اولین نشست معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری با کارشناسان و صاحب نظران در خصوص موضوع "برون سپاری" بسته‌های یادگیری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، این نشست با حضور دکتر حسن ملکی معاون طراحی و تولید بسته های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی برگزار شد که متن کامل آن به شرح زیر است:
در ابتدا دکتر ملکی اظهار داشت:
برون سپاری تولید بسته‌های یادگیری از چند جهت قابل تأمل و بررسی است. مهمّ‌ترین نکته این است که ما مطابق فلسفۀ تربیت اسلام که در اسناد بالادستی ما تجلّی یافته است موظف به صیانت از ارزش‌های دینی و حریم فرهنگی خود هستیم. قاعدتاً آنچه‌که محتوای برنامه درسی نامیده می‌شود باید به اطمینان بسیار بالایی مورد پذیرش نظام تعلیم و تربیت ما باشد. در برون‌سپاری تولید بسته‌های یادگیری همیشه باید این حقیقت مدّ نظر ما باشد.
از طرف دیگر در سال‌های اخیر دانش‌آموختگان زیادی درسراسر کشور تربیت شده‌اند و هر کدام یک نیروی صاحب‌نظر در حوزه‌های مختلف علمی محسوب می‌شوند. سزاوار نیست که در برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های یادگیری از این سرمایه‌های عظیم فرهنگی، علمی غفلت کنیم و از آن‌ها بهره‌مند نشویم.
به‌علاوه این که ارتقای کیفیّت برنامه‌ها و کتاب‌های درسی و به‌طور عام بسته‌های یادگیری، به‌گسترش فکر و اندیشه در سطح ملّی نیاز دارد. ابتکارات و خلاقیّت‌ها معمولاً در آدم‌های گمنام و ناشناخته باید شناخته شوند اکنون جامعه نخبگانی قوی و وسیعی در کشور شکل گرفته است و نباید خود را از آن‌ها بی‌نصیب نگه داریم.
بدین ترتیب تمایل داریم طبق مبانی قانونی که در برنامۀ‌درسی ملّی و سند تحوّل بنیادین آموزش و پرورش ذکر شده است با یک برنامۀ دقیق به‌سوی کاهش تمرکز و استفاده از مشارکت ظرفیّت علمی و کارشناسی موجود در جامعه و دانشگاه‌ها حرکت کنیم. شاید بتوان گفت، این جلسه که در آن تعدادی از افراد اهل نظر سازمان پژوهش شرکت کرده‌اند برای این منظور تشکیل شده است که می‌خواهیم در یک نظام متمرکز به عقلانیّت تصمیم‌گیری‌ها اضافه کنیم. انشاءا... بتوانیم از طریق مباحث مفید و شفاف به یک جمع‌بندی برسیم.
دکتر امانی طهرانی: داشته های امروز ما قابل اتکا است
در ادامه این نشست دکتر محمود امانی طهرانی مشاور علمی رئیس سازمان با تآکید بر اینکه برون سپاری موضوع مهمی است گفت: ابتدا باید بین برون‌سپاری و چندتألیفی تفکیک قائل شویم چراکه با هم متفاوت هستند. موضوع چند تألیفی مسائل خاص خودش را دارد و شاید ایجاد آشفتگی در فضای آموزشی را در پی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه می بایست بین منابع درسی و اقلام پشتیبانی تفاوت قائل شد گفت: منابع درسی همان کتاب‌های درسی است و اقلام پشتیبان عمدتاً منابع الکترونیک را تشکیل می‌دهد.
عضو هیئت علمی سازمان پژوهش با بیان اینکه تجارب گذشته نشان داده چندین آفت می تواند مسیر برون سپاری را به ناکامی بکشاند این آفت‌ها عبارتند از: 1- ساده‌انگاری قدم‌ها این راه است که ظرایف خاص و دشواری‌های عدیده دارد. 2- ناامیدی از انجام این کار به دلایل تجارب ناکام گذشته، آفت دیگری است که این اقدام را تهدید می نماید. 3- فقدان جامع‌نگری و شتاب‌ناک عمل کردن می‌تواند سومین آفت این کار باشد.
دکتر امانی طهرانی با اشاره به اینکه داشته های امروز و اسناد قابل اتکایی که وجود دارد باعث می شود تا این اقدام تحولی بزرگ به سرانجام خوبی برسد و آفت های گذشته را پشت سر بگذراند گفت: بستر فوق‌العاده که امروز وجود دارد به ما راه را نشان می دهد.
وی پیشنهاد کرد با توجه به تنوع کار تهیۀ الگوهای عملی ضرورت دارد که از جملۀ آن‌ها الگوی مهندسی معکوس است. اگر سازمان به بسترهای الگوهای عمل درجنبه‌های ملی، حقوقی، مالکیت کار، روندهای کنترلی، استاندارد ارزشی، علمی و توجه نماید می توان برون سپاری را صورت داد.
در ادامه، دستور کار جلسه مورد بحث و بررسی و تبادل نظر گرفت که اهم مذاکرات، به شرح ذیل می‌باشد.
- تمکین به اسناد بالادستی راه حل مشکلات برون‌سپاری است برای اجرای دقیق آن باید فضا باز شود تا افراد بیرونی وارد شوند و طرف‌های این اقدام از افراد حقیقی به سمت افراد حقوقی برود.
- با توجه به محدودیت‌های موجود انجام این کار برای سازمان، مسؤلیت تضامنی ایجاد می‌کند به‌همین دلیل باید بُعد حقوقی کار مورد توجه قرار گیرد تا بحث تضامنی سرمایه‌های انسانی در تألیف کتب درسی وارد شود.
- مدل تلفیقی سهیم کردن ارگان‌ها در تألیف کتاب‌ها بهتر جواب می دهد.
- قسمت زیادی از برنامه‌های سازمان برون‌سپاری است ولی شکل واقعی برون سپاری نیست؛ زمانی برون‌سپاری واقعی صورت می‌گیرد که بتوانیم ازسرمایه‌های بیرونی به شکل قانونمند و سازمان یافته استفاده کنیم.
- ملاک‌های شناسایی و انتخاب افراد، مکانیزم انتخاب افراد، معیارهای بررسی آثار، نحوۀ پرداخت حق‌الزحمه‌ها و .. برخی از استلزامات اجرای این طرح است. ساده انگاری و سخت انگاری دو آفت بزرگ اجرای برون سپاری برشمرد .
- در استان‌ها ظرفیت‌های بسیار خوبی وجود دارد و می توان کارهای بزرگی را انجام داد. تهیه و تصویب اسناد برون‌سپاری و تهیه استانداردهای محتوایی، ساختاری، نگارشی، شکلی، آموزش تولیدکنندگان، سفارش به بخش بیرونی و اشاعه و مراقبت از برنامه درسی فرآیندیست که بر اساس آن‌ها می‌توان برون سپاری را انجام داد.
- در اجرای اقدامات مهم مانند برون‌سپاری چند سوال مهم «چرا؟ ، کدام؟ ، چه کسی؟ ، چگونه است؟ » مطرح است که با پاسخ دقیق و مناسب به این سوالات می توان بسیاری از امور را به سرانجام مطلوب رساند.
- با توجه به تأکید تنوع بخشی به سایر زبان‌ها در اسناد بالادستی، برون‌سپاری فرصت خوبی برای عملیاتی کردن اسناد بالادستی است.
- با توجه به وجود تجربیات ارزشمند در سازمان، تجربه‌نگاری نیاز اساسی سازمان است دارد تا پیشینۀ دهه‌های گذشته استخراج و به‌منظور بهره گیری در امر برون سپاری در اختیار مدیران قرار گیرد. این تجربه نگاری اقدامی بسیار مفید خواهد بود که می تواند جلوی بسیاری از تصمیمات نادرست بعدی را بگیرد. بحث مدیریت دانش و طراحی الگویی برای برون‌سپاری از موارد قابل توجه در این کار است.
- کتاب درسی حیثیت فرهنگی کشور است و اهمیت بسیاری دارد در این کار می‌توان بین کتاب‌هایی که حساس هستند با کتاب‌هایی که حساسیت کمتری دارند تفاوت قائل شد و از کتاب‌های با حساسیت کمتر، امر برون سپاری را شروع کرد و با ایجاد آماده‌سازی ذهنی در جامعه و البته استفاده از همکاری و تعامل با جامعه نخبگانی اقدامات مؤثّری را صورت داد.
- کیفی تر شدن، سریع تر بودن و ارزان تر شدن باید سه دلیل اصلی برون سپاری باشد و اگر اقدامی در این زمینه انجام شد و موارد فوق محقّق شد برون سپاری درست اجرا شده است. حقوق وضعیت معنوی ناشران، تخصصی بودن کتب درسی، متفاوت بودن قراردادها، نبود تضمین کافی و فقدان ساز و کارهای لازم برای انتخاب ناشران برخی از چالش‌های مهم پیش روی برون سپاری است.
- برون سپاری در زمینۀ برنامه درسی می تواند تجویزی، نیمه تجویزی و اختیاری باشد و این کار را می‌تواند از بخش اختیاری و با سپردن امور به اشخاص حقیقی و حقوقی آغاز شود. برای اجرای صحیح برون سپاری می بایست به سمت نهادها و مؤسسات رفت.
- الزام قانونی بزرگترین منفعتی است که سازمان باید به آن پایبند باشد. متدلوژی کار باید مشخص شود. پیشنهاد می شود این کار در قالب طرح پژوهش انجام شود، فرصت‌ها و تهدیدهای ان به لحاظ علمی احصا شود.
- با توجه به وجود نهاد بالاتر در تولید استانداردها در امور فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، برای سازمان پژوهش در این حوزه محدودیت‌هایی وجود دارد که توجه به آن‌ها الزامی است.
- شرکت‌های پذیرنده باید در همۀ ابعاد اطلاعات و دانش کامل و کافی در امر برون سپاری کسب کنند.
- توجه به جغرافیای شاخه فنی و حرفه‌ای و کار و دانش باید به تنوع استانداردها آن هم توجه شود.
- الزامات برون‌سپاری عبارتند از: تنظیم قانون و مقررات اجرایی، تنظیم استانداردهای لازم برای تولیدکنندگان، طراحی پلان اقتصادی، برقراری نظام پایش و نظارتی و مشخص شدن جغرافیای برون سپاری در بخش خصوصی.
در پایان آقای دکتر ملکی اظهار داشتند از مجموع مذاکرات این جلسه برداشت شد که برون سپاری کار مهمی است ولی ظرافت‌هایی دارد و احتیاط طلب است بنابراین باید مراقبت شود تا دچار وسواس نشویم.
ایشان محورهای اصلی مذاکرات را به شرح ذیل مطرح کردند:
- اجرای آزمایشی برون سپاری؛
- تهیه استانداردهای دقیق و روشن؛
- تجربه‌نگاری در امر برون سپاری؛
- الویت دادن به نهادها و مؤسسات بر افراد؛
- الویت قرار دادن دروسی که حساسیّت کمتری دارن در امر برون سپاری؛
- تبیین چرایی برون سپاری و پاسخ به آن‌هاتحلیل درست از چالش‌های پیش رو؛
- رفتن به سمت اجرایی کردن برخی از اجزای بسته‌های یادگیری بهجای برون سپاری کل یسته‌ها؛
- مورد توجه قرار دادن استلزامات آن از جمله :ساختاری، علمی، فناوری و....؛
- توجه به تفاوتهای الگوهای برون سپاری در شاخۀ فنی و حرفه ای و کار و دانش و دوره‌های عمومی و نظری؛
- توجه به پیامدهای احتمالی یرون سپاری؛
- طراحی الگوی برون سپاری به طوری که بین نهادها و افراد رقابت ایجاد شود؛
- مورد توجه قرار دادن نظام بررسی و ارزیابی کیفیّت در فرایند برون سپاری؛
- با توجه به ضرورت وجود الگویی در امر برون سپاری، این کار باید در قالب طرح پژوهشی اجرا تا مدل مورد نظر استخراج و هر آنچه که مطرح شد در آن دیده شود. با مشورت اعضا، مسؤلیت تهیه طرح مزبور و انجام اقدامات مقتضی به آقای دکتر مظاهری و تیمی متشکل از نمایندگان دفاتر معاونت طراحی و تولید بسته‌های یادگیری واگذار شد.
نظرات
برون سپاری تهدید نیست فرصت است به شرط اینکه اعتماد کنیم
ارسال نظر