مشروح مصاحبه معاون پژوهش و برنامه ریزی کهگیلویه و بویراحمد

معاون پژوهش، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی اداره کل آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویراحمد مهمترین دغدغه های تعلیم و تربیتی و پژوهشی را تشریح کرد.

حسینعلی فاتحی در پاسخ مکتوب به سوالات روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی مهمترین دغدغه هایش در نظام تعلیم و تربیت را بیان داشت.متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:

1-از نظر شما کدام فعالیت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در استان با اقبال خوبی روبرو شده و دلیل آن چیست؟

ازآنجاکه تمامی فعالیت های سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، تخصصی و ضروری هستند، نمی توان ونباید آنها را رتبه بندی و یا دست اول و دوم شمرد، به عبارت دیگر فعالیت ها مکمل و همپوشان یکدیگرند، به عنوان مثال همانقدرکه فعالیت های پژوهشی مهم و حیاتی هستند، سایرفعالیت ها نظیر بررسی و تحلیل محتوا، نقد و ارزشیابی کتب درسی ویا تولیدمحتوای الکترونیکی  مهم و حیاتی هستند. اما چنانچه ریزفعالیت های ذیل کارکردهای اصلی مدنظرباشدمی توان به ارزشمندی فعالیت هایی نظیر طراحی، اعتبارسنجی، نقد وارزشیابی وتحلیل محتوای کتب درسی نونگاشت، طراحی و تدوین کتب درسی بومی استان، تحقیق و پژوهش در دوطیف فرهنگیان و دانش آموزان، توسعه و تقویت و پشتیبانی فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات وبرنامه ریزی آموزش نیروی انسانی وجشنواره فیلم رشد ونظایرآن اشاره کرد.

2- معاونت پژوهشی استانها چگونه می توانند روحیه امید به آینده، پیشرفت کشور و خودباوری را در بین دانش آموزان گسترش دهند؟

اعتمادبه نفس و امید آفرینی در دانش آموزان و تقویت نگاه آنان نسبت به آینده و کشورمستلزم برنامه ریزیهای جامع و چندوجهی همه ارکان نظام آموزشی است که دراین میان معاونت های پژوهشی استانها می توانند نقش اول واصلی را ایفا نمایند. گردشهای علمی، توسعه پژوهشهای دانش آموزی، برگزاری مسابقات علمی، آموزشی بین المللی، تقویت بنیه آموزشی دانش آموزان در آزمون های پرلزو تیمز، برگزاری جشنواره های علمی، آموزشی، تقویت نهادمشاوره درآموزشگاهها، توسعه و تقویت پژوهش سراهای دانش آموزی، توسعه و تقویت آزمایشگاههاو کارگاههای آموزشی و مهارتی، رویکردهای نوین نسبت به موضوع درمجلات رشد دانش آموز، پی ریزی مشوقهای دانش آموزی ساختمند و هدفگرا، تسهیل ملاقات دانش آموزان باچهره ها، شخصیت ها و برگزیدگان و نام آوران ملی و منطقه ای، هوشمند سازی سطوح 3، 2و4 مدارس و آموزش های ویژه مرتبط با موضوع به معلمان، مربیان، مدیران و معاونین ونظایرآن سهمی بسزا در تقویت اعتمادبه نفس دانش آموزان و روحیه آنان نسبت به آینده و کشورخواهد داشت.

3- پنج مورد از شاخص ترین اقدامات سال 98 معاونت پژوهشی استان را بیان فرمایید.

-اصلاح، تکمیل و به روز آوری کتاب استان شناسی(جغرافیای استان) پایه دهم

-نقد و ارزشیابی کتب درسی

-برگزاری جشنواره تولیدمحتوای الکترونیکی

-تجزیه و تحلیل کتب درسی

-برگزاری جشنواره بین المللی فیلم رشد استان

-اصلاح، نوسازی و به روزآوری زیرساخت های فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات در سطح اداره کل و مناطق تابعه

-برگزاری شکوهمند هفته پژوهش

4-  انتظار شما از سازمان پژوهش جهت اجرایی نمودن برنامه هایی که به کیفیت بیشتر عملکرد سازمان منجر شود چیست؟

الف)آموزش مستمر معاونین و رؤسای ادارات حوزه معاونت پژوهش و برنامه ریزی ادارات کل بصورت متمرکزملی و مستمر

ب)مدیریت برخی شاخص ها ی نیروی انسانی در سطح وزارت متبوع

پ)تأمین و تخصیص بهنگام اعتبارات مورد نیاز استانها در فصل ها و ردیف های منعطف و کارگشا

5- مهمترین مشکلات موجود در راه پژوهش های موفق دانش آموزی را چه می دانید؟

مهم ترین مشکل در مسیر پژوهشهای موفق دانش آموزی درطراحی برنامه درسی و محتوای کتب درسی نهفته است و مادامیکه اصلاحات لازم و کافی در این دوحوزه صورت نگیردنمی توان و نباید انتظار تغییر داشت.

6- مهمترین موانع انجام پژوهش های کاربردی توسط معلمان را چه می دانید؟

الف) نابهنگامی در دانش و مهارتهای پژوهشی معلمان

ب)ضعف انگیزشهای شغلی معلمان

پ)ضعف و نقصان منابع مطالعاتی

ت)نقص محرز و آشکارنظام ارزشیابی معلمان

ث) بی توجهی ارزیابان نسبت به ارزشیابی جامع و کیفی معلمان

ج)اجرای عمومی و سهل و آسان طرحهای انگیزشی نظیررتبه بندی معلمان، قبل از آنکه حقوق سازمان ادا شود و نظام آموزشی از مزایای طرح برخوردارگردد.

7-  چالش اصلی موجود برای بهره گیری از پژوهش ها در سطح مدرسه و سهیم کردن دانش آموزان در این امر چیست؟

الف) کم توجهی معلمان نسبت به پژوهش های دانش آموزی

ب) مهیانبودن زیرساخت های مدارس نظیر کتابخانه و آزمایشگاه بمنظور انجام پژوهش های دانش آموزی

پ) نرم بالای دانش آموز در مدارس شهری

ت) کم توجهی اولیا نسبت به پژوهش های دانش آموزی

ث)مهارت اندک معلمان درهدایت پژوهش های دانش آموزی

8- تاثیر حاصل از پژوهش ها را در افزایش مشارکت اجتماعی، ارتقا سطح سواد اجتماعی-سیاسی، مهارت آموزشی و تبیین مکلفه های اخلاقی را چگونه ارزیابی می نمایید؟

متآسفانه درمجموع تاکنون استفاده مناسب و مؤثری از نتایج و یافته های پژوهشی بعمل نیامده، ولی این رویکرد درحال گذاربه سمت اصلاح و بهبود است.

9- با توجه به تاکید مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب در خصوص آینده نگری و بهره بردن از نیروهای جوان، به نظر جنابعالی پژوهش های دانش آموزی باید چه چشم اندازی را مد نظر داشته باشند؟

پژوهش فرایندی تخصصی است که برخورداری از دانش و مهارت های مورد نیازاین فرایندبا استمرارومداومت و تکرار و تمرین فراوان بدست می آید.برهمین اساس پژوهش های دانش آموزی نمی تواند و نباید محدود به دوره تحصیلی، گروه سنی، طبقه اجتماعی و یا مدارس خاص باشد، بلکه موافق با نگاه مقام معظم رهبری، پی ریزی و بنیاد این امر مهم و حیاتی باید از پایه اول ابتدایی آغاز و به مرور زمان و به تناسب رشد شناختی دانش آموزان فرایند تکمیلی خود راطی نماید.پژوهش های دانش آموزی نه به عنوان مکمل و فوق برنامه آموزشی، بلکه باید درعمق محتوای برنامه درسی و به تبع آن به عنوان مغز و عصاره محتوای آموزشی و پرورشی سازماندهی شود. به عبارت دیگرمحتوای کتب درسی باید بصورت پژوهش محورطراحی وتدوین گردند و برای تقویت این مهم ازراهبرد های اصلی و اصیل آموزشی نظیر تفکرانتقادی و پراگماتیسم نهایت استفاده  بعمل آید.

10- ارزیابی شما از حجم کتب درسی و توجه به تمرکز مطالب بر مهارت های زندگی، چگونه است؟

با توجه به تجارب شخصی و براساس نظرسنجی های میدانی و مستمربعمل آمده ازطیف های مختلف (معلمان، دانش آموزان، مدیران و کارشناسان و صاحبنظران)، حجم کتب درسی در تمامی پایه هاو رشته های تحصیلی بیش از ساعات آموزشی تخصیص یافته به آنهاست و وتعدیل حجم کتب درسی همواره ازمطالبات ثابت گروههای ذینفع بوده است.

11- ارزیابی آموزشی-تربیتی مغفول در کتب درسی از منظر جنابعالی کدام مورد است؟

علیرغم تلاشهای بسیار زیاد انجام شده درحوزه تألیف کتب درسی و ارتقاء بسیارخوب سطوح کمی و کیفی کتب مزبور نسبت به گذشته، همچنان از رویکردهای تفکرانتقادی، پراگماتیسم(عملگرایی)و ایمپرسیسم(تجربه گرایی)  بهره گیری مناسب و مطلوب بعمل نیامده است و کتب درسی بیشتر رویکردهای شناختی را مورد توجه و تأکید قرار داده اند، حال آنکه استخدام و بکارگیری رویکردهای موصوف بسیارمهم و تعیین کننده می باشند.

12- بهره گیری از نگاه صاحب نظران استانی در تدوین کتب درسی و تولید بسته های یادگیری را چگونه ارزیابی می کنید و چه راهکاری برای تحقق این دیدگاه ارائه می نمایید.

بهره گیری از دانش، مهارت، استعداد و خلاقیت صاحبنظران استانی درتدوین کتب درسی و بسته های یادگیری، ضمن توسعه و تقویت  هم افزایی درنظام آموزشی، فراگرد تمرکززدایی از نظام آموزشی  و حرکت ایمن و هدفمند به سمت اهداف آموزش و پرورش را فراهم می نماید.

بهترین روش برای تحقق این امرنیز طراحی سامانه ملی تهیه و تدوین کتب درسی و بسته های یادگیری است تا بدین طریق بتوان مشارکت سطح ملی در خلق و پیدایش کتب درسی وبسته های یادگیری راجلب نمود. بدیهی است برای تحقق این مهم باید مرجعی علمی، توانا و حرفه ای دراختیار داشت تا بتوان ایده های مختلف را گزینش، ترکیب و پردازش نمود.

الگوی دیگرمعطوف به واگذاری مسئولیت طراحی و تدوین کتب درسی به فراخور توانایی و استعداد استانها می باشد.