معرفی رشته «قالب‌سازی فلزی» شاخه کاردانش

به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس،‌ رشته «قالب‌سازی فلزی» در زمینه صنعت از گروه مکانیک قرار دارد.

*معرفی رشته

یکی از روش‌های ساخت هر نوع قطعه‌ای اعم از قطعات ماشین، هواپیما، کشتی، لوازم خانگی و غیره به تعداد زیاد، استفاده از قالب است.

ابزار شکل‌دهنده هر نوع قطعه را قالب گویند به صورتی که قطعه شکل مورد نظر و قابل قبول و مطلوب را پیدا کند؛ قالب‌ها براساس اینکه چه موادی را شکل می‌دهند به قالب‌های پلاستیک، فلزی، سیمانی، گلی، گچی، ازبست، شیشه، کاغذ، پلیمر، سرامیک، چوب، پارچه، فوم، سنگ، مواد خوراکی و غیره تقسیم می‌شوند.

امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی در بخش ماشین‌افزار و در بخش نرم‌افزار صنعت، قالب‌سازی از حیث کاهش زمان ساخت و از نظر قابلیت ساخت قالب‌هایی با فرم‌های پیچیده، پیشرفت قابل توجهی را به خود دیده است.

مراحل تولید قالب به 2 بخش طراحی و ساخت تقسیم می‌شود. در بخش طراحی، مهندس طراح (قالب‌ساز) با توجه به دانش و تجربه خود، اجازه و شکل قالب را با استفاده از نرم‌افزارها طراحی کرده و مدل سه بعدی قطعات قالب را با ماشین‌های ابزار مختلف نظیر تراش ـ فرز ـ دریل، اسپارک و غیره می‌سازد، سپس بعد از اتمام عملیات ماشینکاری فرایند مونتاژ قالب انجام می‌شود.

*سطح آموزشی مهارت‌ها

توانایی ساخت قالب‌های تزریق پلاستیک ـ توانایی ساخت قالب‌های فلزی ـ توانایی ساخت قالب‌های پرس (شکل‌دهی ورق) ـ توانایی ساخت قالب‌های شیشه و سرامیک ـ توانایی ساخت قالب‌های دایکاست (نوعی ریخته‌گری است که مواد مذاب، تحت فشار به داخل قالب تزریق می‌شود.)

*آینده تحصیلی و شغلی

فارغ‌التحصیلان این رشته در مقطع کاردانی (فوق دیپلم) در دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای، دانشگاه آزاد، دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی و دانشگاه‌های غیرانتفاعی ادامه تحصیل داده و سپس با شرکت در آزمون کارشناسی (مهندسی) می‌توانند به ادامه تحصیل خود تا مقطع کارشناسی و بالاتر بپردازند.

این رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی به 2 گرایش قالب‌سازی و ماشین‌ابزار و در مقاطع بالاتر (تحصیلات تکمیلی) به سه گرایش سیستم‌های تولید صنعتی، شکل‌دهی فلزات و (در برخی از دانشگاه‌ها مکاترونیک) تقسیم می‌شوند.

در دانشگاه برخی از دروس پایه این رشته شامل ریاضی، فیزیک، مکانیک، استاتیک، مقاومت مصالح و برخی دروس تخصصی این رشته شامل طراحی قالب پرس، ماشین‌های کنترل عددی، سیستم های اندازه‌گیری (مترولوژی)، توانایی ماشینکاری، اونیورسال، تولید مخصوص، هیدرولیک و پنوماتیک، تست غیرمخرب، طراحی قید و بند (انواع گیره‌ها)، تکنولوژی پلاستیک، کامپوزیت، ریخته‌گری، شکل‌دهی فلزات، قالب‌های آهنگری (فورج)، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر (CD/DAM)، جوشکاری تخصصی، علم مواد و عملیات حرارتی، کاربرد برق، مدیریت تولید، کنترل کیفیت، اتوماسیون، طراحی کارخانه و... است که همه این دروس دارای آزمایشگاه و یا کارگاه نیز هستند.

زمینه شغلی:

امکان فعالیت در تمامی کارگاه‌های کوچک، کارگاه‌های صنعتی و کارخانه‌های تولید قطعات می‌باشد. فارغ‌التحصیلان این رشته قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین‌سازی، ابزارسازی، خودروسازی، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی (نظامی) به ساخت و تولید قطعات، ماشین‌آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره‌برداری و اجرای صحیح طرح‌ها را عهده‌دار شوند.

داوطلب باید سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به خودکفایی صنایع  کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.

*ساعت آموزش

رشته «قالب‌سازی فلزی» دارای 105 ساعت آموزش است که شامل 42 ساعت دروس عمومی، 50 ساعت شایستگی‌های فنی، 4 ساعت شایستگی‌های پایه و 9 ساعت شایستگی‌های غیرفنی است.

استاندارد مهارت و درس این رشته شامل «ریاضی 1 متشکل از 2 واحد نظری»، «فیزیک متشکل از 2 واحد نظری»، «ابزار تیزکن (صنایع) متشکل از 2 واحد نظری و 3 واحد عملی»، «ماشین ابزارکار درجه 2 متشکل از 4 واحد نظری و 13 واحد عملی»، «قالبساز درجه 2 متشکل از 3 واحد نظری و 14 واحد عملی» و «کارورزی متشکل از 4 واحد عملی» است.