بازنشستگی برای معلم مفهومی ندارد، معلم همیشه معلم است

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، دکتر اقبال قاسمی پویا پژوهشگر و پیشکسوت فرهنگی که بیش از 53 سال در آموزش وپرورش به امر تعلیم و تربیت مبادرت ورزیده است، باحضور در استودیو الفبا ضمن بررسی پیشینه آموزش وپرورش در نیم قرن گذشته، فرصت ها وچالش های فراروی آموزش وپرورش را در گفتگوی صمیمی با نظری رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش وپرورش مطرح کرد و در ادامه راهکاری را نیز ارائه کردند.

*بازنشستگی برای معلم مفهومی ندارد، معلم همیشه معلم است

قاسمی اظهار کرد: علاوه بر اینکه 53 سال و 4 ماه در کسوت معلمی همواره تلاش کرده ام، خود نیز در خانواده ای فرهنگی پرورش یافته و همواره با علاقمندی به حرفه معلمی نگاه کرده ام.

وی افزود: در این دوره طولانی همواره آموزش وپرورش را نقد کرده ام، اما این نقد همیشه از دریچه دلسوزی و برای ساختن بوده و هیچ گاه با هدف فروریختن صورت نگرفته است.

*مشکلات آموزش وپرورش دفعتا ایجاد نشده بلکه مزمن است

این پژوهشگر ادامه داد: مشکلات آموزش وپرورش دفعتاً به وجود نیامده است ، بلکه به صورت مزمن و در طول سالیان طولانی ایجاد شده واین موضوع با بررسی اسناد آموزش وپرورش در قبل و بعد از انقلاب کاملاً نمایان است؛ بنابراین نقد نظام تعلیم و تربیت قبل از انقلاب نیزمرسوم بوده و پس از انقلاب بر مشکلات آموزش و پرورش افزوده شده است، مشکلاتی مانند بی انگیزگی معلم، علاقمند نبودن دانش آموزان و ...

وی تصریح کرد: بعداز پیروزی انقلاب اسلامی از لحاظ کمی کارهای خوبی صورت گرفته مانندافزایش درصد میزان باسوادی جامعه از 50 درصد به بیش از 90 درصد، اما از لحاظ کیفی وضعیت رضایت بخش نیست و باید تلاشهای بیشتری صورت گیرد و در حالی که جشن چهل سالگی انقلاب اسلامی را برگزار می کنیم، حدود 10 میلیون بی سواد و 10 میلیون کم سواد در کشور وجود دارد.

*نباید انتظار رویا از آموزش وپرورش داشت

وی یادآور شد: بعداز انقلاب، آموزش وپرورش حاکمیتی شده وبسیاری از نهادها در نظام تعلیم و تربیت ورودکردند واز طرفی انتظارات از آموزش وپرورش به شدت افزایش یافته است وجامعه ریشه آسیب های اجتماعی را در کم کاری آموزش وپرورش می داند، بنابراین کنترل بی نهایت آموزش وپرورش توسط نهادها و دستگاه های مختلف باعث شده تا دست و پای آموزش وپرورش بسته شود و نتواند انتظارات جامعه را برطرف کند.

اقبال قاسمی با اشاره به پژوهش های صورت گرفته، تنها 20 درصد آموخته های افراد را ناشی از آموزش های رسمی نظام تعلیم وتربیت اعلام و عنوان کرد: 80 درصد آنچه که افراد آموخته اند خارج از نظام رسمی آموزش وپرورش ودر جامعه
فراگرفته اند، این در صورتی است همه از آموزش وپرورش انتظارات رؤیایی دارند و فکر می کنند اصلاح جامعه تنها به دست آموزش وپرورش انجام می شود، اما باید این سؤال  از دستگاههای مطالبه گر پرسیده شود که شما چقدر در آموزش وپرورش سرمایه گذاری کرده اید که این قدر انتظار دارید؟ بنابراین تغییر نگاه ها به آموزش وپرورش تنها راه جلوگیری از ادامه مشکلات آموزش وپرورش است.

باتوجه به انحراف مسیر تربیت به سمت کنکورمحوری، نظرتان درخصوص حذف کنکور چیست؟

دکتر قاسمی، موضوع حذف کنکور در آموزش وپرورش یک دغدغه 25 تا 30 ساله است، اما آنچه درخارج از آموزش وپرورش اتفاق می افتد دراختیار ما نیست و ما باید خودمان را اصلاح کنیم وفرآیندهای داخلی را ترمیم کنیم،  در کلاس های تست زنی این همه هزینه می شود و کودکی کودکان از آنها گرفته می شود تا آمادگی شرکت  در آزمون در آنها ایجاد شود، بنابراین کلاس کنکور مولد آموزش وپرورش است ما در آموزش وپرورش تست زنی به بچه ها یاد می دهیم در مؤسسات علمی نیز همین کار را انجام می دهند، حتی رسانه ملی در یک مسابقه قرآنی در تلویزیون سؤالاتش را تستی مطرح می کند، پس اگر قرار است اصلاحی صورت گیرد باید از آموزش وپرورش شروع شود و نوع ارزشیابی ها را تغییر دهیم، جالب است برخی خانواده ها گله می کنند که چرا مدرسه تست ارائه نمی کند و حال سئوال اینجاست، آیا ما مهارت های زندگی را به دانش آموزان می آموزیم، اما مؤسسات علمی این کار را نمی کنند؟ پاسخ منفی است، ما هر چه را آموزش دهیم مؤسسات آن را در بیرون ارائه می کنند.

این پیشکسوت فرهنگی خاطرنشان کرد: اخلاق را نمی شود از کتاب گرفت ، بلکه باید از جامعه فرا گرفت حال اگر جامعه ای پر از فساد و رانت باشد، نمی توان اخلاق را به بچه ها آموزش دهد.

این پژوهشگر برتر ادامه داد: امروزه آموزش و پرورش ما به مثابه کالا است،یعنی دانش آموز را تربیت نمی کند، بلکه دانش آموز را متناسب با تقاضای جامعه آموزش می دهد،  نظام عرضه و تقاضا که برجامعه حاکم است، تعلیم و تربیت را تحت تأثیر قرار داده  و اینگونه هست که درجامعه دچار نظام طبقاتی شده ایم و این در حالیست که همچنان  از عدالت سخن می گوئیم.

وی افزود: به فرض اینکه مؤسسات علمی را از ریل خارج کنیم، اما اگر آموزش وپرورش از درون اصلاح نشود و همچنان همین مسیر ادامه پیدا کند، ممکن است آسیب ها به شکل دیگری نمایان شوند، بنابراین آموزش وپرورش باید طوری عمل کند، که زمینه به وجودآمدن مؤسسات علمی آزاد در جامعه فراهم نشود.

*حجم محتوای آموزشی مدارس بسیار سنگین است و نیاز به کاهش دارد

قاسمی اظهار کرد: هرچند سهم آموزش وپرورش در فرهنگ سازی جامعه تنها 20 درصد است، اما همین میزان باید به شکل صحیحی انجام شود و در مدارس به جای اینکه روی آموزش  درس هایی مانند ریاضی، زبان و...  تلاش کنیم، می توانیم برآموزش مهارت های زندگی نیز تأکید داشته باشیم.

مفهوم پردازی در دهه های اخیر بسیارصورت گرفته، اما برای اینکه عملگرایی جایگزین آن شود، چه راهکاری را شما دراین خصوص ارائه می دهید؟

*ضرورت جایگزینی عمل به جای نظریه پردازی درآموزش وپرورش

این پژوهشگربرتر افزود: آموزش وپرورش باید یک کارگروه داشته باشد که ارائه راهکار" تبدیل نظریات به عمل "را پیگیری کند و شرط اول این است که بپذیریم اشتباه کردیم و در بحران هستیم، راهکار دوم، اعتماد و اعتباربخشی به تشکل های معلمی است، باید به آنها اطمینان دهیم که فارغ ازهرگونه فضای امنیتی می توانند حرف  خودشان را بزنند. از طرفی باید مشارکت را تقویت کنیم و  ما شاهد هستیم که 50درصد از فضاهای آموزش بعداز انقلاب را خیرین ساخته اند و شاید اگر اهمیت بیشتری به این مهم داده می شد، مدرسه بیشتری را احداث می کردند.

*تقویت مشارکت  اولیا در امور مدرسه

وی مشارکت مردم در نظام تعلیم و تربیت را یکی دیگر از راهکارهای برون رفت از مشکلات آموزش وپرورش برشمرد و افزود: ارتباط اولیا با مدرسه باید تقویت شود و مردم مشارکت عاطفی و درونی باید با مدرسه داشته باشند.

وی ادامه داد: نگاه سیاستمداران باید نگاه توسعه ای باشد، یعنی بدانند خروجی فعالیت ها افرادی کارآمد، توانا و دارای مهارت است و معلم نیز عدم یادگیری دانش آموزان را تنها به گردن دانش آموز نیندازد، بلکه خود را نیز مقصر بداند و مجدداً تلاش کند.

*رسانه ملی نباید با آموزش وپرورش قهر باشد

رسانه ملی با آموزش وپرورش قهر است ، برنامه ای که در جهت تقویت فضای آموزش وپرورش باشد در تلویزیون دیده نمی شود، در حالی که جا دارد یک شبکه خاص آموزش وپرورش در کنار سایر شبکه ها همواره فعالیت کند.

قاسمی سامان دهی پژوهش ها در آموزش وپرور ش را نیز از راهکاری برون رفت از مشکلات آموزش وپرورش خواند و با وزیر آموزش وپرورش دو خواسته را مطرح کرد:

* تغییر نحوه گزینش معلمان وکاهش محتوای آموزشی، دو درخواست از وزیر

وی گفت: معلم تاج آموزش وپرورش است و سایر عوامل از جمله، فضای آموزشی، محتوای کتب درسی،... همه در خدمت معلم هستند؛ بنابراین از وزیر آموزش وپرورش درخواست می کنم درنحوه به کارگیری و گزینش معلمان بازنگری شود و با دیدی وسیع تلاش کنند تا افراد شایسته و دارای هنر معلمی وارد این عرصه شوند.

قاسمی پویا ادامه  داد: ‌مشکل  اصلی معلمان معیشت نیست، بلکه نگاه به معلم و نوع نگرش به تعلیم و تربیت می باشد. وی تغییر و کاهش محتوای آموزش را دومین خواسته خود از وزیر آموزش وپرورش اعلام کرد.