کارگروه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کمیسیون توسعه‌ی آموزش عمومی قرآن کشور با حضور رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به بررسی ابعاد مختلف «طرح ملی اتقان» و طرح «شناسایی و ساماندهی مدرسان عمومی قرآن کریم» پرداخت.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دکترحسن ملکی در ابتدای جلسه بر اهمیت دروس قرآنی تأکید کرد و گفت: در مسیر مقدس قرآن و برنامه‌ی درسی قرآن، یک قداست ذاتی وجود دارد لذا از همراهی کلیه‌ی همکاران و صاحب‌نظران در این عرصه بسیار متشکرم و از خدواند متعال می‌خواهم که ما را در حد وسع و ظرفیت‌مان از مصادیق کسانی قرار دهد که از ظلمات خارج شده و به نور و معنویت الهی وارد شده‌اند.
او بر اهمیت این جلسات تأکید کرد و افزود: کمیسیون قرآن دارای زیر مجموعه‌ها و کارگروه‌هایی است که یکی از آنها کارگروه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است که مبنای قانونی و مقرراتی دارد لذا وظیفه‌ی ماست که در این عرصه مداوم و اصولی گام برداریم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: در این راستا باید نقاط قابل پژوهش را شناسایی کنیم تا بتوانیم گره‌های کور را باز کنیم زیرا بدون پژوهش، برنامه‌ریزی کردن، قابل دفاع نیست و مطالعات می‌توانند به برنامه‌ریزی‌ها اعتبار دهند. به همین خاطر، امیدواریم که در این کارگروه هم به وجهه‌ی پژوهش و هم برنامه‌ریزی آموزشی به‌صورت همزمان بپردازیم و بتوانیم، برنامه‌ی درسی قرآن را آن‌گونه که در شأن این برنامه است، اجرا کنیم.
حسن فلاح به‌عنوان دبیر کارگروه در ادامه‌ی این جلسه به توضیح دستور جلسه پرداخت و گفت: در این جلسه بررسی گزارش تحلیلی مسئول اجرای طرح ملی اتقان از معاونت آموزش ابتدایی، دستور نخست خواهد بود. همچنین بررسی پیش‌نویس طرح آمایش مدرسان عمومی قرآن کریم و بررسی برنامه‌ی درسی آموزش عمومی قرآن کشور، دستور جلسه‌ی دو بخش دیگر این جلسه بررسی خواهد شد.
او افزود: در ذیل بند سوم، ما به‌دنبال این هستیم که اگر در حوزه‌ی پژوهش عنوانی وجود دارد که نیاز است، بر روی آن اقدام کنیم، مورد بررسی قرار گیرد. همچنین لازم است که اعضا پیشنهادات خود را در رابطه با هفت فراز از شناسنامه اقدامات ملی سند راهبردی توسعه‌ی آموزش عمومی قرآن کشور، اعلام کنند تا بتوانیم فعالیت‌های مناسبی برای این اقدامات پیش‌بینی کنیم.
اجرای آزمایشی طرح اتقان آسیب‌شناسی و بررسی شد
در ادامه قهرمانی، نماینده‌ی معاونت آموزش ابتدایی به ارائه‌ی گزارشی تحلیلی درباره‌ی طرح ملی اتقان پرداخت و گفت: از سوی معاونت ابتدایی، برای تأمین طرح اتقان سه مدل پیشنهادی ارائه شد که یک مدل آن، کاملاً مجازی بود. در این راستا و طی جلساتی که برگزار شد، نظرات بر این قرار گرفت که حداقل یک سوم این طرح و پروژه‌ی ملی به‌صورت حضوری برگزار شود.
قهرمانی ادامه داد: برای اینکه مدل اجرایی به‌صورت ترکیبی یعنی حضوری و مجازی استان البرز انتخاب شد زیرا به‌دلیل مجاورت این استان با پایتخت، اساتید کشوری امکان حضور در کلاس‌ها را داشتند اما این امر، برای سایر استان‌ها امکان‌پذیر نبود.
او افزود: در این راستا طرحی را برای مدرسین استانی قرار دادیم تا واسط بین مدرسان کشوری و معلمان مدارس باشند لذا طی جلساتی قرار شد که به ازای هر 20 راهبر، یک مدرس استانی تعیین شود. بر همین اساس و در مجموع، ما بالغ بر 131 مدرس قرآنی لازم خواهیم داشت و از این مدرسان طی دو روز دعوت خواهد شد تا به تهران مراجعه کنند البته قبل از آن نیز محتوا در اختیار مدرسان استانی قرار خواهد گرفت تا با آمادگی وارد عرصه شوند و پس از آموزش وارد عرصه‌ی آموزش راهبران قرآنی و سپس آموزش معلمان هدف شوند. بدیهی است که راهبران قرآنی در این عرصه نقش تسهیل‌گر را دارند و معلمان جامعه‌ی هدف، هر کجا که لازم باشد، مستقیماً پشتیبانی را دریافت خواهند کرد.
قهرمانی به بررسی آسیب‌ها و چالش‌های این طرح پرداخت و گفت: بدیهی است که طرح اتقان نیز، مشکلات و چالش‌هایی داشت اما معتقدم دورنمای طرح موفق بوده و آینده‌ی آن را روشن می‌دانم. نوع اجرای کار در استان البرز سبب شد که نقش معلمان استانی و مباحثی از این دست مشخص شود اما فاصله‌ای که بین آموزش معلمان و راهبران ایجاد شد، نوعی چالش را به‌وجود آورد. نکته‌ی دیگر بحث ارزیابی و ارزشیابی راهبران بود زیرا از بین افراد انتخابی تعداد اندکی موفق به گذراندن ارزشیابی‌ها شدند.
دانشفر رئیس اداره‌ی آموزش‌های ضمن خدمت وزارت آموزش و پرورش نیز در ادامه گفت: از آنجایی که استان البرز پایلوت آزمایشی این طرح بود، بنابر این قرار داشت که ایرادات مشخص شود و نسبت به آینده و ادامه‌ی آن بتوانیم تصمیمات بهتری بگیریم. در این مسیرراهبران قرآنی تحت آموزش 11 مدرس کشوری قرار گرفتند.
اوافزود: در شرایط مد نظر ما برای انتخاب افراد جهت شرکت در دوره، سابقه، ارتباط مدرک تحصیلی، استاد بودن افراد در روخوانی و روان‌خوانی قرآن و آشنایی با برنامه‌ی درسی آموزش قرآن قرار داشت که در ادامه‌ی اجرای طرح توجه استان‌ها به این مهم مورد تأکید است.
دانشفر تصریح کرد: در این راستا قرار بر این شد که در استان‌ها نیز مدرسان استانی داشته باشیم لذا قبل از انتخاب راهبران، تعدادی مدرس استانی را انتخاب کردیم که کاملا بر مبنای انتظارات ما انتخاب شده باشند. یکی از ایرادهای ما در پایلوت استان البرز، تربیت نشدن مدرس استانی بود که امروز و در طرح اصلاحیه مد نظر قرار گرفت. در همین راستا و در طرح جدید، ظرفیت و سهمیه‌ای نیز، برای مصاحبه و گلچین کردن ایجاد کردیم لذا افراد نهایی، که قرار است، به‌عنوان مدرسان استان‌ها انتخاب شوند، پس از شرکت در دوره و ارزیابی، مدرسان راهبری ما را آموزش خواهند داد.
او ادامه داد: بر همین مبنا 170 نفر، از بین 1300 نفری که طی مرحله‌ی دوم، انتخاب شده بودند، گلچین شدند تا طی مصاحبه و آزمون، از بین آنها مدرسان استانی را برای شرکت در دوره‌ی توجیهی انتخاب کنیم و اشتباهات گذشته در این مسیر تکرار نشود.
فلاح نیز در ادامه‌ی جلسه بر لزوم بررسی مجدد پایلوت اجرایی طرح تأکید کرد و گفت: شاید لازم باشد که راجع به ادامه‌ی طرح شتابزده عمل نکنیم زیرا استلزامات طرح هنوز کاملاً مشخص نیست و باید موارد متعدد به شکل همه جانبه، مانند تکلیف راهبران قرآنی، ضمانت اجرایی نظارت و راهنمایی ایشان در مدارس کاملاً مشخص شود.
او افزود: تجربه نشان داده که برگزاری بهترین دوره‌ها بدون ناظر و راهنما پاسخگو نخواهد شد ضمن اینکه باید در این بخش به ضمانت اجرایی کار نیز توجه کنیم تا طرح با قوت و قدرت به اجرا برسد.
عرفانی نسب رئیس دبیرخانه‌ی کمسیون توسعه‌ی آموزش عمومی قرآن کشور نیز در ادامه، از برگزاری این جلسات تشکر کرد و گفت: همان‌طور که مستحضرید، طرح اتقان یکی از طرح‌هایی است که در راستای اجراسازی سند توسعه‌ی آموزش عمومی قرآن شکل گرفت و دو اقدام این سند، ناظر به آموزش قرآن و ارتقای افزایش توانایی صلاحیت مربیان ابتدایی و مربیان پیش‌دبستانی است که در نهایت ابلاغ شد.
او افزود: همان‌طور که می‌دانید، در اجرای این طرح، چهار ضلع وجود داشت و بخش مخاطبان که معلمان را شامل می‌شد، به معاونت آموزش ابتدایی سپرده شد. در ادامه قسمت تولید محتوا و مجموعه‌ی برنامه آموزشی کلاس‌ها به سازمان پژوهش، سپرده شد. بخش اجرا و تبدیل آن به دوره‌ی ضمن خدمت نیز به عهده‌ی مرکز برنامه‌ریزی آموزشی گذاشته شد. ضلع چهارم یعنی شناسایی، انتخاب اولیه‌ی اساتید به معاونت پرورشی و فرهنگی و اداره کل قرآن، عترت و نماز سپرده شد و هر بخشی به اجرای محدوده‌ی وظایف خود پرداخت.
عرفانی نسب تأکید کرد: از آنجایی‌که این طرح به‌صورت پایلوت در استان البرز اجرا شد و طبق تأکیدات ریاست سازمان پژوهش، ما نیاز به بررسی و تحلیل داریم تا آسیب‌ها و نقاط قوت آن، چراغ راه ما باشد. بدیهی است، طرحی که قرار است 423 هزار معلم دوره‌ی ابتدایی را تحت‌الشعاع قرار دهد، نیازمند پخته شدن و آسیب‌شناسی است اما بر طبق بررسی‌ها، همه‌ی ما متوجه یک حلقه‌ی مفقوده شدیم که همان مدرسان استانی بودند لذا بنا بر این قرار گرفت که این مدرسان تحت آموزش قرار گیرند و حلقه‌ی ارتباطی بین آنان و مدرسان کشوری ایجاد شود.
نباتی کارشناس قرآن و معارف سازمان نیز در ادامه‌ی این مباحث، گفت: هدف از اجرای آزمایشی این است که ما به یک روشنگری برای طرح اتقان دست پیدا کنیم و بتوانیم آن را به اجرا برسانیم البته آموزش مدرسان و حرکت برای اجرای کشوری، نیازمند برگزاری مجدد دوره‌های آموزشی است تا بتوانیم ابزارها و زیرساخت‌های مفقوده را نیز مد نظر قرار دهیم و نقص‌ها را به‌صورت کامل رفع کنیم.
در ادامه‌ی جلسه، سایرحاضران به نقد و بررسی مباحث مطرح شده پرداختند و ابعاد مختلف طرح، مورد ارزیابی قرار گرفت.
اصلاح مجدد الگوی طرح اتقان و بازبینی در دستور کار قرار گرفت
دکتر ملکی نیز در جمع‌بندی مباحث مطرح شده، گفت: به‌نظر من، در این مسیر دو راه پیش رو داریم. حالت اول این است که بپذیریم اجرای آزمایشی به‌صورت مطلوب انجام نشده است زیرا در این صورت گزارش اجرای آزمایش ناقص، راهگشا نخواهد بود و برای اجرای سراسری نیز، قواعد تعریف شده‌ای به‌دست نخواهیم آورد لذا لازم است که نقش‌ها و مسئولیت‌ها، درست تعریف شود.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: به‌نظر من، راهکار دوم نیز، اکتفا به همین شکل حاضر است لذا باید بتوانیم به تحلیل‌های عمیق‌تری بر اساس دادههای موجود بپردازیم و بر اساس آن نیز برای اجرای سراسری نواقص را برطرف کنیم. به نظرم باید وارد طرح نخست شویم و معتقدم که باید در این عرصه اصولی، عمل کنیم البته در این راستا گروه قرآن، باید نقش پررنگ‌تر و جدی‌تری را دنبال کند و وارد میدان شود تا با سرعت عمل بیشتری بتوانیم طرح متقنی برای این عرصه اجرا کنیم.
دکتر ملکی ادامه داد: اجرای این کار بر عهده‌ی معاونت ابتدایی است و کار محتوا نیز بر عهده‌ی سازمان پژوهش است اما نیاز داریم که اجرای آزمایشی به‌درستی تدوین و تعریف شود و اجرا نیز به‌درستی انجام شود. در این راستا معاونت آموزش ابتدایی و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی باید به‌صورت مشترک این طرح را پیش ببرند و وارد عمل شویم.
آقای فریدونی در ادامه، با اجرای مجدد طرح آزمایشی مخالفت کرد و گفت: از آنجایی‌که مدل تغییر کرده است، اجرای آزمایشی در استان معنا ندارد زیرا در مدل گذشته، باید مدرسان کشوری شناخته شده و سپس در استان‌ها حضور پیدا کنند تا به مدرسان آموزش دهند اما امروز روند، کاملاً تغییر کرده است و مدل آزمایشی نیز، دچار تغییر شده است لذا شاید تحلیل عمیق بهتر باشد اما یقیناً لازم داریم که رفع اشکال را کاملاً جدی بگیریم.
حجت‌الاسلام حمید محمدی، مشاور رئیس سازمان پژوهش و دبیر شورای توسعه‌ی فرهنگ قرآنی کشور نیز بیان کرد: شاید یکی از مشکلات شاخص، افرادی بودند که برای این دوره انتخاب شدند زیرا در طراحی این پایلوت، هم اساتید و هم محتوای خوبی را شاهد بودیم. به نظر من، این طرح یکی از بزرگترین تجربه‌ها بود و ما باید برای ملی‌سازی، به آن توجه کنیم و در انتخاب اولیه افراد دقت نظر لازم را داشته باشیم.
او افزود: شاید بهتر باشد که بدون نگاه به دوره‌ی جدید، به ترمیم، اصلاح و تکمیل دوره بپردازیم و با انجام چند عملکرد بر الگو، به تکمیل این بخش و اجرا، روی آوریم. در این راستا لازم است که افرادی را جهت بازنگری و بهسازی انتخاب کنیم تا در مسیر اجرا، اشکالات را برطرف کنند اما یقیناً، تا از رفع تمام اشکالات مطمئن نشدیم، نباید برای اجرایی شدن سراسری آن اقدام کنیم.
دکتر ملکی نیز ضمن موافقت با پیشنهادات مطرح شده، گفت: شورای پژوهشی نباید تضعیف شود و باید در این جلسات تصمیمات لازم گرفته شود اما اگر این‌چنین نشده است، من گله‌مند هستم. به هر حال، بدیهی است که نواقص الگو باید برطرف شود و کار مورد بازبینی قرار گیرد و برای اجرای این بخش در سطح ملی نیز باید معاونت آموزش ابتدایی و سازمان پژوهش مشترکاً به اجرا اقدام کنند زیرا کار در هر قدمی با محتوا در ارتباط است لذا این دو بخش باید مشترکاً کار را دنبال کنند و به اجرا برسانند. بدیهی است که نقش معاونت آموزش ابتدایی در اجرا بیشتر است اما ضروری است که این کار با همراهی سازمان پژوهش انجام شود.
در ادامه فریدونی، قهرمانی، فلاح، دانشفر، عرفانی نسب و نباتی به عنوان یک تیم برای بازبینی و اصلاح این طرح انتخاب شدند و بنا بر این قرار گرفت که طرح توسط این اعضا نهایتا تا دو هفته آینده مجددا به کارگروه مراجعه داده شود.
طرح شناسایی و ساماندهی مدرسان عمومی قرآن کریم مصوب شد
در بخش دوم جلسه، اعضای حاضر به بررسی طرح شناسایی و ساماندهی مدرسان عمومی قرآن کریم و ابعاد مختلف آن پرداختند.
شکری از صاحب نظران حوزه قرآنی در توضیح این طرح بیان کرد: این طرح بسیار مهم است زیرا به نقطه مهم آموزش عمومی مدرسان، و کسانی باز می‌گردد، که می‌خواهند متناسب با اهداف آموزش عمومی و سندی که در این باره تهیه شده، به شکل هماهنگ و منسجم، در کل کشور، کار انجام دهند.
او افزود: در طول سال‌های گذشته و توسط دستگاه‌های مختلف، از جمله آموزش و پرورش، دوره‌های مختلفی برگزار شده است اما این طرح سعی دارد که ظرفیت‌های موجود در کشور را پس از آمایش، شناسایی کند. این نیازسنجی و شناسایی توسط یک فراخوان باید انجام شود اما قبل از آمایش، لازم است که تمهیدات علمی و عملی برای آن پیش بینی شود.
شکری خاطر نشان کرد: در این راستا یک کمیته علمی باید صلاحیت‌ها و شاخص‌های یک مدرس عمومی را در شاخه آموزش قرآن مشخص کند تا بر اساس این مباحث، فراخوان منتشر شود و افرادی که خود را مناسب می‌دانند در یک سامانه ثبت نام کنند. سپس یک کمیته اجرایی و فناوری مجموعه این داده‌ها را تجمیع خواهد کرد، و کمیته نظارت و ارزشیابی پیش بینی شده نیز، نسبت به بررسی دادههای این سامانه اقدام خواهد کرد تا به راستی آزمایی آنها، بپردازد.
در ادامه دکتر حسن ملکی به تقدیر از این طرح پرداخت و گفت: هدف اصلی این است که، مدرسان آموزش عمومی قرآن را شناسایی کنیم و در یک بانک اطلاعاتی تجمیع کرده، و در زمان مورد نیاز استفاده کنیم، لذا من معتقدم که کار بسیار خوبی است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: یکی از بزرگترین ضعف‌های کشور ما این است که افراد متخصص را به‌درستی شناسایی نکرده‌ایم و در زمانی که نیاز داریم، افراد شناخته شده، وجود ندارد لذا حضور یک سیستم مشخص، باعث می‌شود که بتوانیم افراد عالم و نخبه را در شهرهای مختلف شناسایی کنیم و در زمان‌های مورد نیاز از آنان دعوت به عمل آوریم.
سرابی نیز از این طرح تقدیر کرد و گفت: به‌نظر من این طرح بیشتر شناسایی و ساماندهی است لذا استفاده از کلمه‌ی آمایش باید به این معنا باشد. همان‌طور که مستحضرید یک طرح مصوب با عنوان ارزیابی و اعطای مدارک به مدرسان و قاریان قرآن کریم وجود دارد و در شورایی که مسئولیت ارزیابی آن را بر عهده دارد، دستگاه‌های مختلفی، عضو هستند. به‌نظر من لازم است، این طرح نیز، با این بخشها بیشتر هماهنگ شود و شاید لازم باشد که ما در طرح ارزیابی اصلاحاتی را داشته باشیم تا یک نوع هم‌افزایی شکل گیرد.
دکتر صمدی نیز در ادامه‌ی جلسه بیان کرد: طبق توضیحات ارائه شده، بین اهداف و گام‌های اجرایی، ارتباط تنگاتنگی که انتظار داریم، دیده نمی‌شود لذا اگر بر روی این اهداف کارگروه اتفاق نظر دارند، گام‌های اجرایی با اهداف، باید هماهنگ شود.
او افزود: پیشنهاد من این است که بتوانیم از ارگان‌های مرتبط با تربیت مدرس قرآنی در این مسیر استفاده کنیم و بتوانیم به شکل گسترده‌تری این طرح را به اجرا برسانیم.
دکتر ملکی نیز در بخش پایانی گفت: تلاش ما این است که طرح را واقعی‌تر اجرا کنیم لذا عنوان طرح از آمایش به شناسایی و ساماندهی تغییر پیدا خواهد کرد. به نظرم خود طرح خوب است لذا لازم می‌دانم که با اصلاحات آن را به تصویب برسانیم البته نسخه‌ی اصلاح شده باز هم برای همکاران ارسال خواهد شد تا اگر نکته‌ای بود، متذکر شوند. در این راستا قطعاً یک کارگروه مسئولیت اجرای کار را خواهد داشت و بخشها و ارگان‌هایی که اشاره شد نیز، می‌توانند عضو این کارگروه باشند. بر همین اساس مجری طرح کارگروهی است که زیرمجموعه‌ی این کمیسیون خواهد بود.
انتهای پیام
ارسال نظر