به گزارش واحد خبر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان چهارمین نشست با موضوع "تبیین منطق و فرایند بازآرایی تشکیلات" با حضور ریاست سازمان، برخی معاونت‌ها، مدیران و کارشناسان دفاتر تألیف در سالن اجتماعات سازمان برگزار شد.
دکتر ذوعلم ضمن گرامیداشت هفتم تیر و شهادت دکتر آیت الله بهشتی و 72 تن از یاران صدیق انقلاب بیان کرد: دکتر بهشتی و شهید باهنر در شرایط پیچیده و سختی که سازمان با آن روبه‌رو بود کارهای مؤثر و بزرگی را انجام دادند و خط مشی و نگاه آنها و همه شهدای بزرگوار، باید برای ما همواره الگو و روشن‌کننده مسیر حرکت قرار گیرد.
یازده حوزه یادگیری باید مدیریت راهبردی فکری و عملی سازمان را بر عهده گیرد
وی با اشاره به این که؛ استقلال دو دفتر طراحی و تأمین بسته‌های یادگیری نظری و فنی حرفه‌ای باید در ذیل نگاه تحولی و یکپارچگی دیده شود و یک سری فرایندها و شوراهای مشترک برای آنها تعبیه شود، گفت: نباید حوزه‌های یادگیری بین این دو دفتر توزیع شوند. یازده حوزه یادگیری باید مدیریت راهبردی فکری و عملی سازمان را بر عهده گیرد. این مدیریت از جنس اداری و اجرایی نیست. حوزه‌ها باید در ارتباط با یکدیگر و به شکلی متوازن در بسته های یادگیری، تولیدات نرم‌افزاری، نشریات .... حضور داشته باشند. اگرچه هر حوزه متمایز از دیگری است اما قابل تفکیک نیز نخواهند بود. شکاف‌هایی که در بین عناصر پنج‌گانه تعقل، اخلاق، ایمان، عمل و علم هست، باید در حوزه‌های یازده‌گانه یادگیری برطرف شود . اگرچه گرانیگاه هر حوزه یادگیری نسبت به این پنج عنصر متفاوت است ولی در هر حوزه باید همه پنج عنصر لحاظ شوند؛ در برخی ایمان و تفکر و یا عقل و علم و ... موجودیت بیشتری خواهند داشت.
مشارکت‌پذیری، برون‌سپاری و ارتقای کیفیت درتدوین و تألیف برون داد محتوایی سازمان در ساختارجدید دیده می شود
ذوعلم در تشریح کارکرد حوزه‌های یازده‌گانه یادگیری و تربیت ضمن اشاره به این موضوع که؛ همه این تمهیدات برای این است که در نظام تعلیم و تربیت دانش‌آموزانی تربیت شوند که به سطح مطلوبی از دانایی و توانایی برسند، با اعتماد به نفس و کارآمد بوده و ذیل تکمیل و تعلیم هویت از هر پنج عنصر ذکر شده بهره‌مند باشند؛ گفت : در بازآرایی تشکیلاتی سازمان باید پژوهش و برنامه‌ریزی از فرایند تولید و تدوین منفک شود. ما باید مفاهیم و استانداردها را درحوزه‌های یادگیری تدوین کنیم تا بستری برای مشارکت‌پذیری و برون‌سپاری و ارتقای کیفیت در تدوین و تألیف برون داد محتوایی سازمان مطابق با استانداردهای حوزه ها ایجاد شود . حوزه‌ها همچنین باید بر خروجی‌های سازمان نظارت داشته باشند تا ضمن رفع اتهام در جانب‌داری از مؤلفین داخلی محصولات سازمان در بهترین، دقیق‌ترین و کارآمدترین شکل ممکن تهیه و تدوین گردد.
اهداف دوره‌ها باید بازنویسی و بررسی شده وکلیت دوره‌ها متناسب با اهدافشان تعبیه شوند
معاون وزیر در سازمان پژوهش ضمن تأکید بر لزوم کلی‌نگری در بحث حوزه های تربیت گوشزد کرد: در وزارت آموزش و پرورش جای یک خلاء تشکیلاتی مشهود است و این را هم باید سازمان پژوهش عهده دار باشد. ما در این‌جا باید دوره‌های تحصیلی را ببینیم. اهداف دوره‌ها باید بازنویسی و بررسی شده وکلیت دوره‌ها متناسب با اهدافشان تعبیه شوند.
وی ادامه داد: بحث دوره‌ها بسیار مهم است و بهتر است از این منظر به آن پرداخت که اساساً دانشآموزان برای چه باید به مدرسه بروند. لازم است در این مسیر از کلیشه‌های موجود بیرون بیائیم. مدارس کنونی ما هیچ شباهتی به مدرسه زندگی و ایده‌آل ما ندارند. دوره‌ها باید بر اساس رویکرد برنامه مدرسه زندگی و به شکل فرایندی تعریف شوند و نه پروژه‌ای و مقطعی. باید طراحی کلان پیشینه‌ای و طراحی خرد پسینه ای برای کلیت مدرسه و دوره‌ها وجود داشته باشد. قبل از ورود به حوزه‌ها باید در ابتدا اهداف دوره ها مشخص شود و شایستگی‌های تخصصی و عمومی را در ظرف‌های زمانی مشخص تعریف کنیم . در این میان ممکن است در برخی رشته ها، دوره ها ادعا کنند که می‌توانند در کمتر از 12 سال محتوای تعیین شده را به دانشآموزان منتقل نمایند. عناوین درسی در پایه های مختلف لزوماً نباید به تعداد همه حوزه‌های یادگیری باشد و در این زمینه باید نیازها را دوره‌ها تعیین کنند. بحث محتوایی، فلسفی، دانشی و مهارتی فقط در حوزه‌ها انجام می‌شود ولی قواره برنامه درسی، نوع گفتمان و ادبیات و تنوع ابزار یادگیری را دوره مشخص می‌کند.
در مقام اجرای کامل برنامه درس ملی سه لایه مجزا در سطح حوزه‌های یازده‌گانه تربیت و یادگیری پیش بینی شده است
ذوعلم در ادامه نشست بازآرایی ساختار و در مقام اجرای کامل برنامه درسی ملی به سه لایه مجزا در سطح حوزه‌های یازده‌گانه اشاره کرد و گفت: لایه اول حوزه یا همان هسته اصلی آن، متشکل از کارشناسان است که نگاه و توانمندی چند وجهی و چند بعدی دارند و علی‌رغم داشتن تخصص‌های متفاوت با دیدگاه های تربیتی، مبانی معرفت‌شناسی و هستی شناسی، برنامه‌ریزی درسی، فضای مدارس در دوره‌های تحصیلی و اهداف دوره ها ... نیز بیگانه نیستند . در تأمین این نیروی انسانی حتماً باید از بدنه آموزش و پرورش استفاده کرد. این هسته در برخی از حوزه‌ها به 2 تا 3 نیروی انسانی و در برخی دیگر به بیشتر از این تعداد کارشناس نیاز دارد و این بستگی به اقتضائات هر حوزه خواهد داشت. لایه دوم شامل شورای علمی است که قطعاً باید در آن یک متخصص برنامه‌ریزی درسی و آموزشی با تجربه و دارای نگاه تعلیم و تربیت کلان اسلامی به نمایندگی از هر حوزه داشته باشیم. تعداد این نمایندگان بسته به جنس آن حوزه می‌تواند بیشتر از یک نفر باشد. برای اشاعه و نشر تصمیمات و داشتن ما‌به ازای ستادی در حوزه صف در این شورا باید نمایندگانی از گروه‌های آموزشی ادارات آموزش و پرورش نیز دعوت شوند. لایه سوم در حوزه‌ها، مجمع عالی حوزه تربیت و یادگیری است که در نشست های فصلی یا سالانه آن نقد و ایده‌های کلیه صاحب‌نظران و متخصصان علم و فن، دستگاه های بخش صنعت و کشاورزی و خدمات برای رصد، قضاوت و مطالبات از برون داد محتوایی سازمان مطرح می شود و این مجمع پل ارتباطی بین ما و جامعه و بستری در تحقق هدف پاسخ‌گویی ما به جامعه قرار می گیرد و نشان از تعلق خاطر نظام تعلیم و تربیت به جامعه دارد. در حوزه‌ها پیوند محتوایی و پیوند دوره‌ای تشکیل ماتریسی را می‌دهند که سازمان پژوهش باید آن را فرایندی تدوین و تأمین کند.
همه ما لازم است از " بازخوانی فکری دو وجهی یا عمل، یا تربیت" خلاص شویم
ایشان در ادامه بحث گفت: در باز تعریف حوزه‌های یادگیری حتی در برنامه درسی ملی نیاز به پایش و اصلاح داریم. در فرایند اصلاح حوزه ها در برنامه درسی ملی باید از تجارب سازمان در طول سال‌های همسو سازی که پشت سر گذاشته‌ایم استفاده شود تا ادبیاتش تکمیل گردد و بتوانیم پاسخگوی عمل و تربیت هر دو باشیم . باید سعی تک تک ما بر این باشد از این" بازخوانی فکری دو وجهی یا عمل، یا تربیت" خلاص شویم . یادمان باشد یک طراح دوخت نیز باید فردی مسلمان، خودباور، اندیشمند و برخوردار از شایستگی‌های عمومی و مشترکی که فراتر از مرزهای جنسیتی و جغرافیایی تعبیه شده اند، باشد. حوزه‌های تربیت و یادگیری یا در معاونت پژوهشی و یا ذیل معاونت طراحی و تأمین بسته‌های آموزشی و یا مستقیماً در یک شورای هدایت کننده زیر نظر ریاست سازمان مدیریت می‌شود.
هر جا در طول تعاملات حوزه صف و ستاد اشکالی به استانداردهای آموزشی و تربیتی ما وارد بود؛ لازم است تجدید نظر کنیم.
رئیس سازمان پژوهش تاکید کرد: لازم است ما در سازمان پژوهش متولی قوانین و مقررات و استانداردهای آموزشی و تربیتی باشیم . هر جا در شورای عالی آموزش و پرورش و قوانین بالادستی تعارض و ناهمخوانی با واقعیت دیدیم، می‌توانیم با استدلال مطالبه به حق داشته باشیم و هر جا در طول تعاملات حوزه صف و ستاد اشکالی به استانداردهای مان وارد بود؛ تجدید نظر کنیم.
در همه ی بسته‌های یادگیری سازمان باید مدرسه، خانواده، جامعه و دانشآموزان در کنار جنبه‌های علم و دانش و تخصص دیده شوند
ذوعلم در تصریح این که؛ 41 رشته فنی حرفه‌ای موجود لزوماً نباید ذیل حوزه کار و فناوری تعریف شوند گفت: در بسیاری از این رشته‌ها دانش و علم نیز در کنار مهارت و عمل، نقشی تعیین کننده دارند و از وجوه و ابعاد مختلف باید به آن رشته ها پرداخت. مثلاً پرداختن به" ادبیات ریاضی" در رشته‌های فنی و حرفه‌ای و یا بهره‌مندی از نماینده رشته تربیت کودک در حوزه سبک زندگی از اقتضائات کار در این دفاتر خواهد بود. به همین علت این دفاتر علی‌رغم پوسته مجزا، نیاز به بازآرایی دارند و باید در هر رشته مصداقی پیش رفت . ممکن است برای تأمین محتوای تخصصی هر رشته از یک یا چند حوزه یادگیری استفاده نمود. در ذیل دفاتر تأمین و طراحی فنی و نظری، گروه‌های طراحی متعلق به رشته‌های مختلف قرار می‌گیرند. اما چیزی که در همه ی بسته‌های یادگیری دفاتر تأمین و طراحی ضروری است این است که؛ باید مدرسه خانواده، جامعه و دانشآموزان را در کنار جنبه‌های علم و دانش و تخصص دیده باشیم.
ما درمورد ساختار پژوهشگاه مطالعات، در راستای سیاست‌های وزارتخانه و سرپرست محترم عمل می کنیم
ذوعلم همچنین در تشریح وضعیت و جایگاه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: پژوهشگاه بخشی از سازمان پژوهش است و درخصوص ابلاغ سازمان اداری و استخدامی برای تلفیق آن در سازمان، ما در راستای سیاست‌های وزارتخانه و سرپرست محترم حرکت می‌کنیم.
دیدگاه و نقطه نظرات کارشناسان و اعضای هیأت علمی سازمان در ادامه این نشست:
باید دوره‌ها را، ظرف زمانی تحقق اهداف حوزه‌ها و مدارس را، ظرف مکانی آن ببینیم
آقای پرتوی عضو هیات علمی گروه مطالعات اجتماعی معتقد بود تغییر ساختار مثل تیغ جراحی است و اگر نگاه این باشد که هر بخشی بتواند با اعتراض به عوض شدن عنوانش قلم ساختار را تغییر دهد ما به جایی نمی‌رسیم. وی همچنین تفکیک و استقلال دوره‌ها را از حوزه‌ها یک اشکال اساسی خواند و گفت: هم در محتوا و هم چارچوب تشکیلاتی دوره‌ها باید در ذیل حوزه‌ها باشند. نمی‌توان مدرسه زندگی را ذیل دوره تعریف کرد در حالی‌که باید در حوزه ها نقشه راه مسیر زندگی تعیین شود. باید دوره‌ها را، ظرف زمانی تحقق اهداف حوزه‌ها و مدارس را، ظرف مکانی آن ببینیم. اما متأسفانه در حال حاضر اهداف دوره‌های تحصیلی با کاری که در حوزه ها انجام شده است ارتباط رسمی و نهادینه شده‌ای ندارد و الگوی هدف‌گذاری دوره‌ها هیچکدام دیده نشده‌اند.
یکی از منابع تدوین اهداف حوزه‌های یادگیری دوره‌های تحصیلی اند
دوراندیش مشاور رئیس سازمان در تایید ساختار پیشنهادی جدید تأکید کرد: در برنامه درسی ملی اهداف حوزه‌ها بعد از اهداف دوره‌ها آمده است و یکی از منابع تدوین اهداف حوزه‌ها همان دوره‌ها می‌باشند.
ما در دفاتر تألیف نظری وفنی گاهی به تولیدات مشابهی پرداخته‌ایم و یا از برخی حوزه‌های یادگیری هر دو دفتر غافل شده‌ایم
خانم ارشاد رئیس گروه سلامت و تربیت بدنی با ابراز تشکر از ریاست سازمان به جهت اینکه سبک تصمیم‌گیری درباره ساختار را مناسب با سازمان فرهیخته و نخبه دیده اند؛ گفت: حوزه‌های یازده‌گانه یادگیری هم‌پوشانی بسیاری دارند و در تجارب گذشته ما در دفاتر تألیف گاهی به تولیدات مشابهی پرداخته‌ایم و یا از برخی حوزه‌ها هر دو دفتر غافل شده‌ایم . در ساختار جدید نیز این امکان وجود دارد که ارتباط افقی بین حوزه‌های یادگیری همچنان مغفول بماند به همین جهت وجود یک رئیس حوزه و نمایندگانی از هر دوره و هر دفتر طراحی در نظارت بر برون‌داد محتوایی سازمان ضروری به‌نظر می‌رسد.
لزوم استقلال حوزه قرآن از حوزه حکمت و معارف اسلامی
نباتی کارشناس گروه قرآن و معارف ضمن تأکید بر لزوم استقلال حوزه قرآن از حوزه حکمت و معارف اسلامی گفت: فرصت یادگیری قرآن برای دانشآموزان زنگ مدرسه است و باید به این مهم در بحث حوزه و دوره‌ها توجه بیشتری شود.
در نظام‌های آموزشی امروز دنیا همه رشته های علمی متأثر از ریاضی تبیین می‌شوند
حاجی‌بابایی کارشناس گروه ریاضی با تأکید بر اینکه در جامعه جهانی انقلاب ریاضی در علوم زیستی و اقتصادی و ... رفته رفته مشهودتر می‌شود و در دنیا برای آموزش آنها به سراغ بسته های ریاضی می‌روند گفت : امروزه همه رشته های علمی در نظام‌های آموزشی متأثر از ریاضی تبیین می‌شوند . در سنت بین‌المللی، پژوهش‌های آموزش ریاضی به‌وسیله پژوهشگاه‌های مختلف در تدوین آموزش ریاضی مدرسه ای دوباره به بوته آزمایش گذاشته می‌شوند وسپس آن را برای مدارس استانداردسازی کرده و راهنمای برنامه درسی تدوین می‌کنند . در این بستر فاصله بین تولید استانداردها و اصول با برنامه‌های درسی ملی در سازمان پژوهش پذیرفته شده است.
از توان و ظرفیت پژوهشگاه مطالعات در زمینه نیازسنجی دوره‌ها، استانداردسازی در حوزه‌ها و نیز تحقق اهداف مدرسه زندگی غافل نشویم
احمدی رئیس گروه کار و فناوری با اشاره به اینکه در مقابل 14 میلیون دانش‌آموزی که ما مسئول تأمین محتوای برنامه درسی‌شان هستیم، ساعت ها صرف وقت برای طراحی و تدوین کارآمدترین و پاسخگوترین نوع ساختار در جهت برآورده کردن مطالبات این قشر عظیم کار عبثی نخواهد بود تأکید کرد: ما نباید از توان و ظرفیت پژوهشگاه در زمینه نیازسنجی دوره‌ها و نیز استانداردسازی در حوزه‌ها غافل شویم. برای ترسیم راهبردهای نهادینه شدن و تحقق اهداف مدرسه زندگی نیز می‌توان پژوهشگاه را به شکل جدی‌تر وارد عرصه عمل نمود.
آنچه در حوزه‌ها استاندارد تلقی می‌شود باید در دوره‌ها با سطح رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی دانشآموزان متناسب‌سازی شود
خانم فرهوش کارشناس گروه ارزشیابی و برنامه ریزی ضمن تأکید بر لزوم طراحی ساختاری اثربخش و کارا گفت: نباید در تبیین و طراحی حوزه‌ها از واژه‌های نامناسبی همچون فربهی استفاده کنیم. علوم باید در خدمت رشد همه جانبه دانش‌آموز و نظام تعلیم و تربیت باشند. جایگاه دوره‌ها و حوزه‌های یادگیری در ساختار همچنان غیرشفاف است. آنچه در حوزه‌ها استاندارد تلقی می‌شود باید در دوره‌ها با سطح رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی دانشآموزان متناسب‌سازی شود. مثلاً در سطح دبستان آشنایی بچه‌ها با آیات رحمت و مهربانی خدا بسیار سازنده‌تر از آیات دیگر قرآن می‌باشد.
پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش باید در زمینه نیازسنجی از کودکان و نیز اقتضائات جامعه و کشور پاسخگوی مطالبات سازمان پژوهش باشد
تهرانی فرجاد کارشناس گروه پیش دبستانی با یادآوری اینکه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش باید در زمینه نیازسنجی از کودکان و نیز اقتضائات جامعه و کشور پاسخگوی مطالبات سازمان پژوهش باشد گفت: در بازنگری اهداف دوره‌ها ساحت‌ها و یا عناوین درس ملی کدامیک ارجحیت دارند تا برحسب آن به دوره پیش‌دبستان به شکلی مستقل از دوره ابتدایی پرداخته شود.
بسیاری از کتاب‌های درسی ما در سطح مدارس به‌علت سنگینی محتوا و ناهمخوانی با سطح رشدی و ظرفیت زمانی مدرسه محل اشکالند
لطفی‌نیا کارشناس گروه مکانیک گفت: نباید تا تصویب نهایی ساختار و بحث بازآرایی از آسیب‌شناسی کارکرد فعلی سازمان غافل شویم. بسیاری از کتاب‌های درسی ما در سطح مدارس به‌علت سنگینی محتوا و ناهمخوانی با سطح رشدی و ظرفیت زمانی مدرسه محل اشکالند . باید در ساختار جدید در نشست های تبیین و تدوین شایستگی‌های اختصاصی و عمومی نمایندگانی از سطح صف در مدارس نظری و نیز فنی به‌عنوان مدعو حضور داشته باشند. همچنین شیوه متفاوت ارزشیابی و اشتراک دو پایه در یک سری آموزش و آموزش هنرآموزان نیز از دیگر دغدغه‌های مدارس در بسیاری از مناطق و استان‌هاست.
ضرورت پیش بینی شورای حل اختلاف در بین حوزه های یادگیری و دفاتر طراحی
طباطبایی کارشناس گروه قرآن و معارف ضمن بیان اینکه برای حل اختلافات قابل پیش‌بینی حوزه‌ها در جایگاه پژوهش و برنامه‌ریزی و دفاتر طراحی در جایگاه تأمین و تألیف محتوا در ساختار جدید، وجود شورای حل اختلاف ضروری به‌نظر می‌رسد گفت: فلسفه جدایی پژوهش و برنامه ریزی از دفاتر تأمین و تألیف به‌درستی مشخص نیست و این تفکیک منطقی به‌نظر نمی‌رسد.
کمرنگ بودن حضور بدنه کارشناسی در این نشست به معنای اجماع نظر و اقناع آن ها نیست
روشندل کارشناس دفتر تالیف نظری گفت : کمرنگ بودن حضور بدنه کارشناسی در نشست چهارم بازآرایی تشکیلات به معنای اجماع نظر و اقناع آن ها نیست. جدایی حوزه ها ی تربیت و یادگیری از پژوهشگاه(معاونت پژوهش)باتوجه به وظایف و ماموریت هایی که برای آن ها تعریف شده، نگران کننده است .
ارسال نظر