شبکه ملی مدارس ایران «رشد» آینده روشنی را پیش رو دارد و در این راه قطعاً چالش‌های زیادی را گذرانده و فراز و فرودهایی را هم پیش رو دارد. این شبکه آموزشی و محتوایی برخی مواقع با اقبال کمتری روبه رو شده که در این بخش از پرونده رشد به آن می‌پردازیم.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، شبکه ملی مدارس ایران (رشد) در سال‌های پایانی دهه 70 با هدف اطلاع‌رسانی به دانش‌آموزان، معلمان و مدیران آموزش و پرورش راه‌اندازی شد. شبکه‌ی رشد محیطی آموزشی، تربیتی و الکترونیکی است که با استفاده حداکثری از ظرفیت‌های فن‌آوری اطلاعات در راستای نظام آموزشی، زمینه‌ی تحقق ارزش‌های اسلامی، تقویت هویت دینی و ملی، غنی سازی اوقات فراغت، تکمیل آموزش‌های رسمی، پرورش خلاقیت، اطلاع رسانی و تبادل تجربیات مخاطبان را فراهم می‌کند. شبکه‌ی رشد با وجود آنکه در آستانه‌ی 30 سالگی خود است اما از شناخته شدن آن بیش از یک دهه نمی‌گذرد.
انتقال محتواهای رشد قدیم به شبکه رشد جدید
با تغییر نظام آموزشی و تبدیل آن به 6-3-3 و در نتیجه تغییر محتوای کتب درسی محتوای تولید شده در این شبکه نیز بازتولید شد و محتوای شبکه ملی مدارس ایران به دو قسمت رشد جدید و رشد قدیم تقسیم شد. وجود دو بستر شبکه‌ی رشد قدیم و جدید مطلوب نبود در نتیجه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برای رفع مشکلات دانش‌آموزان بستری را برای انتقال بخش‌هایی از محتوای شبکه رشد قدیم به رشد جدید فراهم آورد.
علت اینکه تاکنون تمام داده‌های رشد قدیم به رشد جدید منتقل نشده در نظر گرفتن هدفی جدید برای داده‌های موجود در شبکه رشد است. سازمان پژوهش از سال 1399 محتواهای تولید شده را باز مهندسی کرد. علت این باز مهندسی این است که تا قبل از سال 1398 دانش‌آموزان امکان استفاده از موبایل در مدارس را نداشتند و باید در خانه از محتوا استفاده می‌کردند؛ به همین دلیل محتواهایی که در شبکه ملی رشد تا سال 1399 تولید شده برای بستر وب است و تبدیل کردن این محتواها به بستر اندروید که بتوان آن‌ها را در گوشی موبایل و یا تبلت اجرا کرد زمان بر و هزینه بر است. از این رو در بازمهندسی شبکه رشد در شرایط پاندومی محتوای تولید شده‌ی جدید با تلفن همراه قابل رؤیت و استفاده خواهد بود.
تولید محتوای شبکه رشد برای همه پایه‌ها
شبکه‌ی رشد در سال‌های ابتدایی راه‌اندازی فقط برای برخی پایه‌ها محتوا تولید می‌کرد اما محتوای تولید شده برای شبکه رشد در دهه 1390 بر خلاف سال‌های دهه 80 برای همه پایه‌ها تولید می‌شود. بیشترین محتوای تولید شده در شبکه رشد در دوره ابتدایی، سپس دوره متوسطه اول و در پایان دوره متوسطه دوم است. تابستان امسال حدود 3 هزار فیلم و قطعه آموزشی به محتوای تولید شده در شبکه رشد اضافه شده است.
چرایی کم اقبالی شبکه‌ی ملی رشد در مقطعی از زمان
شبکه‌ی ملی مدارس ایران در سال‌های دهه 80 کمتر مورد اقبال دانش‌آموزان قرار گرفت. ضعف اطلاع رسانی در جامعه‌ی مخاطبان شاید دلیل اصلی این امر بود. در این سال‌ها آنگونه که باید و شاید به دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها از طریق رسانه‌های جمعی برای استفاده از این محتواها اطلاع رسانی لازم صورت نگرفت.
دلیل دوم مورد توجه قرار نگرفتن رشد، عدم تأکید و اجبار به استفاده از محتوای تولید شده در شبکه رشد است. آموزش و پرورش استفاده از شبکه شاد را به تمام مدارس بخشنامه کرد درحالی که در هیچ برهه‌ای از زمان‌های قبل برای استفاده از شبکه رشد هیچ ابلاغیه‌ای به مدارس ارسال نشد. علت این امر نیز دیدگاه مسئولان وقت آموزش و پرورش بود زیرا معتقد بودند نباید اجباری در استفاده از محتوای شبکه رشد وجود داشته باشد. استدلال این بود که به جهت اینکه محتوای شبکه‌ی رشد جنبه‌ی اوقات فراغت و مکمل آموزشی دارد، انتخاب مخاطب باید زمینه ساز مراجعات او به وب سایت باشد.
علاوه بر این نگرانی ناشی از سلامت فضای مجازی نیز مزید بر علت بود؛ برای رفع این نگرانی اگر طرح اتصال به اینترنت ملی از سال‌های 70 به درستی انجام می‌شد دانش‌آموزان می‌توانستند از این ظرفیت استفاده و وارد شبکه رشد شوند.
استدلال دیگر برای سوق ندادن دانش‌آموزان به این فضا این بود که روش اصلی آموزش در دوره ابتدایی در ایران حضوری و دست ورزی است و معمولاً دانش‌آموز سه پایه اول وارد فضای اینترنت نمی‌شود و در سه پایه دوم دانش‌آموز به صورت کنترل شده از این فضا استفاده می‌کند. براساس مطالعه مقایسه‌ای که روی سایر کشورها انجام شده در کشورهای پیشرفته‌ی جهان همانند فنلاند که در حوزه‌ی IT سرآمد هستند، دانش‌آموزان به صورت کنترل نشده وارد فضای وب نمی‌شوند. هم اکنون با توجه به شرایط فعلی شیوع کرونا شرایط برای تحصیل از بستر وب فراهم شده و دغدغه‌های بسیاری که تا قبل از این وجود داشته رفع شده است. با توجه به استفاده بالا از فضای اینترنت برای آموزش به مرور زمان استفاده از محتوای تولید شده در رشد هم بیشتر خواهد شد.
صرف زمان مناسب برای غنی شدن محتوای موجود در این شبکه سومین استدلال در کندی اطلاع رسانی و معرفی شبکه‌ی رشد بود تا محتوایی تولید شود که دانش‌آموزان از هر پایه‌ای به این شبکه وارد و به محتوای مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. شبکه رشد در دهه 80 با فقر محتوایی رو به رو بود به ویژه دروس دوره متوسطه. علت این نقص نیز تعداد بالای کتب و عدم همکاری بخش خصوصی برای تولید محتوا در این زمینه‌ها بود.
برنامه‌های شبکه رشد تا پایان سال 99
با توجه به اینکه محتوای تولید شده در دوره ابتدایی غنی است و دانش‌آموزان ابتدایی با مراجعه به رشد می‌توانند تمام محتوای پشتیبان مورد نیاز خود را تهیه کنند. هدف گذاری برای شبکه رشد در بازه زمانی 6 ماه دوم سال 1399، غنی کردن محتوا در متوسطه دوم و فنی وحرفه‌ای است. تا پایان سال 99 بیش از 7 هزار عنوان محتوای آموزشی در متوسطه دوم و فنی و حرفه‌ای تولید و در شبکه‌ی رشد بارگذاری خواهد شد.
شکل جدید وبگاه شبکه رشد
دانش‌آموزان برای استفاده از شبکه‌ی رشد باید ابتدا به آدرس https://www.roshd.ir/ و به بخش پایه تحصیلی و کتاب مورد نظر خود مراجعه کنند. به جهت تسهیل دسترسی؛ به شبکه رشد جدید دو قسمت جدید دوره‌های آموزش ابتدایی «شامل سه سال اول و سه سال دوم» و یک دوره متوسطه «شامل سه سال اول متوسطه و سه سال دوم متوسطه دوم» اضافه شده است. در این قسمت رشته‌های تجربی، ریاضی، انسانی و رشته‌های فنی و حرفه‌ای «شامل گرایش کشاورزی، خدمات، فنی، صنعت» به صورت تفکیکی بارگذاری شده است تا هر دانش‌آموز براساس پایه و رشته خود به بخش مورد نظر خود مراجعه کرده و درس مورد نظر خود را انتخاب و از محتواهای تولید شده در این بخش استفاده کند. علاوه بر آن سازمان پژوهش در صدد ایجاد محتوای تعاملی در بستر رشد و برای سیستم عامل اندروید است. ممکن است تا پایان سال 99 تغییراتی در شبکه‌ی رشد ایجاد شود که بتوان فعالیت‌های تعاملی نیز در آن در نظر گرفته شود.
چگونگی تعاملات بین مخاطبان و شبکه رشد
در شبکه‌ی رشد جدید امکان تعامل برای مراجعه کنندگان فراهم شده است. محتوای تولید شده در این شبکه به 4 گروه تقسیم می‌شود.
گروه اول فیلم‌های آموزشی ویژه معلمان، ویژه دانش‌آموزان و فیلم‌های روش تدریس است که هم اکنون در آموزش تلویزیونی نیز شاهد آن هستیم.
گروه دوم فایل‌های صوتی هستند که به آن‌ها کتاب گویا اطلاق می‌شود و فقط برای 4 پایه اصلی از اول تا دوازدهم برای دروس فارسی، قرآن، عربی و زبان انگلیسی است. در این مورد فقط متن کتاب بدون تصویر خوانده می‌شود.
گروه سوم محتواهای تعاملی هستند که از رشد قدیم به رشد جدید منتقل شده‌اند و دانش‌آموزان آن‌ها را از روی سایت دانلود و هر زمانی که نیاز بود این فعالیت تعاملی شامل آزمون، آزمایش، تکرار و تمرین را استفاده می‌کنند. گروه چهارم نیز مجلات رشد هستند که آن‌ها را متناسب با هر درس و هر پایه به عنوان محتوای تکمیلی شامل داستان، شعر، قصه و... روی سایت رشد قرار داده شده است. تا دانش‌آموزان این مطالب را دریافت کنند و در اوقات فراغت از آن‌ها استفاده کنند.
پرونده‌های قبلی مربوط به شبکه رشد را در اینجا مشاهده نمایید.
بخش اول؛ شبکه رشد؛ الماس ناب آموزش و پرورش و تعامل بین دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها
بخش دوم؛ بررسی ظرفیت‌های هم‌افزایی شبکه‌های رشد و شاد توسط سازمان پژوهش
ارسال نظر