این نشست روز شنبه مورخ 24 خرداد با حضور تعدادی از کارشناسان برنامه‌ریزی و تألیف و مدیران سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد و جناب آقای دکتر ملکی ریاست محترم سازمان مدیریت و تدریس آن را بر عهده داشت، به بحث تدوین محتوای برنامه درسی با رویکرد فطرت گرایی توحیدی اختصاص یافته و به عبارتی عنصر محتوای برنامه درسی مورد واکاوی و تبیین قرار گرفت.
دکتر حسن ملکی در ابتدا با اشاره به اینکه برداشت های متفاوتی از محتوا و تعریف آن در حوزه برنامه ریزی درسی وجود دارد، به تعریفی از محتوا اشاره داشت که «محتوا مفهوم وسیعی است که شامل دانش‌ها، نگرش‌ها و توانشهای مرتبط با درس و تجارب فکری متربیان و مدرسان آنها در یک درس میشود. نیل به این مطلوب همیشه آسان نبوده اما برای شکل گیری آن باید کوشش نمود.»
ایشان با تاکید بر اینکه همه‌ی محتوا، محتوای از قبل تعیین‌شده نیست، محتوا را دارای دو وجه پیشینی و روییدنی ترسیم کردند. وجه پیشینی آن مربوط است به محتوایی که از قبل، مطابق اهداف تعیین شده است و وجه روییدنی به تعاملات، گفتگوها و تجارب فکری که بین مربی و متربی در جریان یاددهی-یادگیری مبادله میشود، ارتباط دارد.
در ادامه به سوال کلیدی اسپنسر اشاره داشت که «کدام دانش ارزش بیشتری دارد؟ » و پاسخ بومی شده آن را اینطور بیان نمودند که «دانشی ارزش دارد که بتواند استعدادهای فطری دانش‌آموزان را شکوفا کند و از قوه به فعل تبدیل نماید.»
سپس به تعدادی از سوالات و محورهای مرتبط با محتوای برنامه درسی و ارزش آن و همچنین حجم محتوا و دانش موجود و محدودیت ظرفیت دانش آموزان از طرف دیگر اشاره داشت.
ریاست محترم سازمان با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی درسی کار تیمی است نه فردی، افزود:وقتی محدودیت داریم و محتواهای بیشماری، ناچار به انتخاب محتوا هستیم. اما این انتخاب باید احسن باشد نه اقبح.
در همین راستا اصول انتخاب محتوا را چنین برشمرد:
- توجه به اهداف سیاست‌های کلان(برای مثال اقتصاد مقاومتی یک هدف سیاستی کلان است)
- پیروی از اهداف برنامه درسی(گاها اهداف و محتوا روی یک خط نیستند)
- خلقت نگری نه صرفاً طبیعت نگری(در برنامه‌های درسی ما آیات و نشانه‌ها باید با نویسندگی زبردست در محتوا درج شود. اینکه متربی حضور خداوند را در همه‌ی کائنات احساس کند)
- بیان واضحی از دانش
- سلامت، اصالت و اتقان محتوا(محتوای سالم، اصیل یا ریشه‌دار و معتبر و متقن یا محکم)
- استفاده از علم نافع(علم کارگشا و مشکل‌گشا)
- قابلیت تربیت و یادگیری
- توجه توأمان به ثابت‌ها و متغیرها(محتواهای آموزشی ما نه دچار تحجر باید بشوند و نه اباحه‌گری)
- برهان محوری(متن آموزشی باید مدلّل باشد به ویژه در دوران متوسطه که باید متن به صورت اقناعی باشد)
- توجه به رشد همه‌جانبه
- توازن اطلاعاتی (دانش و خردمندی)
- اتصال به هستی(کار بسیار سختی است ولی قابل انجام است که نسبت هستی را با درس‌ها تعیین کنیم)
- وحدت و یکپارچگی(انسجام محتوا و دوری از پراکندگی)
علاوه بر این مباحث به دیگر ابعاد محتوا نیز اشاراتی داشته و مقرر شد سازماندهی محتوا را نیز در نشست دیگری تبیین و ارائه نمایند.
در نیمه دوم نشست که به پرسش و پاسخ اختصاص یافت، تعدادی از حاضران به طرح سوالاتی پرداختند که از جمله این سوالات آنکه:
- آیا مدیران سازمان رهبران تحول بودند؟
- آیا کارشناسان برنامه‌ریزی و تألیف، عاملان تحول بودند؟
- محیط درون سازمان، آیا یک محیط تحول خواه است؟
- محیط بیرون سازمان مانند معاونت‌های دیگر وزارت آموزش و پرورش آیا عاملان تحول هستند؟
- آیا برنامه درسی کاربردی و تحولی است؟
- ارتباط شایستگی‌های پایه، عناصر الگوی هدف‌گذاری، ساحت‌ها، شایستگی‌های ویژه و عمومی و با محتوا و همچنین با دانش، نگرش و توانش، که اشاره شد، چگونه است؟
- آیا سازماندهی محتوا به اندازه‌ی انتخاب محتوا مهم است.
- آیا در کنار انتخاب محتوا، تولید محتوا هم داریم و اینکه به آن اشارهای نشده است.
- و...
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی علاوه بر پاسخ به سوالات و تشریح نکات مدنظر پرسشگران، سوالاتی نیز به شرح زیر مطرح نمود:
- آیا اصول انتخاب محتوا که امروز مطرح گردید با توجه به فضای اسناد تحول بنیادین کافی است یا بایستی مورادی حذف و اضافه شود.؟
- نحوه اعمال و کاربرد اصول یاد شده در محتوای برنامه درسی مربوط به رشته خود را مشخص نمایید.مثلا خلقتنگری در حوزه کاری شما چه مصادیقی دارد.
و اشاره داشتند این سوالات در جلسات کارگروهها (که از قبل پیشبینی شده اند) مورد بحث و بررسی قرار گیرند و جمعبندی نظرات را برای ایشان ارسال نمایند.
ارسال نظر