آثار منتخب جشنواره محتوای الکترونیکی رشد در رمزینه‌های کتاب‌های درسی قرار می‌گیرند

دومین جلسه سیاست‌گذاری یازدهمین جشنواره ملی تولید محتوای الکترونیکی رشد برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دومین جلسه هماهنگی یازدهمین جشنواره ملی تولید محتوای الکترونیکی رشد با حضور معاونت‌های ستادی، سازمان‌ها و مؤسسات مرتبط با برپایی این رویداد بزرگ آموزشی برگزار شد.

در این جلسه دکتر محمد صالح مذنبی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی و نایب رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره یازدهم با ابراز امیدواری نسبت به شکل‌گیری یک جمع کاری ویژه و خوب به همت دستگاه‌های متولی در این بازه زمانی و به بهانه برپایی جشنواره گفت: در ابتدا به چند نکته به صورت مقدماتی اشاره می‌کنم. نخست اینکه اگر سوابق جشنواره در چند سال گذشته را مرور کرده باشید، متوجه خواهید شد که در دوره یازدهم سعی شده تا همت بر این باشد که آموزش و پرورش از ظرفیت همه بخش‌های کشور برای این امر مهم و ملی استفاده کند. لذا ما در کنار خودمان وزارت ارشاد، سازمان صدا و سیما، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را داریم و همه دست به دست هم می‌دهیم تا آنچه که در حال اتفاق افتادن است کاری جدی و فاخر باشد.

نایب رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره افزود: به همین خاطر از همکاران دبیرخانه جشنواره خواستیم فراخوان این جشنواره به دست همه بخش‌ها برسد، تا نظراتشان احصا شود. در این زمینه بازه زمانی حدود یک هفته‌ای در نظر گرفتیم، تا چنانچه هر یک از اعضای محترم شورای سیاست‌گذاری نکته‌ای را مدنظر دارند، به صورت تکمیلی یا ترمیمی جهت ارتقای این فراخوان اعلام کنند تا به استان‌ها ابلاغ شود.

مذنبی با اشاره به وفاق کلی روی دستورالعمل و اعمال نکات مورد نظر برخی از بخش‌ها در قالب تکمیلی تصریح کرد: این دستورالعمل به کل کشور ابلاغ شد و بر اساس آن نهادها و مجموعه‌های استانی در دوره یازدهم برنامه‌ریزی‌های خود را خواهند داشت.

مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی خاطرنشان کرد: در این راستا استان‌ها با محوریت مدیرکل و معاونان بخش‌های مختلف اداره کل آموزش و پرورش استان، برنامه‌ریزی در سطح منطقه و مدرسه، همچنین اطلاع رسانی درباره مؤسسات و شرکت‌ها و به طور کلی سایر مجموعه‌هایی که می‌توانند با جشنواره همکاری کنند را انجام خواهند داد. بر این اساس همین زمان بندی، آثار و تولیداتی که در دوره یازدهم در خواست رقابت دارند، به دبیرخانه خواهند رسید.

وی ادامه داد: اقدام سومی در این رابطه شکل گرفت دعوت از مدیران کل و مسئولان ارشد دفاتر سازمان پژوهش بود که در برگزاری این جلسه با ما همکاری کنند.

مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی با اشاره به هدف برگزاری این جلسه گفت: جشنواره تولید محتوا یک جشنواره اشاعه‌ای نیست. هدف این جشنواره تنها اشاعه مطالب الکترونیکی نیست، اگر چه این امر یکی از موارد مورد توجه در جشنواره یازدهم خواهد بود. اما هدف‌گذاری اصلی جشنواره تولید محتوا ناظر به محتوای مورد نیاز آموزشی در ارتباط با آموزش رسمی است. وقتی ما در آموزش کشورمان به نیت دانش‌آموزان قدمی برمی‌داریم باید بدانیم که این اقدام کاری بخشی و موردی نیست که یک دستگاه آن را برعهده داشته باشد، بلکه تعلیم و تربیت کاری ملی بوده و باید همه دست به دست هم دهیم تا در آن موفق شویم.

مذنبی تأکید کرد: اگر آموزش و پرورش به همه ظرفیت‌ها و مجموعه‌ها نقش ندهد و فرصت‌ها را نبیند، امر مهم تعلیم و تربیت را از ظرفیت‌های موجود محروم کرده است. به همین خاطر این جشنواره کاملاً حرفه‌ای برگزار می‌شود تا اگر در کشور استعداد، ظرفیت و فرصتی وجود دارد که می‌تواند به این کار بپیوند، حتماً مورد توجه قرار گیرد.

به گفته وی متناسب با کتاب‌های درسی که هر سال تألیف می‌شوند، بسته‌های دیگری هم پیش‌بینی می‌شوند که مکمل این کتاب‌ها هستند. در آینده امکان دارد، کتاب کنار گذاشته شود و بسته کامل به مدارس عرضه شود.

مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی توضیح داد: وقتی برنامه‌های دیگری در کنار فعالیت رسمی کلاسی به مدارس ابلاغ می‌شود و در این راستا هماهنگی ستادی، استانی، منطقه‌ای و ملی اتفاق می‌افتد، چنین محتواهایی از طریق همین جشنواره‌ها به دست می‌آید. بر این اساس نیاز به هماهنگی مقدماتی داریم. لذا از همکاران دفتر تألیف کتاب‌های درسی که متولی امر برنامه‌ریزی آموزشی و درسی و همچنین تولید محتوا هستند، درخواست کرده‌ایم آنچه که نیاز امروز است را با در نظر گرفتن استانداردهای موجود آماده کنند تا روی وبگاه جشنواره منتشر کنیم. با این کار اگر یک تولیدکننده محتوا در هر منطقه‌ای از کشور قصد کرد در جشنواره مشارکت کند اثرش پس از طی مراحل انتخاب و داوری، مورد استفاده قرار گیرد. نه اینکه تنها از وی تقدیری شود و محتوای تولید شده مورد استفاده قرار نگرفته باشد.

نایب رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره ادامه داد: برای مثال اگر برای درس نگارش فارسی محتوای خوبی تولید شد و از مراحل مدنظر گذشت، چون کارشناسان دفاتر تألیف کتاب‌های درسی در تمامی مراحل غربالگری، انتخاب و داروی حضور داشته‌اند، از آن اثر در وبگاه رشد، رمزینه‌های کتاب‌های درسی و محتواهایی که سازمان پژوهش عرضه می‌کند بهره گرفته می‌شود. این بسیار متفاوت از رویکرد اشاعه‌ای است که در آن تنها قصد جا افتادن تولید محتوا و رشد علاقه‌مندان در این حوزه است.

وی در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد امسال با همکاری همه دستگاه‌ها و مجموعه‌هایی که در این امر همکاری دارند چه در داخل وزارت آموزش و پرورش و چه در خارج از آن، کار جدی و ملی رقم بخورد.

تولید محتوا برای تکمیل بسته‌های تربیت و یادگیری

دکتر محمدرضا شکرریز، معاون فناوری دفتر انتشارت و فناوری آموزشی با ابراز امیدواری نسبت به برگزاری یک جشنواره خوب همراه با نمایشگاه در پایان سال 1401 بیان کرد: جشنواره تولید محتوا با هدف تکمیل بسته‌های تربیت و یادگیری و همچنین شناسایی پتانسیل‌هایی که برای تولید محتوا در کشور و در بخش‌های مختلف وجود دارد برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه مخاطبان این جشنواره معلمان، هنرآموزان، دانشجویان و دانشجو معلمان، دانش‌آموزان و هنرجویان هنرستان‌ها هستند، بیان کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های فعال در حوزه‌های تولید محتوا، انجمن‌های مردم نهاد، مؤسسات دولتی و غیر دولتی نیز در دوره یازدهم جشنواره شرکت خواهند داشت.

معاون فناوری دفتر انتشارت و فناوری آموزشی ادامه داد: هدف نهایی این جشنواره این است که محتواهای مطلوبی که تولید می‌شوند، به دست دانش‌آموزان برسند؛ چه آن‌هایی که برگزیده هستند و چه آن‌هایی که برگزیده نمی‌شوند. همه آثار می‌توانند در تکمیل اجزای بسته‌های تربیتی و یادگیری که محتوای مکتوب در کتاب‌های درسی است مشارکت داشته و آن را تکمیل کنند.

تعامل با مخاطبان در دستور کار نمایشگاه این جشنواره است

مجتبی دانشور، دبیر یازدهمین دوره جشنواره ملی تولید محتوای الکترونیکی رشد با اظهار امیدواری از برگزاری یک جشنواره با کیفیت به همت دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره گفت: یکی از بحث‌های این جلسه چگونگی استفاده از ظرفیت‌های دستگاه‌ها و مجموعه‌هایی است که با این جشنواره همکاری دارند. در این خصوص معاونت علمی ریاست جمهوری با اختصاص امتیازها و مشوق‌هایی به مؤسسات شرکت‌کننده می‌تواند به این جشنواره کمک کند.

دانشور در خصوص اطلاع‌رسانی جشنواره نیز گفت: اطلاع‌رسانی یکی از موضوعات اصلی در این جشنواره است. از دوستان تقاضا داریم با استفاده از شبکه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی که در اختیار دارند به این جشنواره کمک کنند. ما در دبیرخانه جشنواره مواد تبلیغاتی متناسب با مخاطبان و گروه‌های هدف را آماده خواهیم کرد و در اختیار وبگاه‌های اطلاع‌رسانی شما قرار خواهیم داد.

دبیر یازدهمین دوره جشنواره ملی تولید محتوای الکترونیکی رشد در خصوص اختتامیه این جشنواره گفت: یکی از برنامه‌ها همزمان با اختتامیه جشنواره تولید محتوای الکترونیکی، برگزاری نمایشگاهی از دستاوردهای این حوزه است. ما سعی می‌کنیم در این نمایشگاه به جای اینکه ارتباط یک‌طرفه با مخاطبان بین تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان یا متقاضیان و سیاست‌گذاران این حوزه ارتباط برقرار کنیم. این نمایشگاه یک نمایشگاه تعاملی خواهد بود.

دانشور ادامه داد: با توجه به نیازهایی که دفاتر تألیف کتاب‌های درسی اعلام کرده‌اند این محتواها وارد رمزینه‌ها در کتاب‌های درسی خواهند شد. برای این کار ما با چند واحد بیرون از سازمان رایزنی داشته‌‌ایم تا بتوانیم آن حمایت مادی و معنوی که جذب آثار را دریافت کنیم. پس این امکان را داریم که جایزه ویژه‌ای معرفی بشود که دوستانی که تمایل دارند اهدا کننده این جایزه باشند.

این جشنواره کامل‌تر از دیگر رویدادهای مشابه خواهد بود

در بخش دیگری از این جلسه محمدرضا کریمی صارمی به نمایندگی از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان این مطلب که آیین‌نامه موجود برای برپایی یازدهمین جشنواره تولید محتوای الکترونیکی رشد آیین‌نامه بسیار خوبی است، بیان کرد: این جشنواره به دلیل چندرسانه‌ای بودن، کامل‌تر از دیگر رویدادهای تخصصی مشابه در این زمینه خواهد بود. ضمن این که برخورداری از محتوای غنی و به روز موجب می‌شود تا بسیار پرمخاطب باشد.

وی ادامه داد: اما باید در این‌باره به چند موضوع اشاره کنم، نخست اینکه این جشنواره برای غنی کردن مفاهیم درسی است، به این معنا که ما برای آموزش‌های مستقیم از آموزش‌های غیر مستقیم کمک می‌گیریم که این امر اتفاق بزرگی بوده و در دنیا نیز پیشینه بسیار زیادی دارد.

معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ادامه با اشاره به اینکه این امر موجب ماندگاری چنین جشنواره‌هایی می‌شود، بیان کرد: هر روز منابع درسی تغییر می‌کند و رسانه‌های جدید به کمک تعلیم و تربیت می‌آیند. اما در این جشنواره باید دو سیاست مدنظر قرار گیرد. اول سیاست داخلی این جشنواره است. زمانی که یک معلم ویدئو یا تصویری را ارائه می‌دهد، این کاری ساده است که مورد پذیرش قرار می‌گیرد. برای یک معلم نمایش دادن اثرش در شبکه شاد یا دریافت جایزه از جشنواره اعتبار زیادی به همراه دارد. اما برای بخش خصوصی تولید محتوا به ویژه محتوای حرفه‌ای بسیار هزینه بر است. امروزه ساخت انیمیشن حرفه‌ای هزینه زیادی دارد، حتی اگر آن را روی شبکه شاد قرار داده و به تولید کننده لوح تقدیر بدهیم، برای وی انگیزه لازم را ایجاد نخواهد کرد. 

کریمی صارمی بیان کرد: موضوع دیگر این است که در آیین‌نامه جشنواره به عمر آثار تولید شده، اشاره نشده است. باید به این موضوع نیز توجه داشت. بهتر است اعلام شود تولیدات سال 1400 یا از سال 1399 به بعد، تا کارهای قدیمی و تکراری وارد این جشنواره نشود.

وی گفت: خوب است که در فیلم‌های آموزشی به تله تئاتر نیز توجه شود. تله تئاترها به مفاهیم آموزشی ارزشمند مانند گذشت، فداکاری و... می‌پردازند. این‌ها می‌توانند به بخش آموزش غیر مستقیم و پربار شدن کار کمک کنند.

هدایت موضوعی جشنواره

خانم تیموری، نماینده دانشگاه فرهنگیان در این جلسه با پیشنهاد قرار گرفتن روز شمار جشنواره روی وبگاه‌های ادارات آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و... اظهار کرد: این امر می‌تواند موجب جذب افراد بیشتری شود.

وی گفت: اگر بتوان بخشی از جشنواره را هدایت کرد این اقدام می‌تواند، موجب پربار تر شدن آن بشود. برای مثال با کارگردانان صحبت شود تا با مدارس خاص و روی موضوع خاصی که برای ما اولویت دارد متمرکز شده و کار کنند. بررسی‌ها نشان داده که برخی از موضوعات متقاضیان و استقبال کنندگانی دارد و ما می‌توانیم افراد را در این زمینه هدایت و راهنمایی کنیم.

نماینده دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: ممکن است مسئله‌ای از نظر ما مسئولان تعلیم و تربیت مهم باشد اما از نگاه دیگران آن چنان اهمیتی نداشته تا جذب آن شوند. با این شیوه می‌توانیم آن‌ها را به این موارد هدایت کنیم.

تقویت بخش بین‌الملل با تبلیغات و تولیدات چند زبانه موضوع دیگری بود که تیموری به آن پرداخت. با این توضیح که اگرچه در گذشته بخش بین‌الملل نیز در این جشنواره فعالیت داشته است، اما دانش‌آموزان در مدارس خارج از کشور چندان اطلاعی از آن نداشته‌اند.

درخواست از سایر دستگاه‌ها مشخص شود

در ادامه حامد اسماعیلی، مدیر گروه ارتقا سواد فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پیشنهاد خود در جلسه گذشته مبنی بر اعلام درخواست‌های دبیرخانه جشنواره به دستگاه‌های دیگر و مشخص کردن انتظارات برای کمک به جشنواره برای همکاری بهتر و سریع‌تر در این زمینه تصریح کرد: ما امکان برگزاری جشنواره‌ها به صورت آنلاین، داوری‌های مختلف، داوری‌های استانی و... را داریم و می‌توانیم این امکانات را در اختیار جشنواره بگذاریم.

وی ادامه داد: در زمینه انتشار پوستر و تیزر با توجه به ارتباط با فعالان فرهنگی در زمینه تولید محتوا می‌توانیم این امکان را در اختیار آموزش و پرورش قرار دهیم. افرادی در سامانه ما حضور دارند که در جشنواره‌های مختلف تولید محتوا می‌کنند. علاوه بر این در قالب کار مشترک وبگاه جشنواره و سامانه‌ای که ما برای برگزاری جشنواره داریم می‌توانیم همکاری داشته باشیم. ضمن اینکه نیاز به داوری استانی یا کشوری و... به طور قطع وجود دارد.

مدیر گروه ارتقاء سواد فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این به این موضوع نیز اشاره کرد که در سازمان فرهنگ و ارتباطات، سامانه برگزاری رویدادهای بین المللی نیز طراحی شده است که تولیدات بین الملل نیز با کمک رایزنان فرهنگی کار خود را در این سامانه عرضه می‌کنند. برای برپایی جشنواره تولید محتوای الکترونیکی رشد امکان در اختیار قراردادن این ظرفیت نیز به وزارت آموزش و پرورش وجود دارد.

الگوی آموزش تلفیقی مدنظر قرار گیرد

در بخش دیگر نشست یازدهمین جشنواره ملی تولید محتوی الکترونیکی رشد احمد اسماعیلی، نماینده معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: با توجه به اینکه در این جشنواره تلاش بر این است که محتوای آموزشی بهتری در اختیار دانش‌آموزان و دیگر مخاطبان قرار گیرد، ما حدود 6700 محتوای آموزشی داریم که در سامانه شاد بارگذاری شده است. بر این اساس به طور تقریبی می‌توان گفت در این زمینه اشباع شده‌ایم.

وی خاطرنشان کرد: نیازهای ما بیشتر به سمت و سوی آموزش معلمان است. اگر با این سیاست‌گذاری بتوانیم نیازهای مجموعه‌های آموزشی را بررسی کنیم، به طور قطع می‌توانیم به تولیدات سمت و سوی بهتری بدهیم، تا نیازهای آموزشی نیز مرتفع شود. براین اساس نیاز داریم تا در تولید محتوا به سمت رفع نیاز معلم پیش برویم زیرا در این زمینه کمبودهایی داریم.

اسماعیلی همچنین اظهار کرد: موضوع دیگر این است که باید اقتضائات سنی دانش‌آموزان نیز لحاظ شود. در حوزه ابتدایی بیشتر به پویانمایی و انیمیشن نیاز داریم. زیرا دانش‌آموزان دوره ابتدایی با بازی مفاهیم را می‌آموزند. اگر این اتفاق رخ دهد به طور قطع قابل توجه است.

وی تصریح کرد: اگر بتوانیم تقسیم‌بندی داشته باشیم تا هر استان محتوای آموزشی را منطبق با یک کتاب درسی تولید کند، به طور قطع با آثار بهتری مواجه خواهیم شد. چرا که اکنون شاهد انباشتگی مطالب در یک زمینه و خلاء در زمینه دیگر هستیم. همچنین امسال ما الگوی آموزش تلفیقی (حضوری و غیر حضوری) را داریم که کار روی آن انجام شده اما نیاز به تولید محتواهای مرتبط دارد. در این دوره از جشنواره لازم است به این موضوع توجه ویژه بشود.

نماینده معاونت آموزش ابتدایی در پایان سخنانش توضیح داد: ما بستر رسمی شاد را داریم که مورد تأیید همه ارکان آموزش و پررش است. در شاد آثار و تولیدات معلمان بارگذاری می‌شود. بنابراین اگر بتوانیم آن را با شبکه رشد مرتبط کنیم این امر می‌تواند کمک زیادی به تولید محتواهای آموزشی کند.

شیوه و نحوه هماهنگی مدنظر قرار گیرد

در ادامه تقی آصف‌الدوله، نماینده دانشگاه فرهنگیان در بخش هوشمندسازی اظهار کرد: هر سال در بخش هوشمندسازی دانشگاه فرهنگیان جشنواره تولید محتوا برگزار می‌شود. باید بررسی شود که شیوه و نحوه هماهنگی ما با جشنواره رشد به چه صورت می‌تواند باشد.

وی ادامه داد: مهارت‌آموزانی داریم که به خوبی در دوره‌های قبل روی این زمینه‌ها کار کرده‌اند. حتی برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن) خوبی برای تلفن همراه به ما ارائه داده‌اند. مخاطبان شما دانش‌آموزان هستند و مخاطبان ما دانشجو معلمانی هستند که به خوبی فعالیت داشته و نمونه کار آن‌ها در بخش پویانمایی، موشن گرافی و... کارهایی بوده که می‌توان آن‌ها را در موضوعات درسی مورد استفاده قرار داد.

پیشنهاد بخش ویژه یا جایزه ویژه

محمد خانی، معاون برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی هنری وزارت آموزش و پرورش هم در این جلسه اظهار کرد: موضوع جدی که در اغلب جشنواره‌های آموزش و پرورش وجود دارد این است که به طور معمول حجم بالایی از آثار به دبیرخانه جشنواره ارسال می‌شود 

که حائز حداقل کیفیت لازم برای داوری نیز نیستند. ضمن اینکه آثاری نیز ارسال می‌شوند که کیفیت لازم را دارند اما با موضوع جشنواره مرتبط  نیستند.

وی گفت: البته در شیوه‌نامه جشنواره یازدهم قید شده است که آثار باید منطبق با کتاب‌های درسی باشند. در این راستا بهتر است تا موضوعات پر اهمیت‌تر در کتاب‌های درسی استخراج شوند که برای آن‌ها بخش ویژه یا جایزه ویژه‌ای داشته باشیم.

خانی بیان کرد: اکنون حجم قابل توجه و بالایی از آثار در زمینه کتاب‌های درسی تولید شده و اینکه دوباره در همان زمینه‌ها آثار تولید شود چندان رفع کننده نیازها نیست.

به گفته وی اعلام این که آثار باید منطبق با کتاب‌های درسی باشند برای معلمان و افرادی که در بدنه آموزش و پرورش فعالیت دارند موضوع خوبی است. اما افراد دیگری خارج از این وزارتخانه هستند که آشنایی چندانی با محتوای کتاب‌های درسی ندارد. بنابراین بهتر است بخش دیگری اضافه شود که عناوین و نیازهای ویژه در آن درج شود. تئاتر درسی قالب درسی مهمی است که جا دارد در قالب یکی از بخش‌های جشنواره تعریف شود. افزایش تعداد برگزیدگان و درنظر گرفتن برگزیدگان استانی با توجه به نیازهای بومی با توجه به حجم بالای آثار، پیشنهادی دیگری بود که خانی در این جلسه ارائه کرد.

استاندارهای داوری، راستی آزمایی، در نظر گرفتن مشوق‌ها و کاربرد آثار منتخب، توجه به توانایی دانش‌آموزان در داروی، همکاری تمامی دستگاه‌های مرتبط با برپایی جشنواره، بازنگری در چینش اهداف و... از دیگر مواردی بود که حاضران در این نشست به آن‌ها پرداختند.