت چند ماهه تا آغاز سال تحصیلی جدید، ملاحظات و الزاماتی را برای کاستن مشکلات شیوع بیماری کرونا در نظر بگیرد. در این پژوهش اقدامات و ملاحظاتی با تمرکز به سه حوزه آموزش حضوری، آموزش الکترونیکی و آموزش تلوزیونی  ارائه شد. این ملاحظات به آموزش و پرورش کمک می ‌کند تا از بحران پیش رو با کمترین خسارات عبور کند و در روند آموزش دانش‌ آموزان خلل کمتری ایجاد شود.

منبع: سایت جامعه اندیشکده‌ها