محمد ناصری مدیرکل دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی در گفت‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، در خصوص اینکه «آیا کتب کمک درسی در دوره دبستان لازم است»، اظهار داشت: کتاب کمک درسی کتابی است که قرار است در خصوص درس خاص، مفاهیم درسی را ساده و عمیق‌تر بیان کند.
وی ادامه داد: کتاب‌های مختلفی داریم و کتب کمک‌درسی اختصاصی هر پایه است و اگر زمانی کتاب درسی تغییر کند، کتاب کمک‌درسی از حیّز انتفاع خارج می‌شود. حال این پرسش مطرح است که آیا از پایه اول تا پایه ششم دبستان کتب کمک درسی ضرورت دارد یا خیر؟
مدیرکل دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی یادآور شد: کتاب کمک درسی می‌تواند مناسب باشد؛ چراکه در مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش تصریح شده برای اینکه آموزش را پایدار کنیم، از منابع آموزشی دیگر استفاده کنیم.
ناصری افزود: کتب کمک درسی برای پایه دبستان می‌تواند با احتیاط‌های لازم مورد استفاده قرار گیرد، یعنی باید بگویم هیچ‌گونه الزامی وجود ندارد تا معلم دانش‌آموزان را به خرید آنها مجبور کند.
وی تصریح کرد: کتاب‌های کمک‌درسی عمدتاً کتبی است که نتیجه‌گرا هستند و در فرآیند آموزشی کمکی نمی‌کنند؛ یعنی صورتی از حل مسئله هستند؛ در حالی که نظام آموزشی برای دوره دبستان از رویکرد ارزشیابی که نمره محور بود، به ارزشیابی توصیفی تغییر یافته است؛ در نتیجه چه نیازی به کتب کمک درسی دارد.
وی بیان داشت: وقتی سنجش ما امتحان‌محور باشد، دانش‌آموز برای توانا شدن ناچار است نتیجه‌گرا باشد، اما وقتی بیان می‌شود دانش‌آموز از حل مسئله، باید شیوه و روش حل مسئله را یاد گیرد و این بخش مهم‌تر است، موضوع عوض می‌شود. اگر قصد داشته باشیم مثلاً دانش‌آموز را در درس فارسی قوی کنیم، نباید کتاب کمک‌درسی به او بدهیم، بلکه باید کتاب «خواندنی» به دانش‌آموز داد.
*کتب کمک درسی کتاب درسی را به صورت سؤال و جواب در می‌آورد
ناصری تأکید کرد: آفتی که در کتب کمک درسی وجود دارد این است که تمام کتاب درسی را به متن مقدس تبدیل می‌کنند و کتاب را آنالیز کرده و از همه کتاب درسی سؤال تهیه می‌کند؛ در نتیجه دانش‌آموز عین واژه‌ها را حفظ‌کرده و وقتی مطالب را کمی تغییر می‌دهیم، دانش‌آموز از دادن پاسخ ناتوان می‌شود.
مدیرکل دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی با بیان اینکه اگر بخواهیم فرآیند یادگیری دانش‌آموزان را در دوره دبستان تقویت کنیم، نیاز به کتب کمک درسی نیست،خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین اهداف دوره دبستان «خواندن» است و باید دانش‌آموز داستان بخواند و با سؤال و پرسش کردن کتاب، این امر محقق نمی‌‌‌شود. برای نمونه از طرح داستان شهید حسین فهمیده در کتاب درسی قرار است دانش‌آموز از این حرکت شهید تأثیر واقعی بپذیرد.
وی متذکر شد: وقتی شیوه ارزشیابی نظام آموزشی دوره دبستان، به روش توصیفی تغییر داده شده است، باید متناسب با این سنجش همه چیز تغییر کند.
ناصری عنوان کرد: دانش‌آموز وقتی به کلاس بالاتر می‌آید، والدین به دانش‌آموز فشار آورده و مرتب می‌گویند باید تو به مدرسه تیزهوشان و نمونه دولتی بروی و مدام سطح توقع خود را بالا می‌برند، یعنی دانش‌آموز تا به خود می‌آید، یکدفعه رقابت کردن یا اینکه باید از دیگران جلو بزند را یاد می‌گیرد و یک دانش‌آموز با هزار مسئله‌ای که هیچ ربطی به علم ندارد، روبرو می‌شود.
مدیرکل دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی افزود: متأسفانه این کتب توسط معلمان، اولیا و توسط رقابت بین مدرسه‌ای و نظامی که این تفاوت و امتیازات را برای بعضی جاها قائل شد توصیه شده و همه را به آنجا سوق می‌دهد. ما دکّانی در نظام آموزشی درست کردیم که ناشر برای تجارت می‌آید، معلم برای رقابت می‌آید، دانش‌آموز برای آینده‌اش می‌آید؛ در نتیجه همه چیز نظام آموزشی مریض می‌شود.
وی یادآور شد: در این شرایط می‌بینیم که وقتی به دانش‌آموز دبستانی می‌گوییم چند کتاب خوانده‌ای، می‌گوید مثلاً 20 کتاب خوانده‌ام، اما می‌بینیم که 15 کتاب آن اصلاً ارزش خواندن نداشته است؛ در حالی که یک معلم آگاه و متعهد که نظام آموزشی را خوب فهمیده باشد، وظیفه‌اش این است که طوری عمل کند که دانش‌آموز مطالب را یاد گیرد و لذت ببرد و معلم با چنین ویژگی روی دانش‌آموز و خانواده آن تأثیر می‌گذارد.
*باید کتب کمک درسی در دوره ابتدایی محدود باشد
ناصری با بیان اینکه دانش‌آموز دوره ابتدایی بسیار تحت تأثیر معلم خود قرار می‌گیرد، گفت: ما همه چیز را به این نقطه سوق دادیم تا آزمون برگزار کنیم و رقابتی باشد. اگر در دوره دبستان چنین شرایطی به وجود آید فاجعه است و اگر در دوره دبستان قرار است کتب کمک درسی داشته باشیم، باید مقدارش کم باشد و انتخاب چند کتب کمک درسی نقض غرض بوده و خلاف اهداف آموزش و پرورش است.
ارسال نظر